Dünkü (20 Ağustos) günübirlik Macaristan ziyaretinden dönerken uçakta gazetecilerin sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, sokaklarda yaşayan hayvanların belediyelerce toplanarak. toplama kamplarını andıran barınaklara alınması gerektiğini belirterek daha önce vahşet ve şiddet görüntülerine sahne olan Beykoz ve Konya’daki bakım evlerini örnek gösterdi.
Erdoğan’a soruyu yönelten gazeteci sözde ‘köpek terörü’ nedeniyle insanların sokaklarda özgürce yürüyemediğini öne sürerek “Toplumun beklentisi özgür bir şekilde sokaklarda yürüyüş yapabilmek … Sokak köpeklerinin toplanmasına dönük yok haritası acaba netleşti mi?” diye sordu.
Erdoğan ise sahipsiz köpeklerle ‘mücadele’ konusunda yasal düzenlemelerin mevcut olduğunu belirterek şunları söyledi:
“Gerek ilgili bakanlık gerekse belediyeler sahipsiz, başıboş köpekleri barınaklara topluyor, ama toplamak işi bitirmiyor. Bunları barınaklar çerçevesi içerisinde bir yerlerde toparlamak lazım. Örneğin Konya Büyükşehir Belediyesi‘nin, İstanbul‘da Beykoz Belediyesi‘nin barınakları var. Belediyelerimizde bu konuya hassasiyet gösteriyoruz ve yasal düzenlemeyle de bu işi kontrol altına almanın gayreti içerisindeyiz. Ben mesela Beykoz Belediyemizin çalışmasını takdir ettim. Tabii bunlar için çok çok büyük alanlar gerekiyor ve bu büyük alanlarda da bunların teşhis, tedavi hatta gerekirse ameliyatlarına varıncaya kadar bunları yapmaları şart. Beykoz bunu yapıyor, gördüm. Aynı şekilde Konya bunu yapıyor. Bundan sonraki süreçte de bunu bizler yapmaya kararlıyız ve bu kararlılığımız devam edecek.”
Avrupa’da “sorun” nasıl hallediliyorsa aynı uygulamaları hayata geçireceklerini söyleyen Erdoğan konunun ‘takipçisi olduğunu” kaydetti:
“Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı‘na gerekli talimatlar verilmişti. Sokaklarımızı çocuklarımız, insanımız için güvenli hale getirmek görevimiz. İlgili bakanlıklarımız çalışmalarını yapıyor. Başıboş köpeklerle ilgili hangi kurumun yetkili ve görevli olduğu kanunlarımızda belli. Belediyeler, sokaklarda yaşayan hayvanları barınaklara almalı. Bu konunun takipçisiyim. Çocuklarımız, insanlarımız için güvenli şehirler, sokaklar için ne gerekiyorsa yaptık, yapacağız. Fakat ne yaparsanız yapın bu iş bir defa vatandaşın kendi köpeğine sahip olmasını gerektiriyor. Eğer sahip olmazsa, o bir gün gelir kendi evindeki çocuğuna da aynı darbeyi vurur.”
Erdoğan, daha önce verdiği çeşitli demeçlerde de özel olarak Beykoz ve Konya barınaklarından övgüyle söz etmişti.
Beykoz’da ne olmuştu?
Beykoz Belediyesi Hayvan Rehabilitasyon Merkezi’nde çekilen görüntüler, kedi ve köpeklerin kötü koşullarda yaşadığını, hatta ölü hayvanların kafeslerde tutulmaya devam edildiği gösteriyordu. Sosyal medyada gündem olan görüntüleri çeken veteriner hekim Ege Kabataş, T24’e yaptığı açıklamada barınaktaki hayvan ölümlerini soruşturduğunu ve bu nedenle işine son verildiğini söylemişti.
Kabataş, kafeslerin kapasite üzerinde dolu olduğunu, 300’e yakın köpeğin tedavi beklediğini, 500’e yakın köpeğin doğal alanda beslenme ve temizlik hizmeti beklediğini; ayrıca hasta ve ameliyatlı hayvanların bir arada tutulduğunu, açık yaralıların hijyenik ortamında ve tedavi sürecinde ciddi sorunlar yaşandığına dikkati çekmişti. Hayvanların gününde ve saatinde beslenmediğini de ekleyen Kabataş, yetkililerin duruma göz yumduğunu ve kendisinin sorunlara dikkat çekmesi nedeniyle evinin basıldığını, üzerine yüründüğünü belirtmişti.
Merkezde sık sık hayvanların kaybolduğunu ve kimsenin sorumluluk üstlenmemesi nedeniyle kimseye hesap sorulmadığını aktaran Kabataş, kıdemli bir bakıcının yeni işe yeni alınan bir bakıcıya köpekleri göstererek “Baktın direniyor, basacaksın tekmeyi, kıracaksın ağzını yüzünü” diye eğitim verdiğini, Konya’da yaşananın da bu yaklaşımla meydana geldiğini anlatmıştı. Kabataş, barınağa katarakt tedavisi, kısırlaştırma gibi basit operasyonlar için getirilen kedilerin dahi öldüğünü, ölü hayvanların günlerce canlılarla aynı kafeslerde tutulduğunu belirterek kedi bölümünde tam bir ‘kıyım’ olduğunu vurgulamıştı. Kabataş kutuyla getirilen ve günlerce kutuda unutularak açlıktan öldürülen kediler bulunduğunu bildirmişti.
Konya’da ne olmuştu?
Konya Büyükşehir Belediyesi‘ne ait Hayvan Rehabilitasyon Merkezi‘nde sağlık teknisyeni Murat Bacak, bir köpeği elindeki kürekle döverek işkenceyle öldürmüş, merkezin görevlilerinden Sefa Çakmak ise hayvanı sürükleyerek götürmüştü.
Konya Barosu Hayvan Hakları Komisyonu, olayın ardından rehabilitasyon merkezine bir ziyaret gerçekleştirmişti. Baro tarafından özellikle “yasaklı” olarak nitelendirilen köpekler başta olmak üzere hayvanların beslenme odaklarının boş olduğu, yaraları açık bir şekilde hijyenik olmayan kafeslerde tutulduğu tespit edilmişti.
Ayrıca ziyaret esnasında bakımevi çalışanlarının baro avukatlarını bakımevine almaması üzerine çıkan tartışmada avukatlar darp edilmişti.
Hayvan hakları savunucusu avukatlar, ziyaretlerinde tespitlerini şöyle aktarmıştı: “Yasaklı ırkların olduğu bölümlerde hiçbir yasaklı ırkın mamasının olmadığı, kafeslerde kanuna aykırı bir şekilde küpeli ve sağlıklı köpeklerin oldukça fazla olarak bulunduğu, kafeslerin temizliğinin yapılmamış ve barınak geneline hakim çok ağır bir kokunun olduğu, mama odaklarının neredeyse tamamının boş olduğu, hasta ve post operatif (ameliyattan çıkan) hayvanların hijyenik olmayan kafeslerde açık yaralı halde tutuldukları, deprem bölgesinden getirilen çok sayıda cins hayvanın kafeslerde sahibi bulunmaya çalışılmaksızın tutuldukları, bakımevinde kanuna aykırı şekilde birçok yavru köpeğin olduğu, hastalıklara açık bir şekilde tutulduğu tarafımızca tespit edilmiştir.”
‘Bakmaya yüreğimizin dayanmadığı şeyleri hayvanların her gün yaşadığı yerlerdir barınaklar’
Hayvan Hakları İzleme Komitesi (HAKİM), barınaklardaki durumu ve yaşam koşullarını şu şekilde açıklıyor:
“Köpekler barınaklara kapatılsın” sözünü her duyduğumuzda barınak gerçeklerini anlatmaya çalıştık. Bizim bakmaya yüreğimizin dayanmadığı şeyleri hayvanların her gün yaşadığı yerlerdir barınaklar. Hayvanlar bu işkenceyi yaşarken faillere ise hiçbir şey olmuyor.
Çünkü kamu çalışanları soruşturma engeli yüzünden yargılanamıyor. Kanun değişikliği yapılırken soruşturma engelinin ortadan kalkmasını ve sorumluluklarını yerine getirmeyen belediyelerin ceza kapsamına alınmasını istemiştik ancak bu talebimiz gerçekleşmedi.
Aylardır sokakta yaşayan köpeklerin toplanıp barınaklara kapatılması gerektiği söyleniyor. Barınakların hayvanlar için “sıcacık yuvalar” haline getirilmesi talimatları veriliyor. Sonuç ise işte bu! Hayvanların kapatılmasını istediğiniz yerler; barınaklar, ölüm kampıdır!”
Batı ülkeleri doğru mu yapıyor?
Erdoğan sahipsiz hayvanlar konusunda izlenen politikalar açısından Avrupa’yı örnek gösterse de, Batı’nın hayvanların yaşam alanlarını elinden alan ve hayvanlara yaşam alanı tanımayan tutumu dünyada hayvan özgürlüğü savunucuları tarafından sert eleştirilerle karşılanıyor.
Bu ülkelerde sokak hayvanlarının olmaması ve ‘sahibi’ olmayan bütün hayvanların barınaklara kapatılması ve sahiplenmeyenlerin “uyutma” adı altında öldürülmesi büyük bir hak ihlali olarak yorumlanıyor.
Ne yapmak gerekiyor?
Kedi ve köpek gibi binlerce yıldır insanların evcilleştirdiği hayvanların “doğal” yaşam alanları sokaklar, buna müdahale edilmesi de hem söz konusu canlının yaşam hakkına ve özgürlüğüne hem de hukuka ve yasalara aykırı.
Hayvan hakları örgütleri, hekimler ve uzmanların önerisi, sokaklarda yaşayan hayvanlar için etkin bir kısırlaştırma çalışması yapıldıktan sonra yaşadıkları bölgeye geri bırakılmaları. Böylece ortalama beş yıl içinde, sokakta yaşayan hayvan sayısının azaltılabileceği, kalanların da düzenli gözlem ve aşılarının yapılmasıyla daha sağlıklı bir yaşam süreceği belirtiliyor.
Herhangi bir sebeple (kaza, insan şiddeti, tecavüz, vb.) kendi kendine yetemeyen, tedavi veya rehabilitasyona ihtiyaç duyan hayvanların ise mahalle düzeylerinde oluşturulan ve ihtiyaçları belediyeler tarafından karşılanan birimlere alınarak gönüllüler tarafından, tamamı şeffaf, izlenen, denetlenen ve raporlanan süreçlerde tedavi ve rehabilite edilerek tam iyileşme sağlandığında yaşam alanına yeniden bırakılması öneriliyor. Ancak tam iyileşmenin sağlanamadığı, hayvanın ömür boyu tedavi veya bakıma muhtaç olduğu durumlarda hayvanların mümkünse yuvalandırılması ve süreçlerin takip edilmesi, mümkün değilse bakımına aynı birimde gönüllüler tarafından devam edilmesi de örgütler ve hayvanseverlerin talepleri arasında.
Aşırı kentleşmenin yol açtığı yiyecek ve içilebilir su bulmada zorluklar sonucu açlık ve susuzluk, barınma, yüksek sıcaklıklar, kazalar, sinyal yayıcıların köpeklerin duyu ve algıları üzerindeki etkilerinin yanı sıra sık sık insanların korkutmasına, şiddetine, saldırısına ve tecavüze maruz kalan hayvanların daha savunmacı veya saldırgan olabilmesi mümkün olsa da, bu tür durumlar medyada da çoğu kez dezenformatif şekilde öne çıkarılıyor. Buna karşın hayvana karşı suç işleyen kişilerin, Hayvan Hakları Kanunu’na rağmen ya hiç ceza almaması ya da minimal cezalar alması hayvana yönelik şiddetin artmasına neden oluyor.
