Kömür madencileri, kendi ülkelerinde kömürden çıkış politikası uygulansa da uygulanmasa da, planlanan maden kapanışları ve pazarın daha ucuz rüzgar ve güneş enerjisi üretimine kayması nedeniyle işten çıkarılma ihtimaliyle karşı karşıya. Global Energy Monitor tarafından yayınlanan yeni bir rapora göre, 2035’e kadar günde ortalama 100 işçi potansiyel işsizlikle karşı karşıya.
Küresel Kömür Madeni Takipçi’sinden (Global Coal Mine Tracker) elde edilen veriler, küresel kömür üretiminin kümülatif olarak yüzde 90’ından fazlasından sorumlu olan dünya çapında 4 bin 300 aktif ve önerilen kömür madeni ve projesindeki istihdama türünün ilk örneği bir bakış sunuyor.
Potansiyel iş kayıplarını tahmin etmek için Küresel Kömür Madeni Takipçisi, bir işletmenin bildirilen “maden ömrünü“, yani kömür şirketlerinin mevcut kiralamalar, izinler, mevcut rezervler ve diğer ekonomik değerlendirmeler kapsamında sahada ne kadar süreyle kömür çıkarmayı planladıklarını kaydediyor.
Bu veri seti, dünyada faaliyet gösteren kömür madenlerinde doğrudan istihdam edilen yaklaşık 2,7 milyon kömür madencisini kapsamakta ve kömür endüstrisinin 2035 yılına kadar madencilik sektöründe günde ortalama 100 işçiyi etkileyecek şekilde yaklaşık yarım milyon işi kaybetmesinin beklendiğini ortaya koyarak, yaygın sosyal ve ekonomik çekişmeleri önlemek için harekete geçmenin aciliyetinin altını çiziyor. Rapordan öne çıkanlar ise şöyle:
- Yaklaşık yarım milyon işçi (414.200) 2035’ten önce faaliyeti sona erebilecek madenlerde çalışıyor ve bu durum günde ortalama 100 işçiyi etkiliyor.
- İklim taahhütleri veya kömürü aşamalı olarak kaldırma politikaları olmasa bile, 2050’ye kadar, kömür endüstrisinin öngörülebilir kapanışları göz önüne alındığında, faaliyette olan madenlerde yaklaşık 1 milyon kömür madeni işi (990 bin 200) artık mevcut olmayacak ve potansiyel olarak mevcut işgücünün üçte birinden fazlası (yüzde 37) işten çıkarılacak
- Çin ve Hindistan muhtemelen en çok etkilenecek ülkeler olacak: Çin’in Shanxi eyaleti, 2050’ye kadar yaklaşık çeyrek milyon (241 bin 900) ile küresel olarak en fazla iş kaybına uğrayacak eyalet olurken, Hindistan kömürü, yüzyılın ortasına kadar 73 bin 800 ile en büyük potansiyel istihdam kesintisi ile karşı karşıya olan üretici konumunda.
Çin’in üç eyaleti, dünyadaki kömürün dörtte birinden fazlasını çıkarıyor
Kömür madenciliği işleri, ekonomik faaliyetin çıpası oldukları ve yerel tüketici ve bilgi ekonomilerinde yardımcı işgücü ve istihdamı sürdürdükleri uzak kömür bölgelerinde çok büyük bir role sahip olarak görülüyor.
Bu işçilerin büyük çoğunluğu Asya‘da (2,2 milyon iş) çalışıyor ve kömür madeni kapanışlarının en büyük yükünü Çin ve Hindistan‘ın çekmesi bekleniyor. Çin, dünya üretiminin yarısını oluşturan kömürün yüzde 85’inden fazlasını üreten 1,5 milyondan fazla kömür madencisine sahip.
Kuzeydeki Shanxi, Henan ve İç Moğolistan eyaletleri dünyadaki kömürün dörtte birinden fazlasını çıkarıyor ve küresel madencilik işgücünün yüzde 32’sini (yaklaşık 870 bin 400 kişi) istihdam ediyor.
Hindistan’ta her beş madenciden dördü kayıt dışı işçi
Dünyanın en büyük ikinci kömür üreticisi olan Hindistan ise Çin’in Shanxi eyaletinin yaklaşık yarısı büyüklüğünde bir iş gücüne sahip. Ülkede faaliyet gösteren madenlerde resmi olarak yaklaşık 337 bin 400 madenci istihdam ediliyor, ancak bazı araştırmalar yerel madencilik sektöründe her bir doğrudan çalışana karşılık dört “kayıt dışı” çalışan olduğunu gösteriyor.
Devlete ait Coal India, 2050’ye kadar 73 bin 800 doğrudan işçi ile dünyanın en fazla işten çıkarma potansiyeli olan kömür üreticisi olarak görülüyor ve hükümetlerin kömür işçilerinin geçişlerine yönelik planlamalara dahil olma zorunluluğunun altını çiziyor.
Kömür endüstrisinin kendisi de sektörün öngörülemez geleceğinin sorumluluğunu taşıyor. GEM, önümüzdeki on yıllarda kapanması beklenen madenlerin çoğunun, bu operasyonların ömrünü uzatmak veya kömür sonrası ekonomiye geçişi yönetmek için herhangi bir planlama yapılmadığını tespit etti.
‘Kömür madenlerinin kapanması kaçınılmaz’
Küresel Kömür Madeni Takipçisi Proje Yöneticisi Dorothy Mei, “Kömür madenlerinin kapanması kaçınılmaz, ancak işçiler için ekonomik zorluklar ve sosyal çekişmeler kaçınılmaz değil. İspanya‘da olduğu gibi, karbonsuzlaştırmanın devam eden etkilerini düzenli olarak gözden geçiren uygulanabilir geçiş planlaması yapılıyor. Hükümetler kendi adil enerji geçiş stratejilerini planlarken bu ülkenin başarısından ilham almalıdır” dedi.
Kömür Programı Direktörü Ryan Driskell Tate ise “Adil geçişin sadece lafta kalmamasını istiyorsak çalışanları gündemin ilk sırasına koymalıyız. Teknolojiler ve piyasalar enerji dönüşümüne hazırlanırken, kömür madencilerinin ve toplumlarının benzersiz endişeleri konusunda proaktif olmalıyız” ifadelerini kullandı.
‘Hükümetler kendi paylarına düşen yükü üstlenmeli’
Araştırmacı Tiffany Means de “Kömür endüstrisinde yakın vadede kapanacak madenlerin uzun bir listesi var ve bunların çoğu devlete ait işletmeler. Hükümetlerin, temiz enerji ekonomisine geçerken bu işçiler ve toplumlar için yönetilebilir bir geçiş sağlamak üzere kendi paylarına düşen yükü üstlenmeleri gerekiyor” şeklinde konuştu.
