Akkuyu NGS CEO’su: Santral bizim, onu kendimiz için inşa ediyoruz

Mersin‘in Gülnar ilçesinde inşaatı devam eden Akkuyu Nükleer A.Ş‘nin. CEO’su ve Yönetim Kurulu Başkanı Anastasia Zoteeva bir Rus kanalına verdiği röportajda Akkuyu Nükleer Santrali  hakkında “Kendimiz için inşa ediyoruz. Bu nükleer santral Rusya‘ya aittir” dedi.

Rusya’nın Sovyetler Birliği’nden bu yana “nükleer ihracatı”yla ilgili video haberde konuşan Zoteeva, Rusça çevirmeni Sabri Gürses‘in teyitli çevirisine göre, şunları söylüyor:

“Bunu kendimizde (kendi toprağımızda) değil, kendimiz için inşa ediyoruz. Bu nükleer santral Rusya’ya aittir. Bu bizim santralimiz, başka ülkenin topraklarında bulunan bizim santralimiz.”

CEO, haberde Sovyetler Birliği zamanından bu yana dünyaya “atom enerjisi” taşıdıklarını, böyle bir sanayiye sahip olduklarını anlatıyor.

‣Akkuyu’yu millileştirmeyeceğiz, yıkacağız! 

Ali Mahir Başarır: Utanmıyor musunuz?

Video haberi sosyal medya hesabından paylaşan CHP Mersin Milletvekili Ali Mahir Başarır, “Bu açıklama malumun ilanıdır! Bu anlaşmaya imza atanlara soruyorum, siz bu durumdan utanmıyor musunuz? Buna imkan verenler yerli ve milli olmaktan bahsedemezler!” dedi.

Akkuyu Nükleer A.Ş. CEO’su ve Yönetim Kurulu Başkanı Anastasia Zoteeva: “Biz, kendi topraklarımızda değil, kendimiz için inşa ediyoruz.
Bu nükleer santral Rusya’ya aittir. Bu, başka bir ülkenin topraklarında bulunan kendi santralimizdir.”

Bu açıklama malumun ilanıdır!
Bu… pic.twitter.com/th5UswMUYz

— Ali Mahir Başarır (@alimahir) October 2, 2023

Demircan: Türkiye Rusya’ya hiç olmadığı kadar bağımlı hale gelecek

Yeşil Gazete yazarı, Nükleersiz.org koordinatörü Dr. Pınar Demircan, Anastasia Zooteva’nın bu açıklamasının,  nükleer karşıtlarının 2010 yılında Rusya ile Türkiye arasında imzalanan hükümetlerarası anlaşmanın ardından reaktör kurulumu için imzalanan “yap -sahip ol -işlet /Built-Own-Operate (B.O.O)” tipindeki reaktör anlaşmasıyla Rusya’ya bu santralin kurucusu, sahibi ve işletmecisi olma imkanının verildiğine dair tespitlerini teyit ettiğini söyledi:

“İmzalandığında dünyada uygulaması olmayan, ikinci örneği Bangladeş’te yine Rusya tarafından kurulması planlanan projede görülen bu reaktör finansmanı anlaşmasıyla siyasal iktidar maalesef halka Türkiye’nin hiçbir maliyete katlanmadan nükleer santral sahibi olduğunu anlatıyor. Gerçekte olan ise Türkiye’nin toprak ve liman verip her türlü stratejik kolaylık ve imtiyaz sağlamasıyla Rusya’nın hiçbir ekolojik maliyet ve riske katlanmadan Akdeniz’in kıyısında bir nükleer santral sahibi olmasıdır.”

Anlaşmayla Rusya’nın hiçbir zaman yüzde 51’den daha az hisse sahibi olmayacağı garantisine sahip olmasının da yine sahiplik ilişkisinin Rusya lehine işlediğini gösterdiğini hatırlatan Demircan, ” Anlaşmayla Rusya’ya 15 yıl boyunca piyasa elektrik alım fiyatının dört katına denk gelen ödeme garantisi ise bu karlı yatırımın garantisidir. Ne var ki bu projenin salt Rusya’ya ekonomik karlılık sağlamakla kalmayacağını en iyi Ukrayna pratiği gösteriyor. Ukrayna’da Rusya tarafından kurulmuş olan nükleer santrallerin askeri üs olarak kullanılması Türkiye’nin bu santral üzerinden sadece enerjide değil siyasi ve dış politikasıyla da Rusya’ya hiç olmadığı kadar bağımlı hale geleceğinin açık işaretidir” dedi.

Demircan, Rusya’nın Akdeniz’in karşı kıyısında Mısır‘da kurduğu El Dabaa Nükleer Santrali ile Akdeniz coğrafyasını kontrolü altına alacağının öngörülebileceğini de ekledi.

‣Erdoğan Putin’le görüştü: Akkuyu, Sinop, üçüncüyü de farklı bir merkezde yapacağız 

‣Erdoğan: Putin’e iki yeni nükleer santral yapımını önerdim

Ne olmuştu?

Rusya‘nın Akkuyu NGS Projesi için Türkiye‘ye üç hafta içinde 15 milyar dolar göndereceğine ilişkin iddialarla aynı gün, santralin yatırım sahibi Rus devlet enerji şirketi Rosatom, Türkiye’de santralin inşaatını üstlenen firma Titan2-IC İçtaş ile anlaşmasını ‘usulsüz harcama, inşaatta gecikme ve iş güvenliğindeki eksikler’ gerekçeleriyle feshetti.

Yeni anlaşma, Rusya merkezli Montajno-Stroitelnoye Upravlaniye No 90, Konsern Titan-2 ve Sosnovoborelektromontaj anonim şirketleri tarafından Ekim 2019’da Mersin’de kurulmuş olan TSM Enerji ile yapıldı.

IC İçtaş, yaptığı açıklamada feshin hukuksuz olduğunu, esas amacın ‘projenin yönetimindeki Türk şirketlerinin varlığını azaltmak ve taşeron seviyesine indirgemek olduğunu’ söyledi ve konuyu Londra Tahkim Mahkemesi‘ne götüreceğini duyurdu.

CHP Mersin Milletvekili Ali Mahir Başarır, Meclis‘te “Daha birkaç gün önce dördüncü ünitenin temel atma törenine Rosatom müdürü ve Enerji Bakanı Dönmez birlikte katıldı. Bir hafta içinde ne oldu da sözleşme feshedildi? Siyasi iktidar bunları araştıracak mı?” diye sordu.

İYİ Parti lideri Meral Akşener de ‘Rusya ile kurulan asimetrik ilişki biçiminin artık sürdürülebilir olmaktan çıktığına’ vurgu yaptıarak hükümeti santrali millileştirmek üzere gerekli adımları atmaya davet etti:

“Akkuyu’da yapılan hukuksuz fesih işlemi, Türk şirketinin tasfiye edilerek ülkemizin nükleer enerji alanındaki gelişimini engellemek anlamına geliyor. Bu kabul edilemez.”

CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu ise, hükümetin enerji politikalarını ve Akkuyu’daki alım garantisine vurgu yaptı:

“Erdoğan hemen hemen her alanda teslim alınmış durumda. Devlet kasası tamtakır. Düne kadar hakaret ettiği yabancı liderler önünde bugün önünde eğiliyor.Bütün bunları iktidarda kalmak için yapıyor. Bu durumda tabii Erdoğan üzerinden Türkiye’de at koşturanlar Erdoğan’ın gitmesini istemezler.

Rusya ya da herhangi bir ülke bu durumdan cesaret alıp Türkiye’yi adeta bir sömürge ülkesi zannetmemelidir. Düşünün ki sizin ülkenizde nükleer santral yapılıyor, sahibi başkası, işleticisi başkası, üstelik bir süre sonra size de devretmeyecek, tamamen onun malı. Dünyada ilk ve tek.”

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, konuya ilişkin dört gün sonra yayımladığı açıklamada, taraflar arasında ihtilafların yaşandığını, bu süreçte Bakanlığın ihtilafın çözümü için gerekli girişimlerde bulunduğunu söyledi:

“Önceliğimiz, projenin başından bu yana inşaat sahasında hizmet veren bütün yüklenicilerin ve çalışanların aleyhine bir mağduriyet oluşmaması ve projenin zamanında devreye alınmasıdır. Daha önce olduğu gibi, yine bu çerçevede girişimlerimiz sorunların çözümü için devam etmektedir. Taraflara da böyle bir projede daha sağduyulu ve yapıcı bir görev düştüğünü bir kez daha hatırlatmak isteriz.”