Geçen yıl ABD‘de hayata geçirilen enflasyonla mücadeleye yönelik yasa, temiz enerjiden üretime birçok sektörde enerji geçişinin hızlanmasına neden olurken küresel ölçekte de geniş çaplı etkileri beraberinde getirdi.

16 Ağustos 2022’de ABD Başkanı Joe Biden, ülkenin temiz enerji dönüşümüne 369 milyar ABD doları yatırım yapmak üzere Enflasyonu Düşürme Yasasını (Inflation Reduction Act, IRA) imzalamıştı.

Bir yıl sonra, bu yasa ABD’de temiz enerji ve ulaşım sektörü istihdamında, üretimde ve yenilenebilir enerji projeksiyonlarında bir artışa yol açarken, diğer ülkelerin yeşil sanayi politikalarını hızlandırmasıyla küresel bir ‘zirve yarışı’ başlattı.

Analizler, ABD’nin dönüm noktası niteliğindeki iklim politikasından kaynaklanan ilerlemeleri ortaya koyuyor.

Emisyon azaltımı

ABD’nin emisyon azaltım hızının iki katına çıkarılmasıyla, her ne kadar 2030 Paris taahhüdünün altında kalacağı ön görülse de, 2030 yılına kadar emisyonların yüzde 42 oranında azaltılması olası görünüyor.

Rüzgar ve güneş enerjisi

Temiz enerji kullanımının artırılmasıyla, enerji sektörünün 2035 yılına kadar yüzde 63-87 oranında sıfır ve düşük emisyonlu kaynaklardan oluşacağı tahmin ediliyor. 2022 ve 2027 yılları arasında ABD’nin yıllık rüzgar ve güneş PV kapasitesi ilavelerinin yüzde 75 oranında artacağı belirtiliyor.

Bloomberg de ABD‘deki rüzgar enerjisi konusunda iyimser: IRA’nın ardından ABD’nin ” 2030 yılına kadar kümülatif kurulu rüzgar kapasitesini iki katına çıkaracağını ve şu an ile on yılın sonu arasında 111 GW kara kapasitesi ekleyeceğini” tahmin ediyor.

ABD deniz üstü rüzgâr yatırımları 2022’de bir önceki yıla göre üç katına çıkarken, Güneş Enerjisi Endüstrileri Birliği ve Wood Mackenzie sadece güneş enerjisi sektöründeki yatırımların önümüzdeki on yıl içinde üç katına çıkarak 200 milyar dolardan 600 milyar dolara ulaşacağını öngörüyor.

Elektrikli araçlar

Dokuz araştırma ekibi tarafından yapılan bir analiz, yüzde 22-43 referans senaryosuna kıyasla, IRA’nın bir sonucu olarak elektrikli araçların 2030 yılına kadar yeni hafif hizmet araç satışlarının yüzde 32-52’sini oluşturacağını öngörüyor.

ABD üretiminin toplam yatırımlarının yaklaşık üçte biri, büyük ölçüde elektrikli araç pilleri ve güneş PV hücreleri için Güney Kore‘den geldi. Güney Kore merkezli Hyundai, IRA’nın kabulünden sonra Georgia eyaletinde, inşa edildiğinde Kuzey Amerika‘daki pazar talebini karşılamak üzere yılda 500 bin araç üretecek yeni bir fabrika kuracağını duyurdu.

İstihdam

IRA’nın yürürlüğe girmesinden bu yana, temiz enerjiye yapılan yatırımlarla 170 binden fazla yeni iş imkanını yarattı.

Massachusetts Amherst Üniversitesi, IRA’dan kaynaklanan yatırımların önümüzdeki on yıl boyunca yılda ortalama 912 bin yeni iş yaratacağını tahmin ediyor. Bu rakam 2032 yılına kadar temiz enerji dağıtımı ve üretimi, şebeke modernizasyonu ve kırsal elektrik kooperatifi kredileri ile toplamda yaklaşık beş milyon yeni ABD işi anlamına gelecektir.

Princeton Üniversitesi ve Dartmouth Üniversitesi tarafından yapılan çalışmalar da benzer bulgulara ulaştı ve IRA’nın 2035 yılına kadar sadece şebeke ölçekli güneş enerjisi ile ilgili yaklaşık 1,3 milyon ek iş talebini teşvik edeceğini tahmin ediyor.

Özel şirketler elektrikli araç, batarya, rüzgar ve güneş enerjisi üretimini artırmak için ülke çapında 100’e yakın yeni veya genişletilmiş üretim tesisi kurduklarını açıkladı ve yabancı şirketlerden gelen fonlar bu gelişmenin önemli bir parçası oldu.

Küresel temiz teknoloji rekabeti:

Enflasyon Azaltma Yasası’nın kabulü ve temiz enerji üretimine yönelik sübvansiyonlarıyla ABD, yeşil hidrojen, deniz üstü rüzgar üretimi, aluminyum ve yeşil çelik gibi küresel temiz teknoloji fırsatları için hızla artan bir rekabet gücü haline geldi.

IRA kaynaklı üretim patlaması ve endüstri vergi kredileri istihdam yaratmanın ötesinde ABD endüstrisini küresel olarak maliyet açısından daha rekabetçi hale getiriyor. Bu durum, diğer büyük ekonomilerin de değişen küresel temiz enerji ekonomisinde sektörlerinin rekabetçi kalmasını sağlamak için benzer yaklaşımları benimsemesiyle küresel bir ‘zirve yarışı’ başlattı.

Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), ABD’de üretim vergi kredilerinin tam olarak kullanılmasının, güneş enerjisi üretiminin tüm segmentlerini şu anda Çin‘de bulunan en düşük maliyetli üreticilerle maliyet eşitliğine getirebileceğini öngörüyor.

Dartmouth College ve Princeton’daki araştırmacılar tarafından yapılan bir başka analiz, üretim vergisi kredisinin tüm güneş enerjisi tedarik zinciri boyunca ABD’de üretilen bileşenleri ithalattan daha ucuz hale getireceğini öne sürüyor.

IRA’dan önce, bu parçaların ABD’de üretilmesi her bileşen için daha pahalıydı (benzer bir bulgu McKinsey tarafından da yapıldı). IRA vergi kredilerinin de kara ve açık deniz rüzgâr bileşenlerini yurt içinde üretmeyi ithal etmekten daha ucuz hale getirmesi muhtemel.

ABD ‘de üretilen yeşil hidrojenin ise Çin’de üretilenden daha rekabetçi olacağı öngörülüyor.

Uzmanlar ne diyor?

Roosevelt Enstitüsü‘nden Todd Tucker gelişmeleri şöyle değerlendirdi:

“Enflasyon Azaltma Yasası’nın yurtiçi yatırımları, ABD’nin iklim konusunda güvenilir bir uluslararası ortak olmasına yardımcı olmaktadır. Ülke genelinde istihdam ve dolar tohumları ekerek, ABD’nin iklim konusunda geri adım atma ihtimali geçmişe kıyasla çok daha azdır.”

Sciences Po Paris Avrupa Çalışmaları ve Karşılaştırmalı Siyaset Merkezi‘nde CNRS araştırma görevlisi Pierre Charbonnier şunları söyledi:

“IRA mevcut ekonomik düzende bir kırılma yaratıyor. Ancak şu anda bu sadece bir kırılma: eğer emekçiler ve topluluklar bu yeni paradigmada iş, sağlık ve tanınma açısından fayda sağlayabilirlerse toplum, iklim ve uluslararası istikrar için işe yarayacaktır.”

Temiz Enerji Kanada İcra Direktörü Mark Zacharias şu ifadeleri kullandı:

“Kanada, Amerika’nın Enflasyon Azaltma Yasası’nın hırsını büyük ölçüde yansıttı ve federal hükümetin 2023 Bütçesi, temiz bir ekonomiye geçiş için 58 milyar dolarlık yatırım açıkladı. Geçtiğimiz yıl Kanada, Stellantis ve Volkswagen‘den büyük elektrikli araç batarya tesisleri, yenilenebilir enerjiye büyük yatırımlar ve istihdam yaratan diğer temiz enerji fırsatlarının uzun bir listesini aldı. Bütçe 2023, British Columbia‘daki kritik minerallerden Atlantik eyaletleri ve Prairies‘deki yenilenebilir elektriğe, Ontario ve Quebec‘teki batarya ve elektrikli araç üretimine kadar Kanada genelinde bu tür yatırımları daha da hızlandıracaktır. Ayrıca Kanada’nın Yerli halklarının da yeni elektrik üretim ve iletim projeleri yoluyla temiz ekonomiye geçiş sürecine katılmalarına yardımcı olacaktır.”

Iron and Earth İcra Direktörü Luisa Da Silva şöyle konuştu:

“IRA, iklim eylemi için önemli miktarda fon ayrılması gerektiğine dair bir uyandırma çağrısıydı. Kanada şimdi Sürdürülebilir İşler Yasasını masaya yatırdı, ancak 2025 yılında ilk eylem planı yayınlandığında Kanada IRA’nın 4 yıl gerisinde olacak. Kanada yenilenebilir kaynaklar bakımından zengindir ve Volkswagen’in St.Thomas fabrikasına yaptığı yatırım, Kanada’nın yatırım, üretim ve daha iyi çalışma standartlarını desteklemek için olgunlaştığının kanıtıdır. Ancak, IRA’daki milyarlarca dolar ABD’de yenilenebilir enerji ekonomisinin büyümesini sağlayan yakıttır ve Kanada, işlerin yaratıldığı yerlere seyahat edecek işçileri kaybetme riskiyle karşı karşıyadır.”

Kanada İşçi Kongresi Başkanı Bea Bruske şunları aktardı:

“Enflasyon Azaltma Yasası’nın ABD’de kabul edilmesi, temiz enerji yatırımlarına yönelik bir dürtüyü ateşledi. Kanada’nın daha fazlasını yapması gerekmesine rağmen, federal hükümetimiz – işçiler ve sendikalarının baskısıyla – 80 milyar dolar taahhüt etti ve Volkswagen ve Stellantis gibi endüstri devleriyle ortaklıklar kurdu. Kanada Sürdürülebilir İşler Yasası rekabetçi, düşük karbonlu bir ekonomi için zemin hazırlıyor – eğer iyi, sürdürülebilir sendikal işler yaratmak ve sürdürülebilir enerji yatırımlarını hızlandırmak için işçiler, sendikalar, hükümetler ve sanayi arasında işbirliği fırsatını yakalarsak. Herkes için sürdürülebilir ve eşitlikçi bir gelecek öncelik olmalıdır.”