By 
ABD‘nin Hawaii eyaletine bağlı Maui Adası‘nda salı günü başlayan ve hızla yayılan yangınlarda can kaybının 93’e yükseldiği açıklandı.
Hawaii Valisi John Green, turizm merkezi olan tarihi Lahaina kentinin neredeyse tamamının yanıp küle döndüğünü söyledi.
Alevler nedeniyle an itibarıyla 2 bin 200 bina tamamen veya kısmi şekilde zarar gördü. Bin 410 kişi, toplu barınma merkezlerine yerleştirildi.
Federal Acil Durum Yönetim Ajansı (FEMA), yangınların ekonomik maliyetinin 5,5 milyar dolar olduğu tahmini paylaştı. Ayrıca şimdiye dek 850 hektar alanın yangınlarda yok olduğu kaydedildi.
‘Yetkililer afeti yönetemedi’
Vatandaşlar, yangınlardan ve durumun ciddiyetinden diğer vatandaşlar aracılığıyla haberdar olduğunu bildirerek, resmi makamları yeterli önlem almamakla ve uyarı sistemlerinin yetersiz kalmasıyla eleştiriyor.
Yetkililer, sirenlerle uyarı yapılmadığını kabul etse de, cep telefonlarına gönderilen mesajlarla uyarı bildirimleri yapıldığını açıklıyor. Öte yandan yangınlar nedeniyle elektrik ve iletişim kanallarının zarar görmesi nedeniyle söz konusu bildirimlerin pek çok vatandaşa ulaşmadığı aktarılıyor.
Fotoğraf: Hawaii Arazi ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı
Başsavcı Anne Lopez, yetkili birimlerin yangına yeterince hızlı ve gerekli şekilde müdahale edip edemediğinin ve afet öncesi süreçte gerekli tedbirleri alıp almadığının incelenmesi için kapsamlı bir soruşturma yürütüldüğünü ifade etti.
ABD Temsilciler Meclisi Üyesi Jill Tokuda, CNN‘e yaptığı açıklamada “Alevlerin tehlikesini ve hızını doğru tahmin edemedik” diyerek yetkililerin eksikliğine dikkati çekti.
Zarar gören evlerin önünde endişeli bekleyiş
Güvenlik gerekçeleriyle, vatandaşların evlerinin bulunduğu yerlere girişine izin verilmiyor.
Güvenlik güçleri, evlerine girmeyi deneyenlere bir yıla kadar hapis cezası ile 2 bin dolar para cezası uygulanabileceğini belirtti.
Binlerce vatandaş, polisin oluşturduğu güvenlik koridorlarınının kenarında yakınlarının veya bakım verdiği hayvanların durumunu öğrenebilmek için bekledi.
‣ Hawaii’nin Maui Adası’ndaki yangınlarda can kaybı 53’e yükseldi
Fotoğraf: Rick Bowmer / AP
Yangınlarda iklim değişikliğinin payı var mı?
Adadaki yangınların çıkış nedeni henüz belirlenemese de soruşturmalar devam ediyor.
ABD‘deki Teksas Teknoloji Üniversitesi‘nden İklim Bilimci Prof. Dr. Katharine Hayhoe, sosyal medya platformu Twitter‘da yaşanan yangınların iklim krizi ile bağlantısını ele aldı.
Amid the devastating Maui fires, I see many arguing, "it's weather, arson–anything but climate change."
Let's set the record straight. Climate change doesn't usually start the fires; but it intensifies them, increasing the area they burn + making them much more dangerous. 🧵 pic.twitter.com/4BTvTzM5Pt
— The Real Prof. Katharine Hayhoe (@KHayhoe) August 10, 2023
Prof. Hayhoe şunları kaydetti:
“Yıkıcı Maui yangınları sürerken, birçok kişinin yangınların sebebi olarak “hava durumu, kundaklama – iklim değişikliği dışında her şey” diye tartıştığını görüyorum.
Şunu açıklığa kavuşturalım: İklim değişikliği genellikle yangınları başlatmaz; ama onları yoğunlaştırır, yaktıkları alanı arttırır ve onları çok daha tehlikeli hale getirir.
Birinin nispeten yeşil, ıslak bir odun yığınına bir kibrit attığını hayal edin. Ne olur? Pek de bir şey olmaz.
Ardından, aynı kibritin kupkuru bir çıra yığınına atıldığını hayal edin. Bu kez yangın çıkar.
Ormanlık alanların [kuruluk] durumunu ne belirliyor? Giderek artan bir şekilde, iklim değişikliği.
Bu, diğer birçok aşırı hava koşulları türü için de geçerli.
… İklim değişikliği daha fazla kasırgaya neden olmuyor – ancak bir kez kasırga oluştuğunda, ılık okyanus suları kasırgaların daha hızlı yoğunlaşmasına ve ÇOK daha fazla yağış getirmesine neden oluyor.
Peki ya sıcak dalgaları?
Bunları yazlar hep yaşardık: ama dünya ısındıkça, sıcak hava dalgası mevsimi uzuyor (artık Güney Amerika’da tüm yıl sürüyor!). Artık sıcak dalgaları daha sıcak, daha yoğun, daha sık yaşanıyor ve daha tehlikeli.”
Fotoğraf: Matthew Thayer/Maui News
‘Yangını tetikleyen tüm faktörlerde iklim değişikliğinin etkisi var’
ABD Kuraklık Gözlemevi verileri, orman yangınlarının devam ettiği Maui Adası’nın neredeyse yüzde 16’sının şiddetli kuraklık yaşarken, bölgenin yüzde 20’sinde ise orta derecede kuraklık görüldüğünü ortaya koydu.
Ayrıca Hawaii’nin kuraklaşmayla sık görülmeye başlanan orman yangınları nedeniyle bazı yerel bitki örtüsünün yok olduğu, bu bitki örtüsünün yerini, çabuk tutuşabilen istilacı otların aldığı kaydedildi.
Bilim insanları, yangınları tetikleyen kurak arazi yapısına uzak olmasına rağmen Hawaii’deki orman yangınlarının temel sebebinin iklim değişikliği olduğuna işaret etti.
Araştırmalarda Hawaii’deki yıllık ortalama yağış miktarında uzun vadede bir düşüş yaşandığı ifade edilirken, 1990’lardan itibaren yağmur mevsiminde alınan yağış miktarının yüzde 31 düştüğü, kurak mevsimde alınan yağışlarda ise yüzde 6’lık düşüş gözlemlendiği aktarıldı.
Clark Üniversitesi‘nden İklim Bilimci Abby Frazier yağış miktarındaki bu değişimde pek çok faktörün etkili olduğunu, bu faktörlerin hepsinde iklim değişikliğinin rolü olduğunu belirtti.
Frazier, La Niña etkisi olarak adlandırılan, yüksek yağış bırakan hava fenomeninin 1980’lerden itibaren daha az yağışa sebep olduğunu ifade ederek, diğer faktörlerin ise sıcaklıkların artmasıyla Hawaii üstündeki bulutların incelmesi ve büyük fırtınaların zamanla kuzeye doğru ilerlemesiyle adalara getirdikleri yağış miktarının azalması olduğunu vurguladı.
Comments