By 
Avrupa Birliği‘nin Copernicus İklim Değişikliği Servisi tarafından yayımlanan rapor, kömür, petrol ve doğalgaz gibi fosil yakıtların kullanımı başta olmak üzere insan faaliyetlerinden kaynaklanan iklim değişikliğinin bir sonucu olarak Dünya sisteminde meydana gelen geniş kapsamlı değişikliklere dikkati çekti.
Avrupa Orta Vadeli Hava Tahmini Merkezi tarafından oluşturulan Copernicus İklim Değişikliği Servisi’ne göre, 1991-2020 ortalamasının 0,5°C üzerinde ölçülen Haziran 2023, 2019’da kaydedilen önceki haziran rekorunu kırdı. Raporda, Kuzey Atlantik deniz yüzey sıcaklıklarının “alışılmışın dışında” olduğu belirtildi.
Yüksek sıcaklıklar, geleneksel olarak yılın en sıcak ayı olan temmuzda da devam ediyor.
‣ 2023 sıcaklık rekorlarıyla başladı: Ocak’ta en yüksek ve en düşük sıcaklık rekorları kırıldı
Yüzey hava sıcaklıkları anomalisi, Haziran 2023. Kaynak: Copernicus İklim Değişikliği Servisi
‘Alışılmadık bir durumla karşı karşıyayız’
Copernicus ECMWF ERA5 veri kümesindeki ön verilere göre, yerden 2 metre yükseklikteki hava sıcaklıklarının küresel ortalaması 3 Temmuz’da tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 16,88°C‘ye ulaşarak Ağustos 2016’da ölçülen 16,80°C‘lik önceki günlük rekoru kırdı.
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) İklim Hizmetleri Direktörü Prof. Chris Hewitt, şunları söyledi:
“Hazirandaki ve temmuzun başındaki olağanüstü sıcaklık, hem karada hem de okyanuslarda ısıyı daha da artırması de daha aşırı sıcaklıklara ve denizel ısı dalgalarına yol açması beklenen El Niño‘nun gelişiminin başlangıcında meydana geldi. Alışılmadık bir durumla karşı karşıyayız ve El Niño geliştikçe daha fazla rekor kırılmasını bekleyebiliriz ve bu etkiler 2024’e kadar devam edecek. Bu, gezegen için endişe verici bir haber.”
‣ Hindistan, son 122 yılın en sıcak şubat ayını geçirdi: 29.5 derece
‘Alarm zilleri gümbür gümbür çalıyor’
Prof. Hewett, şunları ekledi:
Küresel deniz yüzeyi sıcaklıkları, yılın hem mayıs hem de haziran aylarında rekor seviyedeydi. Bunun bir bedeli var. Balıkçılık dağılımı ve genel olarak okyanus sirkülasyonunu etkilerken iklim üzerinde de zincirleme etkilerde bulunacak. Sadece yüzey sıcaklığı değil, okyanuslar bir bütün olarak ısınıyor ve enerjiyi orada yüzlerce yıl kalacak şekilde emiyor. Özellikle de Kuzey Atlantik’teki benzeri görülmemiş deniz yüzeyi sıcaklıkları nedeniyle alarm zilleri gümbür gümbür çalıyor.
‣ El Niño gelmeden kayıtlardaki en sıcak ikinci mart ayı kaydedildi
‘Sorumlusu El Niño değil’
Deniz yüzey sıcaklıkları anomalisi, Haziran 2023. Kaynak: Copernicus İklim Değişikliği Servisi
Denizel aşırı sıcak dalgaları, İrlanda, Birleşik Krallık çevresinde ve Baltık Denizi‘nde gözlemlendi.
Copernicus İklim Değişikliği Servisi’nin değerlendirmesine göre, Kuzey Atlantik‘teki ısı, atmosferdeki kısa vadeli bir anormal dolaşım ve okyanustaki daha uzun vadeli değişimlerin bir kombinasyonundan kaynaklanıyor. Yani Tropikal Pasifik‘te gelişen El Niño ile bağlantılı değil.
Copernicus İklim Değişikliği Servisi Direktörü Carlo Buontempo, “Kuzey Atlantik’teki bu olağanüstü koşullar, Dünya sisteminin ne kadar karmaşık olduğunu vurguluyor ve bize küresel iklimi neredeyse gerçek zamanlı olarak izlemenin önemini hatırlatıyor. İklim eğilimlerinin yanı sıra yerel ve küresel değişkenlikler arasındaki etkileşimler, riskleri daha iyi yönetmek ve etkili uyum politikaları tasarlamak için gereklidir” diye konuştu.
‣ Asya’da nisan sıcaklıkları rekor kırdı: İklim acil durumu bu bölgede bir gerçek
Birçok ülkede sıcaklık rekorları kırıldı
Günlük küresel ortalama sıcaklık karşılaştırmaları, genellikle yalnızca yeniden analizlerden elde edilebiliyor – bunlar, uydulardan vb. elde edilen gözlemleri bilgisayar modeli simülasyonlarıyla birleştiriyor.
Copernicus’a göre, kuzeybatı Avrupa‘da rekor haziran sıcaklıkları yaşandı. Kanada, ADB, Meksika, Asya ve doğu Avustralya‘nın bazı bölgeleri normalden çok daha sıcaktı.
Ancak batı Avustralya, batı ABD ve batı Rusya’da haziran, normalden daha soğuk geçti.
‣ İklim krizi: Şanghay’da bunaltıcı mayıs sıcaklıkları 100 yılın rekorunu kırdı
Deniz buzlarında rekor en düşük değerler
Antarktika deniz buzu, haziran ayı ortalamasının yüzde 17 altına düşerek uydu gözlemleri başladığından beri en düşük seviyeye ulaştı ve bir önceki haziran rekorunu önemli bir farkla geride bıraktı.
Tüm ay boyunca, günlük Antarktika deniz buzu miktarı, yılın bu zamanları için görülmemiş düşük değerlerde kaldı.
Arktik deniz buzu genişliği ise ortalamanın biraz altında olsa da son sekiz yılın haziran değerlerinin oldukça üzerindeydi.
Fotoğraf: WMO
‣ Pekin’de sıcaklık rekoru kırıldı: Tüm zamanların en sıcak Haziran’ı
Dünyanın bir kısmı normalden daha kurak, bir kısmı daha yağışlıydı
Haziran 2023, kuzey Amerika’nın büyük bölümünde ortalamadan daha kurak geçti. Bu durum, şiddetli orman yangınlarını tırmandırıcı ve sürdürücü bir etkide bulundu.
Copernicus İklim Değişikliği Servisi’ne göre Rusya, Afrika Boynuzu, Güney Afrika‘nın çoğunluğu, Güney Amerika ve Avustralya’nın bazı bölgelerinde de ortalamadan daha kurak koşullar kaydedildi.
Güney Avrupa’nın çoğu, batı İzlanda ve kuzeybatı Rusya ise ortalamanın üzerinde yağış aldı ve şiddetli yağışlar sele yol açtı.
Orta ve doğu Avrupa ile İskandinavya şeridinin yanı sıra Karadeniz‘in batı kıyısında da ortalamadan daha kuru koşullar kaydedildi.
Ekstratropikal bölgelerden ise kuzey Amerika’nın batısı, güneybatı Asya’nın bazı bölgeleri, Japonya, Güney Afrika, Brezilya, Şili, Yeni Zelanda ve Avustralya’nın geniş bir kısmı ortalamadan daha fazla yağış aldı.
Mawar tayfunu Japonya’yı ve Biparjoy kasırgası ise Pakistan’ı vurarak hasara yol açtı.
Comments