By 
Dünya, geçtiğimiz ay kayıtlardaki en sıcak ikinci en sıcak mart ayını yaşadı ve Antarktika deniz buzu kayıtlardaki en düşük ikinci seviyeye ulaştı.
Dünya Meteoroloji Örgütü‘nün aktardığına göre, Copernicus İklim Değişikliği Hizmeti verileri, durgun bir hava modelinin gözlenmesi nedeniyle ayın büyük bölümünde normalden serin sıcaklıkların yaşandığı batı ABD dışında, mart ayı boyunca dünyanın hemen her yerindeki sıcaklıkların ortalamanın birkaç derece üzerinde seyrettiğini gösterdi.
Küresel sıcaklıkları artıran ve önümüzdeki aylarda etkili olması beklenen El Niño iklim modeli henüz başlamadan bu sıcaklıkların kaydedilmesini, birçok iklim bilimci endişe verici olarak yorumladı.
Mart 2023 ayrıca 20. yüzyıl ortalamasını aşan sıcaklıkların art arda kaydedildiği 529’uncu ay oldu. Bu, 44 yılı aşkın bir süredir nispeten serin tek bir ay dahi yaşanmadığı anlamına geliyor.
‣ 2023 sıcaklık rekorlarıyla başladı: Ocak’ta en yüksek ve en düşük sıcaklık rekorları kırıldı
El Niño öncesi sıcaklık rekoru
El Niño, doğu tropikal Pasifik‘te okyanus sularının ısınması ile başlıyor, etrafındaki havayı ısıtıyor ve kuzey yarımküre ile ötesinde hava modellerinin değişmesine neden oluyor. El Niño’nun hakim olduğu dönemlerde küresel sıcaklıklar daha yüksek seyretme eğilimi gösteriyor.
Şu anda, El Niño ve La Niña arasında salınan kapsayıcı model olan El Niño Güney Salınımı (ENSO) nötr durumda. Diğer bir ifadeyle, ne daha sıcağa ne daha soğuğa yönelik belirgin bir itici güç yok ve sıcaklıklar iki uç noktanın ortasında. Kaydedilen sıcaklıkların endişe verici olması da bundan kaynaklanıyor.
Sıcaklıkları artıran güçlü bir El Niño modelinin yaşandığı Mart 2016, halen günümüze kadar kaydedilen en sıcak mart ayı olma özelliğini koruyor.
‣ İklim krizi: Avrupa’da bu yıl kayıtlara geçen en sıcak ikinci kış yaşandı
El Niño ile 2023 en sıcak yıl olabilir
Önceki ayda, dünya çapında kaydedilen en sıcak dördüncü şubat ayı yaşanmıştı. Ondan önce ise ocak ayı, kaydedilen en sıcak yedinci ocak ayı olmuştu. Yakın tarihte yaşanan La Niña’nın ısınmayı baskıladığı da göz önüne alınırsa, yaklaşmakta olan El Niño modelinin önümüzdeki aylarda gezegeni yeni sıcaklık rekorları listesinde üst sıralara taşıması oldukça muhtemel görünüyor.
Yakında etkili olması beklenen El Niño ile, 2023’ün en sıcak ilk beş yıldan biri olarak sona ermesi kuvvetle muhtemel. Ortalama bir El Niño’nun gerçekleşmesiyle bile, sıcaklık rekorlarının kırıldığı 2016 geride bırakılarak yeni bir küresel sıcaklık rekorunu kırılabilir.
Sanayi öncesi dönemlerden bu yana Dünya 1,1°C ısınmış durumda ve görünürde bu durumun yavaşlayacağına dair bir ibare yok. Copernicus, Dünya’nın Paris Anlaşması’nın öngördüğü 1,5°C’lik limitini, Ağustos 2034’e kadar geride bırakacağını tahmin ediyor.
‣ 2022 en sıcak beşinci yıl oldu
Mart 2023’ün sıcaklık özeti
- Mart 2023, küresel olarak kaydedilen en sıcak ikinci mart ayıydı.
- Sıcaklıklar güney ve orta Avrupa‘da ortalamanın üzerinde ve kuzey Avrupa’nın çoğunda ortalamanın altında seyretti.
- Kuzey Afrika, güneybatı Rusya ve Asya‘nın çoğunu kapsayan geniş bir alanda sıcaklıklar ortalamanın çok üzerindeydi ve bu bölgelerde mart ayı için pek çok yeni yüksek sıcaklık rekoru kırıldı.
- Kuzey Amerika’nın kuzeydoğusu, Arjantin ve komşu ülkeler ile, Avustralya‘nın büyük bir bölümü ve Antarktika kıyılarında da ortalamanın çok üzerinde sıcaklıklar yaşandı.
- Bunların aksine, batı ve orta Kuzey Amerika’da sıcaklıklar ortalamanın çok altındaydı.
- Mart ayı ortasında, ortalama okyanus suyu sıcaklıkları ilk kez 21 dereceyi aştı.
‣ Hindistan, son 122 yılın en sıcak şubat ayını geçirdi: 29.5 derece
Mart 2023’ün deniz buzu özeti
- Şubat ayında rekor ölçüde düşük bir düzeyin ardından, Antarktika deniz buzu genişliği ortalamanın yüzde 28 altında kaydedilerek, uydu verileri kaydındaki en düşük ikinci seviyenin kaydedildiği mart ayı oldu.
- Deniz buzu konsantrasyonları, Güney Okyanusu‘nun tüm kesimlerinde ortalamanın çok altındaydı.
- Arktik deniz buzu genişliği ortalamanın yüzde 4 altındaydı. Bu, uydu veri kaydında kaydedilen en düşük dördüncü mart ayı anlamına geldi.
- Diğer Arktik Okyanusu kesimlerinde çoğunlukla ortalamanın altındaki deniz buzu konsantrasyonlarının aksine, Grönland Denizi‘ndeki konsantrasyonlar ortalamanın çok üzerindeydi.
Mart 2023’ün yağış özeti
- Mart 2023’te, kuzey Avrupa ile Türkiye’nin kuzeyinde kalan bölgede ve batıdan kuzeydoğuya uzanan bir şeritte ortalamanın üzerinde yağış görüldü.
- Mart 2023’te ortalamadan daha kurak koşullara maruz kalan bölgeler arasında, orman yangınlarının görüldüğü İspanya ve Portekiz’i kapsayan İber Yarımadası‘nın çoğu ile, Alpler yayı, Orta Avrupa’nın bazı bölümleri, doğu Balkanlar ve Hazar Denizi‘nin kuzeybatı kıyısı yer aldı.
- ABD’nin bazı bölgeleri, Asya’nın çeşitli bölgeleri, Afrika Boynuzu, Yeni Zelanda, kuzey Avustralya, güney Afrika’nın bir kısmı ve Brezilya ortalamanın üzerinde yağış aldı. Birçok bölgede şiddetli yağış sele neden oldu.
- Devam eden bir kuraklığın yaşandığı Arjantin ile, güney Avustralya, güneybatı Afrika ve Asya’nın bazı bölgeleri ortalamadan daha kurak geçti. Çoğu durumda, bu koşullar ortalamanın üzerindeki sıcaklıklarla bağlantılıydı.
Comments