By 
Haber: Çetin YILMAZ
*
ZONGULDAK – Alaplı‘daki taş ocağı kırma ve eleme tesisleri nedeniyle doğal bir şekilde oluşmuş olan göl ve çevresindeki yerleşim yerleri toza boğuldu. Tesisler nedeniyle bölgedeki doğal göl, su ürünleri ıslah alanı ve Kıyıcak mahallesinden birçok özel arazi tahrip edildi.
2009 yılında oluşmaya başlayan ve oluşumunda Kavak deresi ve Döşeme deresine sınır olması nedeniyle yer altı suyu, dereden sızan sular ile yağışların etkili olduğu düşünülen göl tehdit altında.
Alaplı’da yurttaş doğası için mücadele ediyor
Gölü korumak için yöre halkı ve Alaplı Çevre Gönüllüleri bayram öncesinde (9 Nisan öncesinde), Alaplı Kaymakamlığına bir dilekçe ile başvuruda bulundu. Yurttaşlar Zonguldak İdare Mahkemesinin kararının uygulanmasını yetkili kurumlarca korunmasını istedi.
Zonguldak İdare Mahkemesi tarafından daha önce bölgede yapılması planlanan katı atık tesisine karşı açılan davada verilen ve bilirkişi raporuna da işaret edilen kararda gölün çevreye kattığı değere ilişkin şu ifadelere yer verilmişti:
“‘[…] bahse konu alan eski bir maden sahası olduğundan, alanda göl oluşması alanın yeniden doğaya kazandırılması sürecinde rekreasyon alanı olarak artı bir değer kattığı, hazırlanacak projede göl alanının korunarak uygulama yapılması, gerek suda yaşayan flora ve fauna açısından gerekse çevresel olarak olumlu etki yapacağından , faaliyet alanının göl alanına denk gelen kısmı ve tesis yerleşim planında dolgu yapılacak alan olarak gösterilen alanın dolgu malzemesiyle doldurulması durumunda , gölün ikiye ayrılacağı, bu durumun gölün ve bağlantılı olduğu derenin flora ve fauna değerleri üzerinde olumsuzluklara neden olacağından bu kısım yönünden uygun olmadığı, dava konusu faaliyetin ve buna bağlı yapıların kurulu olduğu’ değerlendirme ve tespitlerine yer verildiği anlaşılmaktadır.”
Öte yandan bölgede halihazırda faaliyetleri sürdürülen Taş Ocağı Kırma ve Eleme Tesisleri, hiçbir kural ve çevre değerleri gözetmeden bölgedeki yerleşim alanlarını toz içinde bıraktı. Tarım alnları, fındık tarlaları, bitkilerin yaprakları toz ile sıvandı.
Ek olarak Ereğli-Alaplı sınırında bulunan Kavak deresi ve çevresi su ürünleri islah alanı olarak da biliniyor. Burada göl ve bölge köylerinin içme suyu olarak kullandıkları yeraltı su motopompları bulunuyor.
Karadeniz’de ekokırım tehdidi: Cüruf şirketleri
Bölgedeki tek tehdit taş ocakları da değil aynı zamanda cüruflar da (atık) bölge için tehdit oluşturuyor. Daha önce cüruf şirketleri, gölü boşaltılmasını ve bu alanı cüruf ile doldurmayı talep etmişti. Bölge halkının İdare Mahkemesi ne açtığı davlar sonucunda dört cüruf tesisi kapatılmıştı. Ancak bölgede cüruf dağları oluşmuştu.
Bunlardan biri de Kılıçlar Madencilik San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne aitti. “Tehlikesiz Atık Geri Kazanım Tesisi” projesi için Zonguldak Valiliği‘nin 30 Haziran 2022’de verdiği ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi Gerekli Değildir’ kararının iptali için yine yurttaşlar dava açmıştı. Tesise verilen kanuna ve mevzuata aykırı olduğu belirtilerek iptal edilmişti.
Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları’ndan taşınan cüruf atıkları için ise daha önce Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ‘tehlikeli atık raporu’ vermişti.
TÜBİTAK’ın hazırladığı raporda; Bu cürufların tehlikeli atık olduğu, sulu ortamlara karışmasının engellenmesi ve özel mühendislik gerektiren düzenli depolama (çevreden ve her biri ayrı olarak izole edilmiş ve örtülmüş hücresel depolama ve benzeri) yapılarak bertaraf edilebileceği belirtilmişti.
Öte yandan cüruf şirketleri, Zonguldak Valiliği Çevre İl Müdürlüğü ve İl Özel İdaresi, mahkemelerin kararlarını Danıştay ve Yargıtay gibi üst mahkemelere taşıyor.
Yurttaşlar ve çevre aktivistleri ise yıllardır bölgelerinin doğal varlıklarını korumak için direniş göstererek hukuki mücadeleler veriyor.
Buna ek olarak Ege Doğa AŞ.‘nin taş ocağı, kapasite artışı, kalker kırma ve eleme, cüruf kırma, eleme ve cüruf depolama projesi Bakanlıktan ÇED için onay bekliyor. Söz konusu proje Kıyıcak mahallesinin sınırına kadar uzanarak bölgeye ek bir tehdit oluşturuyor.
Ayrıca Kılıçlar’ın (yeni adıyla Beyza AŞ.) Kıyıcak mahallesi Alaplı Organize Sanayi Bölgesi (OSB) için de tehlikeli ve tehlikesiz atık depolanması ve işlenmesi projesi, onay bekleyen projeler arasında.
Son olarak Alaplı Geri Dönüşüm AŞ. de göl kenarında cüruf kırma ve eleme projesi için Zonguldak İl Özel İdaresi’nden imar izni bekliyor.
Bu tesis ise izinsiz yapılmış hazır halde bekliyor. Zonguldak Valiliği izinsiz ruhsatsız yapıya göz yummuş durumda. Projenin İmar Komisyonu’nda üç AKP İl Genel Meclisi Üyesi tarafından onay aldığı belirtilirken İl Genel Meclisi Genel Kurulu’nda oylama sırası beklediği ifade ediliyor.
***
Bu haber, Hollanda Krallığı Büyükelçiliği ve Başkonsolosluğu’nun MATRA projesi kapsamında desteklenen ÇİGO’da verilen eğitimlerin sonucunda, yerel gazeteciler ve STK temsilcilerinin ürettiği haber dizisinin bir parçasıdır.
Comments