İklim KriziManşet

2023 sıcaklık rekorlarıyla başladı: Ocak’ta en yüksek ve en düşük sıcaklık rekorları kırıldı

0
ocak

Küresel ölçekteki kayıtlar 1880’de başladığından beri, dünyanın en sıcak ocak ayı 2023’te yaşandı. ABD’nin Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi’ne (NOAA) bağlı Ulusal Çevresel Bilgi Merkezi 14 Şubat’ta ocak ayı sıcaklıklarının 20. yüzyıl ortalamasının 0,87°C derece üzerinde olduğunu belirtti. Merkez, dünyanın her iki kutbunda da deniz buzunun çok azaldığına dikkati çekti.

NOAA, Ocak 2023’ün 20. yüzyıl ortalamasının üzerinde sıcaklık ölçülen art arda 47’nci Ocak, ve art arda 527’inci ay olduğunu ifade etti.

Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), Ocak 2023 sıcaklıklarının sanayi öncesi sıcaklıkların yaşandığı 1880-1920 döneminin 1,14°C derece üzerinde seyrederek, kaydedilen en sıcak yedinci dcak ayı olduğunu açıkladı.

NASA, devam eden La Niña nedeniyle Ocak 2023’ün, modern kayıtların tutulmaya başlandığı 1880 yılından bu yana, 1951-1980 temel ortalamasının 0,87°C üzerinde ölçülerek küresel olarak en sıcak yedinci ocak ayı olduğunu belirtti. NASA’ya göre, en sıcak dokuz ocak ayı, son on yılda yaşandı.

174 yılın en sıcak yedinci ocak ayı

Ocak 2023, Japonya Meteoroloji Ajansına göre kaydedilen en sıcak dördüncü ocak ayı ve Avrupa Kopernik İklim Değişikliği Servisine göre en sıcak yedinci ocak ayı olarak değerlendirildi. Kuzey Kutbu gibi verileri kısıtlı bölgeleri farklı şekillerde ele almalarından ötürü ajansların sıralamalarında küçük farklılıklar görülebiliyor.

NOAA’ya göre, Ocak 2023’te kara bölgeleri için en sıcak dokuzuncu ocak olarak kaydedilirken, küresel okyanus sıcaklıkları açısından en sıcak altıncı ocak oldu. Avrupa, rekor düzeydeki sıcaklıklarla en sıcak ocak ayını yaşarken, Kuzey Amerika’da en sıcak beşinci ve Afrika’da en sıcak altıncı ocak ayı kaydedildi. Hem Okyanusya hem de Asya, ortalamadan daha sıcak bir ocak ayı yaşasa da kayıtlardaki ilk 20 arasında yer almadı.

ABD, altıncı en sıcak ocak ayını geçirdi; kuzeydoğuda yer alan yedi eyalet rekor düzeydeki en sıcak ocak ayını kaydetti. 1 Şubat’a kadar ölçülebilir miktarda kar yağmayan New York kentinde, kayıtların başladığı 1869’dan bu yana en uzun karsız dönem yaşandı. 1 Şubat’ta ise yalnızca bir santimetre kar yağdı.

La Niña zayıflıyor, yakında sona ermesi bekleniyor

NOAA, El Niño/Güney Salınımının (ENSO) durumuna dair şubat ayındaki aylık görüşmesinde, La Niña koşullarının ocak ayında zayıfladığını ve önümüzdeki iki ay içinde (yüzde 85 ihtimalle şubat-mart-nisan döneminde) nötr koşullara geçmesinin beklendiğini açıkladı. Bu tür bir durum değişikliği (örneğin, La Niña’dan nötr duruma geçiş) ise ancak üç aylık ortalamaların incelenmesiyle netlik kazanıyor. ENSO’ya ilişkin tahminlerin en zor olduğu “ilkbahar öngörülebilirlik engeline” yaklaşmakta olduğumuz için, bu yıl içinde El Niño’ya olası bir geçişin zamanını kesin olarak tahmin etmek oldukça güç.

Ocak ayında, doğu tropik Pasifik‘in referans noktası Niño 3.4 bölgesindeki deniz yüzeyi sıcaklıkları, ortalamanın 0,4-0,7°C derece altındaydı. Sıcaklık aralığı “zayıf” La Niña koşullarında ortalamanın 0,5-1,0°C derece altındayken, “orta” La Niña koşulları için ortalamanın 1,0-1,5°C derece altında kaydediliyor. 

Oldukça negatif bir Pasifik Decadal Salınımı (PDO), mevcut La Niña olayının etkisinin artmasına yol açtı. PDO, El Niño-Güney Salınımının bazı sirkülasyon özelliklerini yansıtan kuzeydoğu ve tropikal Pasifik Okyanusu’daki deniz yüzeyi sıcaklıklarının bir indeksi. PDO aydan aya keskin farklar gösterebiliyor, ama genellikle pozitif (sıcak) veya negatif (soğuk) eğilimi birkaç yıl boyunca devam ediyor. 2017’den bu yana neredeyse her ay negatif bir PDO görülmesine rağmen, Ocak 2023 değeri yaklaşık iki yılda kaydedilen en az negatif değer oldu. PDO negatif olduğunda, La Niña’nın etkileri genellikle daha belirgin oluyor.

ocak

Arktik deniz buzu: Ocak ayında kaydedilen en düşük üçüncü genişlik

Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi‘ne (NSIDC) göre, Ocak 2023’teki Arktik deniz buzu genişliği, 44 yıllık uydu kaydındaki en düşük üçüncü ve ay sonundaki ikinci en düşük boyuta ulaştı. Ancak kış buzu miktarı, yaz ve sonbaharda buz miktarının ne kadar olacağı konusunda bir gösterge sayılmıyor. 

Antarktika deniz buzu: kayıtlardaki en düşük seviye

Ocak ayında, ölçülen en düşük Antarktika deniz buzu genişliği kayıtlara geçti. Şubat ayının ilk yarısında, buz miktarı rekor seviyelerde düşük kaldı ve 14 Şubat’a gelindiğinde, 25 Şubat 2022’de kaydedilen tüm zamanların mevsimsel en düşük rekorunu kırdı.

ocak

İklim Bilimci ve Hava Tarihçisi Maximiliano Herrera’nın kayıtlarından derlediğimiz bilgilere göre Ocak 2023’te meydana gelen küresel olaylardan öne çıkanlar şöyle:

Ocak 2023’te yaşanan önemli küresel sıcak ve soğuk kayıtları

  • Kuzey Yarımküre’deki en yüksek sıcaklık: – 41,2°C – Garoua (Kamerun) – 31 Ocak;
  • Kuzey Yarımküredeki en düşük sıcaklık: -62,7°C – Tongulah (Rusya) – 18 Ocak;
  • Güney Yarımküre’deki en sıcak sıcaklık: 49,3°C – Onslow AP (Avustralya) – 14 Ocak;
  • Güney Yarımküre’deki en düşük sıcaklık: -51,2°C – Concordia (Antarktika) – 31 Ocak.

Tüm zamanların üç sıcak, 27 soğuk rekoru

En az 40 yıllık rekora sahip küresel istasyonlar arasında, ocak ayında sadece eşit olmayan üç set, tüm zamanların ısı rekoru ve 27 istasyon tüm zamanların soğuk rekorunu kırdı. Kaydedilen maksimum (maks) ve minimum (min) değerler şu şekilde:

  • Weddel Adası (Falkland Adaları, Birleşik Krallık) maks. 23.2°C, 7 Ocak;
  • Maquinchao (Arjantin) maks. 39.0°C, 8 Ocak;
  • Greymouth (Yeni Zelanda) maks. 30.9°C, 8 Ocak;
  • Türkmenabat (Türkmenistan) min. -25.4°C, 13 Ocak;
  • La Jiquima (Küba) min. 7.4°C, 16 Ocak;
  • Guantanamo (Küba) min. 9.9°C, 16 Ocak;
  • Jinotega (Nikaragua) min. 8,6°C, 16 Ocak;
  • Saidu Sharif (Pakistan) min. -4.0°C, 18 Ocak;
  • Tongulah (Rusya) min. -62.7°C, 18 Ocak;
  • Aldan (Rusya) min. -50.0°C, 20 Ocak;
  • Huzhong (Çin) min. -49.8°C, 21 Ocak;
  • Tahe (Çin) min. -47.9°C, 21 Ocak;
  • Beijcun (Çin) min. -50.3°C, 22 Ocak;
  • Xinlin (Çin) min. -48.3°C, 22 Ocak;
  • Jintao (Çin) min. -53.0°C, 22 Ocak: Çin’in yeni düşük sıcaklık rekoru;
  • Tobishima (Japonya) min. -8.3°C, 24 Ocak;
  • Matsumae (Japonya) min. -11.6°C, 24 Ocak;
  • Kousa (Japonya) min. -9.0°C, 25 Ocak;
  • Fuyuan (Çin) min. -42.4°C, 25 Ocak;
  • Kuroiso (Japonya) min. -13.3°C, 26 Ocak;
  • Otawara (Japonya) min. -16.4°C, 26 Ocak;
  • Shioya (Japonya) min. -13.5°C, 26 Ocak;
  • Numata (Japonya) min. -14.4°C, 26 Ocak;
  • Ueda (Japonya) min. -14.4°C, 26 Ocak;
  • Yokkaichi (Japonya) min. -8.2°C, 26 Ocak;
  • Higashiomi (Japonya) dmink. -12.3°C, 26 Ocak;
  • Nagi (Japonya) min. -16.8°C, 26 Ocak;
  • Imaoka (Japonya) min. -14.2°C, 26 Ocak;
  • Jubilejnaja (Rusya) min. -55.4°C, 27 Ocak;
  • Bibai (Japonya) min. -29.6 °C, 30 Ocak.

13 ulusal/bölgesel aylık sıcaklık rekoru kırıldı veya önceki rekora ulaşıldı

13 Ocak 2023’te on üç ülke veya bölge tüm zamanların aylık sıcaklık rekorlarına ulaştı. Bu ülkeler, Çek Cumhuriyeti, Lihtenştayn, Hollanda, Danimarka, Polonya, Belarus, Litvanya, Letonya, Romanya, Moldova, Ukrayna, Kıbrıs ve Nijerya.

More in İklim Krizi

You may also like

Comments

Comments are closed.