Yeşil Gelecek Endeksi’nde Türkiye 76 ülke arasında 63’üncü sırada

Dünya genelinde 76 ülkeyi yeşil politikaları bakımından değerlendiren Yeşil Gelecek Endeksi 2023’te Türkiye, 3,83 genel puanla 63’üncü sırada yer aldı.

Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) Technology Review Insights tarafından hazırlanan kapsamlı rapor; ülkelerin temiz enerji, sanayi, tarım ve topluma yatırım yapma kapasitelerini karbon salınımı, iklim politikası, enerji geçişi, temiz inovasyon ve yeşil toplum bakımından beş ana kategori altında değerlendiriyor.

Bu kapsamlı analiz, global çapta sürdürülebilirlik ve çevresel performansı artırma yönünde adımlar atan ülkeleri öne çıkarırken, aynı zamanda düşük performans gösteren ülkelerin karşılaştığı zorlukları ve gelişim için potansiyel alanları da belirliyor. Türkiye’nin düşük sıralamada yer alması, ülkenin yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişte yavaş kalması, iklim politikalarında yetersizlikler, sınırlı temiz teknoloji inovasyonları ve toplumsal yeşil dönüşüm projelerindeki eksiklikler gibi pek çok faktöre bağlanıyor.

Yeşil Gelecek Endeksi’nde yükselen ve gerileyen ülkeler

Raporun ana bulgularına göre ‘Yeşil Liderler’, ilerlemeden ziyade istikrar sergiliyor. 2023 yılı için en üst sıralarda yer alan ülkelerden sadece üçü, geçen yıla göre farklı bir grupta yer aldı.

İzlanda listenin zirvesinde kalmaya devam ederken, ilk on içinde yer alan tek Avrupa dışı ülke Güney Kore oldu ve onuncu sıradan sekizinci sıraya yükseldi. Lüksemburg ise 28. sıradan 16. sıraya yükselerek Yeşil Liderler grubuna giren tek ülke oldu.

Tüm Yeşil Liderler, düşük karbon özelliklerini korurken, yaklaşık yarısı geçen yıl puan kaybetti. Bu durum, ekonomilerinde karbon azaltma çabalarının arttığı ve politika çalışmalarının güçlendiği ancak ilk getirilerin azaldığı anlamına geliyor.

‘Yeşil Orta Seviye’ olarak tanımlanan grupta da büyük atılımlar gözlemleniyor. Sürdürülebilir politika uygulamalarını hayata geçiren 20 ülke önemli ilerlemeler kaydetti. Bu ülkeler arasında ekonomik teşviklerle sürdürülebilir politikaları bağdaştırabilen 31. sıradan 25. sıraya yükselen Güney Afrika ve 38. sıradan 26. sıraya yükselen Uruguay gibi gelişmekte olan ekonomiler bulunuyor.

Geçmiş yıllarda olduğu gibi, 2023 Yeşil Gelecek Endeksi’nde en yüksek sıralamada yer alan gelişmekte olan ekonomi, 24. sırada bulunan Kosta Rika oldu.

Yeşil Gelecek Endeksi 2023 Dünya sıralaması. Türkiye, 3,83 genel puanla bu sıralamada 76 ülke arasında 63. sırada yer alıyor. Kaynak: MIT Technology Review Insights, 2023

Raporda, zenginliğin de önemli bir faktör olduğu görülüyor. Ekonomik ve sürdürülebilir kalkınmayı birleştirme çabalarına rağmen, gelişmekte olan ekonomiler Yeşil Gelecek Endeksi sıralamalarında düşük performans göstermeye devam etti. Sıralamalar ile kişi başına düşen GSYİH arasındaki korelasyon, rahatsız edici bir gerçeği ortaya koyuyor: Zenginlik, bir ülkenin düşük karbonlu geleceğini şekillendirme kapasitesine önemli ölçüde katkıda bulunuyor.

Yine de ekonomik durum, tek başına geleceği tanımlamıyor. 2023’te puanlarını artıran 35 ülkeden 17’si daha yoksul ülkelerdi. Arjantin ve Endonezya, 2023 yılında tüm ülkeler arasında en büyük sıra atlayışlarını gerçekleştirerek sırasıyla 20 ve 21 basamak yükselerek genel sıralamada 48. ve 49. sıraya yerleşti. Her iki ülkedeki bu artışlar, Arjantin’in yeşil toplum puanındaki ve Endonezya’nın karbon salınımı puanındaki önemli iyileştirmeler sayesinde oldu.

Fosil yakıt üretimine veya doğal kaynak çıkarımına aşırı bağımlılık da, endekste daha düşük puanlarla sonuçlandı. ‘İklimde Geri Kalanlar’ olarak tanımlanan ülkeler, karbon yoğun sanayiler tarafından baskı altında. Avustralya, karbon yoğun ekonomisinden kurtulmaya başlayan bir ülke oldu; yeni politika odaklı iş teşvikleri, 2023 sıralamalarında 10 basamak atlayarak 42. sıraya yükselmesini sağladı.

‣ [COP28] ‘Türkiye, yapıcı iklim politikaları benimsemeli’
‣ Büyük devletlerin iklim politikalarına güvenilmez
‣ Türkiye’nin iklim politikası: Hiç bir şey yapmamaktan laf üretmeye…

İklim politikalarının dönüşümü şart

İklim politikaları üzerine odaklanan Yeşil Gelecek Endeksi’nin en son raporunda, ulusal politikaların yeşil dönüşümdeki merkezi rolünün altı çiziliyor. Çalışmaya göre, Danimarka, Birleşik Krallık ve Finlandiya gibi ülkeler, iklim politikaları konusunda öncülük ederek, bu alandaki performanslarını daha da güçlendirdi. Özellikle Danimarka’nın, işletmelere uygulanan karbon vergisini önemli ölçüde yükseltme planları, dünya çapında dikkat çekti ve bu hamle, ülkenin 7,17 gibi etkileyici bir puana ulaşmasını sağladı.

2022 ve 2023 yılları arasındaki iklim politikası liderlerini ve geride kalanları gösteren grafik, ülkelerin iklim politikası, karbon fiyatlandırma, sürdürülebilir tarım ve pandemi sonrası dönüşüm göstergelerindeki performansını değerlendiriyor.

İklim politikası sütununda en alt sıralarda yer alan ülkeler ise, daha düşük puanlarla karbon yoğun ekonomilerin sıkıntılarını yansıtıyor. Örneğin, bu sütunda 69. sırada yer alan Türkiye, sadece 2,08 puan aldı. Bu da ülkenin karbon azalımı ve sürdürülebilir politikalara yönelik adımlarını hızlandırmaya ihtiyaç duyduğunu gösteriyor.

Türkiye’nin bu alanda gösterdiği performans, küresel standartlara ulaşmak ve iklim kriziyle mücadelede etkin rol oynamak için politika yapıcıların daha kapsamlı ve koordineli bir yaklaşım benimsemeleri gerektiğinin bir göstergesi olarak öne çıkıyor.