By 
Uluslararası araştırmacılardan oluşan biri grup bilim insanı, plastik kirliliği krizine çözüm sağlamak için mekanik temizleme araçlarının ağırlıklı kullanımına karşı uyarıda bulunuyor.
Aralarında Yeşil Gazete yazarlarından Doç. Dr. Sedat Gündoğdu‘nun da bulunduğu, plastik kirliliği konusunda dünyanın önde gelen bilim insanları, okyanus ve akarsularda halihazırda birikmiş olan milyonlarca ton atıkla mücadele etme ihtiyacının açık ve acil olduğunu yineliyor.
Öte yandan, bugüne kadar kullanılan plastik temizleme teknolojilerinin toplayabildikleri atık madde miktarında farklı verimlilik gösterdiklerini belirten uzmanlar, bu teknolojilerinin birçoğunun hiç test edilmediği konusunda da uyarıyor.
Çalışmada bu cihazlardan bazılarının yakalanan plastik miktarını önemli ölçüde aşan miktarlarda balıklar, kabuklular ve deniz yosunları gibi deniz organizmalarına zarar verdiği vurgulanırken, okyanus üzerindeki genel etkilerinin potansiyel olarak yararlı olmaktan çok zararlı olduğu belirtiliyor.
Fotoğraf: WWF
‣ Rapor: Küresel anlaşma ile plastik kirliliği yüzde 80 oranında azaltabilir
‘Üretim ve tüketim azaltılırken bertaraf kolaylaştırılmalı’
One Earth dergisinde yayımlanan makalede, plastik üretiminin 2060 yılına kadar üç katına çıkacağı öngörüldüğünden, daha fazla kirliliği önlemenin en uygun maliyetli ve etkili yolunun plastik üretiminin ve tüketiminin azaltılması olduğu belirtiliyor.
Uzmanlar, plastik kullanımının gerekli olduğu durumlar için ise en etkili çözüm yolunun kullanım ömrü sonunda kolay ulaşılabilen ve etkili bir yolla bertaraf edilebilen, güvenli ve sürdürülebilir ürünler tasarlamaktan geçtiğini kaydediyor.
Ayrıca, plastik kirliliğini okyanusta bırakmanın çevresel maliyetinin, plastik giderme teknolojilerinin tüm çevresel ve ekonomik maliyetiyle karşılaştırılarak değerlendirilmesi gerektiğini savunan uzmanlar, bu tür değerlendirmeler için Birleşmiş Milletler Plastik Kirliliği Antlaşmasına net kriterlerin dahil edilmesi çağrısında bulunuyor.
‣ Neden tek kullanımlık plastiklerin yaşam döngüsü analizlerine itibar etmemeliyiz?
‘Bu teknolojiler mercek altına alınmalı’
Çalışma, dünya liderleri Plastik Kirliliği Üzerine Hükümetlerarası Müzakere Komitesinin küresel bir plastik antlaşması oluşturulmasına yönelik üçüncü toplantısı için hazırlıklar sürerken yayımlandı.
Almanya‘daki Alfred Wegener Enstitüsünde deniz ekoloğu olan başyazar Dr. Melanie Bergmann, “Şu ana kadar, plastik giderme teknolojilerinin net faydalarına dair kesin kanıtlar mevcut değil. Aksine, bu teknolojiler nedeniyle sık sık kazara deniz hayvanları yakalanması nedeniyle ölümler yaşanıyor ve bu da ölçek büyütüldüğünde bir sorun haline geliyor. Üzücü sonuçların önüne geçmek için bilime dayalı kriterler uygulayarak bu teknolojileri mercek altına almalıyız” dedi.
‣ Adana’dan sonra Gana: Batı Afrika nasıl plastik içinde boğuluyor?
‘Yeşil aklamaya yol açabilir’
Araştırma, son yıllarda plastiklerin çevreden uzaklaştırılması için çeşitli temizleme teknolojilerinin geliştirildiğini vurguluyor. Plastik giderme cihazları turistik plajlarda ve limanlarda sıkça görülüyor; çeşitli türlerde borular, deniz taşıtları, kabarcık perdeleri veya kaplar nehir ve haliçlere yerleştiriliyor.
Plastik yakalayan cihazlar dışında, kirlilikle mücadele için açık okyanus ve deniz tabanı için çekili ağlar, otonom gemiler ve yapay zeka kombinasyonlarını kullanan yenilikler de mevcut. Ancak makalenin yazarları, bu teknolojilerin gerçekten etkili olduklarına dair işaretler gösterse bile, küresel sorunun derinine inemeyeceğine işaret ediyor.
Plastik giderme uygulamaları, seçici olmayan ve zarar teşkil eden plastik giderme teknolojilerinin gelişigüzel kullanımıyla plastik emisyonlarını dengelemeye yönelik “plastik kredisi” planları yoluyla yeşil aklamaya da yol açabilir.
Bilim insanları, bu nedenlerle okyanus ve akarsulardan plastiklerin temizlenmesi yaklaşımlarına çok fazla odaklanmanın daha fazla çevresel risk yaratacağından ve Plastik Antlaşması müzakerelerinin temel önceliği olan kirliliği önleme yaklaşımından uzaklaşılmasına neden olacağından endişe duyuyor.
Fotoğraf: Yonathan Van der Voort / Reuters
‣ Küresel plastik anlaşması için müzakereler başladı: Türkiye ne yapacak?
‘Musluğu kapatmalıyız’
Doç. Dr. Sedat Gündoğdu, çalışmaya ilişkin olarak şunları kaydediyor:
“Plastik kirliliği geri döndürülemez noktaya ulaşmanın eşliğinde ve bu kirlilik, etkinliği bilimsel olarak kanıtlanmamış pahalı ve sınırlı temizleme teknolojileriyle ortadan kaldırılabilecek düzeyde değil. Üstelik bu tür faaliyetler biyoçeşitlilik için de risk oluşturuyor. Dolayısıyla her açıdan daha uygun bir yöntem, musluğu kapatmak olacaktır. BM Plastik Kirliliği Anlaşması bunları da göz önünde bulundurmalıdır.”
Comments