Elazığ- Karakoçan‘daki Peri Vadisi‘nde baraj yapımı için acele kamulaştırmayla topraklarına el konulan köylüler, 11 yıllık direnişlerinin sonunda hapis cezalarıyla karşılaştı. Pembelik Barajı’nın üstlenicisi Limak Holding’in açtığı davada, 58 köylü, basın açıklaması yapmak, güvenlik güçlerine direnmek, çadır nöbeti tutmak gibi suçlamalarla yargılanıyordu. Bu kişilerden 11’i cezalandırıldı.
2011 yılının başında, barajın yapımı için Bakanlar Kurulu kararıyla acele kamulaştırma kararı çıkmış; vadi halkının Danıştay 6. Dairesi’nde açtığı davada yürütmeyi durdurma kararı verilmişti.
Buna karşın inşaat çalışmaları sürmüş; Danıştay kararının gereğinin yerine getirilmesi için basın açıklamaları, protestolar yapan halk, 2021’de Peri Suyu Direnişi çadır nöbeti başlatmıştı.
Şirket, Pembelik Barajı’ndan önce de vadide Tatar ve Seyrantepe barajlarını inşa etti ve bu barajlar faaliyete geçti. Bir ‘güvenlik barajı’ olarak yapılan Pembelik Barajı’nın inşaatı süresince de köylüler şirketin yetkili koordinatörü tarafından tehdit edildiğini; kendilerine 90’lardaki gibi köylerinin yakılacağını söylediğini belirtmiş; bu kişi daha sonra görevden alınmıştı. Özel koruma tarafından korunan baraj sahasının böldüğü tarım arazilerinin sahiplerinin topraklarına ulaşması da engellenmişti.
Vadideki HES ve barajları inşa eden Limak, köylüler hakkında defalarca dava açtı. Açılan davalarda para cezalarına çarptırılan köylülerden Özkan Arslan’a da köyüne giriş yasağı kondu.
Limak’ın açtığı son dava yaklaşık 11 yıl sürdü. Mahkeme, 18 Temmuz 2023 tarihinde kararını açıkladı. Basın açıklamalarına katılan yaklaşık 58 köylünün yargılandığı ve bunlardan Munzur Çevre Derneği üyesi Özkan Arslan’ın da yer aldığı 11 kişi hapis cezası aldı.
Özkan Arslan’ın yanı sıra köylüler; Z.A., M.A., M.A., M.A., D.G., Z.Ç., ve T.D.’ye 2 yılhapis cezası verildi. M.A. 1 yıl 8 ay hapis cezası aldı, cezası 2 yıl ertelendi. C.B., H.Ö.’ye ise 1 yıl 3 ay hapis verildi, ceza ertelendi. Z.Y., P.A., ve Ü.G.’nin ise 8 yıllık zamanaşımı nedeniyle davadan düşürülmelerine karar verildi.
Karakoçan Dayanışma İnisiyatifi, Elazığ İdari Mahkemesi tarafından havza planı olmadığı için barajın yasalara aykırı olduğu tespit edilmesine rağmen yaşam alanları için mücadele eden Peri Vadisi köylülerine verilen cezaların hukukun nasıl uygulanmadığının bir göstergesi olduğunu söyledi.
Bugünlerde adı Muğla Milas‘taki kömür madenini genişletmek için Akbelen Ormanı’ndaki ağaç kesimleri ile gündeme gelen Limak Holding, Dersim ve Bingöl‘ü de kapsayan bölgede uzun süredir HES ve baraj projeleri için yürütüyor. Şirket, maden, enerji ve sanayi sektöründe faaliyet gösteriyor.
Peri Suyu üzerinde dokuz baraj projelendirildi
Bingöl, Elazığ, Tunceli sınırları dahilinde bulunan Peri Suyu ana kolu üzerinde Tatar Barajı ve HES, Seyrantepe Barajı ve HES, Pembelik Barajı ve HES, Özlüce Barajı ve HES, Yedisu Regülatörü ve HES, Kığı Barajı ve HES, Duru Regülatörü ve HES, Karataş Regülatörü ve HES, Kazan Barajı ve HES projelendirilmiş.
Bu baraj ve Hes’lerden Seyrantepe, Tatar ve Pembelik Tunceli ilinin de sınırları içerisinde bulunuyor.
Halihazırda işletme halinde olan baraj / HES’ler sebebiyle Peri Vadisi’nin ekosistemi büyük zarar gördü; endemik flora ve fauna türleri olumsuz olarak etkilendi.
Öte yandan Peri Suyu üzerinde altısı baraj tipi dokuz adet HES’in projelendirilmesi Türkiye’nin de taraf olduğu Kuşların Himayesine Dair Milletlerarası Sözleşme, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunması Sözleşmesi, Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi, Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme, Nesli Tehlike Altında Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine Dair Sözleşme, Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi, Ciddi Kuraklık ve/veya Çölleşmeye Maruz Ülkelerde Çölleşmeyle Mücadele İçin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi ve Avrupa Peyzaj Sözleşmesi hükümlerine aykırı.
Dokuz HES’in projelendirilmesi Tarım ve Orman Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’ye, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’ne, Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği‘ne de uygun değil.
‣ Peri Vadisi Dernekleri maden ocakları ve barajlara karşı bir araya geldi
‣ Peri Vadisi Çevre Platformu: Yıkılmak istenen bölgede hayallerimiz var, yıkamayacaksınız
‣ [Madene karşı yollarda-1] Yurttaşlar Peri Vadisi için direniş yolculuğuna başladı
‣ [Madene karşı yollarda-2] Direniş son durak: Peri Vadisi’nde maden projelerine izin vermeyeceğiz
‣ Günler önce keşif kararı verilen Peri Vadisi’nde şirket çalışmaya başladı
‣ Peri Vadisi’ni yok edecek maden sahasında bilirkişi keşfi
