By 
Türkiye denizleri, her geçen gün kıyılarında dağılım gösteren mercanlara daha fazla önem veriyor. Yeni keşifler ve projeler, mercanların önemini ortaya koyarak farkındalığı yükseltmeye çalışıyor.
Bozcaada ve Marmara Adası özelinde gerçekleştirilen yeni mercan projesi, Birleşmiş Millet Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye himayesinde desteklenmeye değer görüldü.
Çanakkale Sualtı Spor Kulübü Derneği idari yürütücülüğünde, Biyolog Simge Özalp koordinatörlüğünde ve UNDP Türkiye himayesinde gerçekleştirilen “Türkiye Kıyıları Mercan Resif Deniz Doğa Alanlarını Geliştirme, Koruma, İzleme ve Yönetimi” adlı proje, aynı zamanda Türkiye’nin ikinci UNDP Türkiye destekli mercan resif projesi niteliğinde.
Proje kapsamında Bozcaada’da yaşam süren nesli tehlike altındaki taş mercan (Cladocora caespitosa) ve derin karanlıkların gizemli canlısı, “deniz ağacı” olarak kitaplara konu olmuş nesli tehlike altındaki altın mercan (Savalia savaglia) incelenecek ve Bozcaada ve Marmara Adası‘nda dağılım gösteren nesli tehlike altındaki mercan türlerinin yaşam alanları incelenecek.
Çalışmalar sonunda Türkiye mercan fauna envanterine önemli katkılar yapılması ve 2030 yılında ülkemiz kıyılarında yüzde 30 deniz koruma alanı hedeflerine ulaşılması,; yüksek hassasiyet gerektiren canlıların ağ atım ve çapa faaliyetlerinden korunmaları hedefleniyor.
Marmara Adası Hayırsız adacık mercan habitatları konuşuyor. Seslerine kulak verin.
Nesli tehlike altındaki türlerin oluşturduğu bazı habitatlar ülkemiz kıyılarında son yıllarda keşfedildi.
Bunlardan ilki Akdeniz orijinli Cladocora caespitosa’nın yoğun dağılım gösterdiği Bozcaada resifleri. Bir diğeri Marmara Adası Hayırsız adacık mevkiinde yaşam süren ve aynı zamanda “deniz ağacı” olarak da isimlendirilen altın mercan Savalia savaglia.
Marmara Denizi çevresinde yoğun dağılım gösteren Savalia savaglia mercan toplulukları birçok deniz canlısı için barınma, beslenme ve üreme alanı teşkil ediyor. Bu kapsamda sadece Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) kırmızı listede ‘hassas korunan’ türler kapsamında olması değil, diğer deniz canlılarına ev olmaları bakımından da önemli görülen S. savaglia yaşam alanlarının acil eylem planları doğrultusunda sürdürülebilir sağlıklı yaşama kazandırılması ve içerdikleri denizel biyoçeşitliliğin korunması gerekiyor.
Önceki yıllarda ağ atım faaliyetleri sonrasında Hayırsız adacık mevkiinde yaşam süren yetişkin S. savaglia kolonileri tarumar edilmişti. Bu sebeple hassasiyet yükseltilmiş durumda.
Proje çalışmalarında Bozcaada ve Marmara Adasında mercanlar üzerine atılan balık ağlarının ve çapaların öldürdüğü kolonilere odaklanılıyor. Bu kapsamda balıkçıları destekleyici uygulamaların da yapılması planlandı.
Mercan resiflerinin dışında açık suda avcılık yapan küçük balıkçılara da destek olunması amacıyla derin su ahtapot resifleri, sualtında mercan transplantasyonu ve seramik prototip Cladocora gibi yan faaliyetler planlanıyor.
Aşırı balıkçılık faaliyetlerinin etkisi altında olan, iklimsel değişimlerin de olumsuz etkilediği ve aynı zamanda hassas olarak rapor edilen mercan resifleri son yıllarda birçok deniz, okyanus kıyı bölgesinde ve açık sularda koruma altına alınıyor.
Türkiye kıyılarında son yıllarda yapılan sualtı araştırmaları ve ortaya çıkarılan mercan alanları, denizlerimizin ne derece zengin doğal yaşama sahip olduğunu gösteriyor.
Türler üzerindeki hassasiyeti arttırmalı ve mercan kolonileri çevresinde çapa atan veya ağ atan balıkçılarımızı bilgilendirmeliyiz.
Bu denizler hepimizin. Birçok deniz canlısına yuva görevi üstlenen mercan resif deniz doğa alanlarımızı yok olmadan önce kurtarmalıyız.
- Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Deniz Teknolojileri Meslek Yüksekokulu Sualtı Teknolojisi Programı Öğretim Üyesi, UNDP/GEF Küçük Destek Projesi Bilim Danışmanı
Comments