Söküm işlemleri Anadolu Gemi Söküm A.Ş. tarafından yapılacak olan Fransız bandıralı gemi Raymond Croze, İzmir’in Aliağa ilçesindeki limanların açığına ulaştı. Sea Vanquish adlı römorkör tarafından çekilen gemi, taşıdığı tehlikeli maddeler ve özellikle asbest ile ilgili büyük tepki çekmişti.
Geminin Aliağa’ya getirilmesine karşı çıkan Aliağa Emek ve Demokrasi Platformu ve Foça Tarih ve Doğa Talanına Hayır Platformu, tehlikeli gemi sökümü işlemlerinin Aliağa’daki halk, çevre ve işçi sağlığını ciddi şekilde tehdit ettiğinin altını çizdi.
Aliağa Emek ve Demokrasi Platformu adına yapılan basın açıklamasında konuşan Sebahattin Yeşiltepe, Raymond Croze gemisinin tehlikeli madde envanteri raporunda 50 ile 100 ton arasında asbest içerdiğinin belirtildiğini ve gemi söküm işlemlerinin yalnızca asbest değil, birçok tehlikeli kimyasal maddeyi içerdiğini vurguladı. Yeşiltepe, Aliağa’da daha önce de zararlı maddeler içeren pek çok geminin söküldüğünü ve bu durumun bölge halkı ve çalışanlar için ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirtti.
Aliağa Emek ve Demokrasi Platformu ve destekleyen gruplar, “Aliağa dünyanın çöplüğü olmayacak”, “Asbestli gemi istemiyoruz” gibi sloganlarla çevre ve halk sağlığının korunması için seslerini yükseltti. Yeşiltepe, eğer gemi sökümü tehlikesiz ve gelir getiren bir işlem olsaydı, Avrupa ülkelerinin bu işlemi kendi sınırları içinde yapacaklarını, fakat Türkiye’nin Avrupa’nın ve dünyanın çöplüğü haline getirildiğini kaydetti.
‣ Bir ‘zehir yüklü’ gemi daha Aliağa yolunda…
‣ Aliağa yolundaki asbestli gemi Meclis gündeminde
‘İlkel ve çağ dışı yöntemler kullanılıyor’
Foça Tarih ve Doğa Talanına Hayır Platformu Sözcüsü Ramis Sağlam da gemi söküm tesislerinde bağımsız denetimciler tarafından denetim yapılması gerektiğini ifade etti. Sağlam, “Aliağa’daki 22 gemi söküm tesislerinde uygulanan yöntem ilkel ve çağdaşıdır. Gemi söküm tesisleri bir an önce tehlikeli atık madde ve asbest barındıran gemilere kapatılmalıdır” dedi.
Yeşiltepe, geçen yıl Aliağa’ya getirilen Brezilya donanmasına ait ölüm gemisi Sao Paulo‘ya karşı verilen mücadeleyi hatırlatarak, aynı kararlılıkla çevreyi ve halkı zehirleyen söküm tekniklerine karşı mücadele edeceklerini ve kamuoyunu harekete geçireceklerini dile getirdi.
Asbest barındırma konusunun yanlış tartışıldığını ifade eden uzmanlar, tehlikenin sadece asbest olmadığını, gemide farklı birçok tehlikeli atık madde olduğuna dikkat çekiyor.
STK Gemi Söküm Platformu, yakın zamanda gemi söküm işçilerinin sorunlarını ve çevre kirliliğini anlatan bir rapor yayımlamış; “Aliağa’da asbest söküm faaliyetlerinin, kapasite eksikliği, sürecin her aşamasında asbest miktarlarının yanlış beyan edilmesi ya da tutarsız numune alma pratiği de dahil olmak üzere birçok yönden yetersiz” olduğuna vurgu yapılmıştı.
Raporda, “asbest sökümünde eğitimsiz işçilerin katılımı belirgin bir şekilde devam etmekte ve bertaraf prosedürleri mevzuatla uyumlu değildir. Bu sorunların çözümü, şeffaflık, yerel düzeyde sıkı denetim ve AB ile kamu kurumları arasında iş birliğini gerektirmektedir” denilmişti.
Geçen yaz da Brezilya donanması envanterindeki Nae Sao Paulo isimli asbestli savaş gemisi Aliağa’ya getirilerek sökülmek istenmiş; İzmirli vatandaşlar, sivil toplum örgütleri, belediyeler ve siyasi partilerin yoğun tepkileri üzerine gemi henüz Aliağa’ya ulaşmadan söküm izni iptal edilmişti. Türkiye sularına girmeden geri dönen gemi daha sonra Atlantik Okyanusu’nda batırılmıştı.
‣ Türkiye yolundan dönen asbestli gemi Sao Paulo, Atlas Okyanusu’nda batırılacak
‘Kanser oranları her geçen gün artıyor’
Yüzeyde kullanılan boyaların yüzde 25’inin toksik unsurlar, ağır metaller, PAH, PCB, asbest ve benzeri maddelerin minimum ağırlığının 5-10 ton arasında olduğu tahmin ediliyor. Tehlikeli Madde Envanter Raporu’nda (IHM) bu maddelere ve miktarına yer verilmediğini belirten uzmanlar, São Paulo sürecinde de benzer yanıltıcı açıklamaların yapıldığını belirtiyor.
Raporu değerlendiren uzmanlar, her şeyin yasalara uygun hale getirildiğinin altını çizerek, “Avrupa Birliği (AB) tehlikeli madde ve asbest barındıran bir gemiden kurtularak, işi kılıfına uyduracak. 3 bin 957 tonluk gemide makine yağları yok. PCB yok, PAH yok, radyasyon yok” değerlendirmesini yaptı.
‣ Asbest nedir, nasıl zehirler, hangi yöntemle ayrıştırılmalı?
Gemi Sanayicileri Derneği (GEMİSANDER) ise yayınladığı açıklamada, Raymond Croze gemisiyle ilgili asılsız ve belgesiz açıklamalar yapıldığını ifade ederken, Reymont Kroze gemisinin ulusal ve uluslararası mevzuata uygun şekilde işlendiğini öne sürdü. Şirket, medyada yer alan 50-100 ton asbest içerdiği iddialarının gerçeği yansıtmadığını ve tespit edilen rakamların çok daha düşük olduğunu iddia etti.
