İklim aktivisti Greta Thunberg, Farnborough Havaalanı‘nın genişletilme planlarına karşı düzenlenen protestoya katılarak yerel sakinler ve Yokoluş İsyanı aktivistleri ile birlikte yürüdü.
İngiltere Hampshire‘daki Farnborough Havaalanı, yılda 50 bin olan uçuş sayısını 70 bine çıkarmak için Rushmoor belediye konseyine bir planlama başvurusunda bulunmuştu. Bunun üzerine çevre ve iklim aktivistleri, Farnborough kasaba merkezinden havaalanına kadar süren bir yürüyüş düzenledi.
Grup, özel jetlere tam bir yasak çağrısında bulunurken, pembe duman fişekleri patlattı ve pankartlar açtı. Özel jetlerin yolcu uçaklarına kıyasla 30 kat daha fazla kirletici olduğunu belirten aktivistler, lüks havaalanlarını genişletme projelerinin acilen durdurulmasını istedi.
Greta Thunberg, “İklim krizinin tırmandığı bir dönemde özel jet kullanımının yasal olması, üstelik sosyal olarak da kabul edilmesi gerçeklikten kopukluktur” dedi ve zengin elitlerin gezegeni feda ederek şiddet içeren yaşam tarzlarını sürdürmelerini kınadı.
Havaalanı planları onaylanırsa, normalde hafta içi yapılmayan uçak seferlerinin yılda 8 bin 900’den 18 bin 900’e çıkması ve daha ağır uçakların havaalanını kullanmasına izin verilmesi öngörülüyor.
Farnborough Havaalanı yetkilileri, buranın çevresel ayak izinin “geleneksel bir ticari havaalanınınkinden çok daha küçük” olduğunu ve bölgedeki en büyük istihdam alanlarından biri olarak hizmet verdiğini belirterek genişletme projesini savundu ve “Çevresel etkimizi sürekli azaltmanın önemini anlıyoruz ve havaalanı karbon akreditasyon programı altında dört artı seviyesine ulaşan birkaç İngiltere havaalanından biriyiz” dedi.
‣ Greta Thunberg: İnsan hakları olmadan iklim adaleti olmaz
"It's clear that #PrivateJets are incompatible with ensuring present and future living conditions on this planet.
We're not going to let the rich few who are responsible for the majoirty of aviation emissions get away with sacrificing people and the planet."@GretaThunberg pic.twitter.com/tC9P7IxlZD— Extinction Rebellion UK 🌍 (@XRebellionUK) January 27, 2024
‘Radikal adımlar atılmalı, fosil yakıt kullanımı azaltılmalı’
Eski bir havayolu pilotu ve Yokoluş İsyanı sözcüsü Todd Smith, “Uçak seferleri gezegeni ‘kızartmanın’ en hızlı yoludur ve özel jetler de uçmanın en kirli yoludur” dedi. “İklim krizi ortasında özel jetleri yasaklamak ve bu lüks havaalanlarını genişletmeyi durdurmak aklın yolu değil mi?” diyen Smith, anketlerin ve çeşitli vatandaş meclislerinin de uçak seferlerinin azaltılmasının istendiğini gösterdiğini açıkladı.
Farnborough sakinlerinden Sarah Hart, “Yerel bir sakin ve iki çocuk annesi olarak, havaalanının genişleme planının tamamen yasaklamamız gereken bir dönemde yapılması beni dehşete düşürdü. Çocuklarımız için yaşanabilir bir dünya sağlamak adına radikal adımlar atmalıyız, fosil yakıt kullanımımızı artırmamalıyız” diyerek tepkisini dile getirdi.
Havayolu ulaşımı gezegene neden zararlı?
Havaalanlarının çevreye zararları çeşitli faktörlerden kaynaklanıyor. Global hava trafiği ve taşımacılığının, insan faaliyetlerinden kaynaklanan iklim değişikliği etkenlerinin yüzde 3.5’inden sorumlu olduğu biliniyor. Bu oran, iklim değişikliğine etki eden diğer faktörlerle karşılaştırıldığında küçük görünse de, uzmanlar hava yolculuğunun karbondioksit (CO2) dışında birçok kompleks yolla iklimi etkilediğinin de göz önünde bulundurulmasını söylüyor.
NOAA’nın 2020’de yayınladığı rapora göre hava yolculuğu, yalnızca CO2 salımı ile değil, aynı zamanda diğer gazlar ve kirleticilerin atmosferdeki konsantrasyonunu etkileyerek iklim üzerinde daha karmaşık etkiler yaratıyor. Bu etkiler arasında ozon (O3) seviyelerinde kısa vadeli artış ama uzun vadeli azalma, metan (CH4) emisyonları, su buharı, is, sülfür aerosolleri ve su kontraylları yer alıyor. Tüm bu etkiler birleştirildiğinde, hava yolculuğunun iklim değişikliğine etkisi, sadece CO2 emisyonlarından daha fazla olup, etkili radyasyon zorlamasının yaklaşık yüzde 3.5’ini oluşturuyor.
Ayrıca, jet motorlarından çıkan gazlar, gürültü ve partiküllerin hem global hem de yerel hava kalitesi üzerinde çevresel endişeler yarattığı belirtiliyor. 2018 yılında, global ticari hava operasyonları tüm CO2 emisyonlarının yüzde 2.4’ünden sorumluydu. Uçak motorlarının yaydığı azot oksitler (NOx), ozon oluşumunu teşvik ediyor ve bu da yüksek irtifalarda daha yoğun ozon konsantrasyonlarına; dolayısıyla daha güçlü bir küresel ısınma etkisine neden oluyor.
‣ Havacılık sektörü, belirlenen 50 iklim hedefinden sadece birini tutturdu
‣ Lufthansa, iklim eylemcilerinden yüzbinlerce Euro tazminat istiyor
‣ Almanya’da iklim aktivistleri iki havalimanındaki pistleri kapattı
Sadece uçaklar değil, havaalanları da sorun
Hava trafiği artışına paralel olarak havaalanları ve ilişkili faaliyetler, özellikle yoğun nüfuslu bölgelerde, yerel hava kirliliği ve gürültü kirliliği sorunlarına da katkıda bulunuyor. Edinburgh Üniversitesi’nden araştırmacı Dr. Hannah Ritchie, havaalanlarının işletilmesi sırasında kullanılan jet yakıtı ve buz çözücü kimyasalların, doğru şekilde yönetilmediğinde yakındaki su kaynaklarını kirletebileceği konusunda uyarıyor.
Bunların yanı sıra, uçakların yüksek irtifalarda bıraktığı su buharı izleri (kontrayllar) ve bunlardan oluşan sirrus bulutları, iklim üzerinde ek bir küresel ısınma etkisine sahip. Bu bulutlar, ışığı yansıtarak gece boyunca kaçmaya çalışan ısıyı tuzağa düşürüyor ve bu etkiler, CO2 emisyonlarının radyatif zorlamasından daha büyük olabiliyor.
