By 
Avrupa‘nın küresel ısınmayı 1,5°C ile sınırlamak için 2035 yılına kadar elektrik üretimini karbonsuzlaştırması gerekirken, yeni bir rapor bankaların ve yatırımcıların 2019’dan bu yana gaz enerjisi endüstrisine milyarlarca dolar destek sağladığını ortaya koyuyor.
Reclaim Finance ve Fosil Yakıtların Ötesi’nin (Beyond Fossil Fuels) de aralarında bulunduğu raporun yazarları, finans kuruluşlarını, karbon emisyonlarının artmasını ve yatırımların atıl kalma riskini önlemek için Avrupa’da gaz enerjisine verdikleri desteği çekmeye çağırıyor.
Avrupa’da gaz santrali yatırımları olan özel ve kamu elektrik şirketlerine odaklanan rapor, bankaların 2019’dan 2022’ye kadar gaz sektörüne 314 milyar dolardan (6 trilyon lira) fazla destek sağladığını ve Kasım 2022 itibarıyla yatırımcıların 200 milyar dolar (3,8 trilyon lira) daha destek verdiğini ortaya koydu.
‣ AB raporu: Fosil yakıt altyapısına yeni yatırımlar olmadan da enerji güvenliği sağlanabilir
Gaz, endüstri tarafından genellikle kömürden daha temiz bir enerji kaynağı olarak gösterilse ve Avrupa Birliği taksonomisinde tartışmalı bir şekilde izin verilen bir kaynak olarak yer alsa da önemli bir karbondioksit kaynağı.
Gaz santralleri de Avrupa’da elektrik üretiminden kaynaklanan karbondioksit emisyonlarının en büyük üreticisi. Santraller 20 yıla varan gaz tedarik zinciri boyunca iklime karbondioksitten 86 kat daha fazla zarar veren metan emisyonlarının açığa çıkmasına da neden oluyor.
Birçok tesis atıl varlık hale gelme riski altında
Uluslararası Enerji Ajansı‘nın (IEA) net sıfır senaryosuna göre, elektriğin hızlı bir şekilde karbonsuzlaştırılması ve küresel ısınmayı 1,5°C ile sınırlamak için yenilenebilir ve temiz enerjilere ve bunların temel destekleyicilerine (depolama, ulaşım, enerji verimliliği önlemleri) petrol ve gaza kıyasla dokuz kat daha fazla yatırım yapılması gerekiyor.
Ancak rapor, Avrupa’da faaliyet gösteren elektrik şirketlerinin neredeyse tamamının gaza olan bağımlılıklarını aşamalı olarak ortadan kaldırmaya yönelik herhangi bir plan yayımlamadığını gösteriyor. Rapora göre 80 şirket, 63 GW’lık yeni gaz tesisi planlıyor ve bunların yüzde 18’i halihazırda inşaat halinde. Bu tür tesislerin ortalama ömrünün 20 yıl olduğu düşünüldüğünde, atıl varlıklar haline gelmeleri ciddi bir risk oluşturuyor.
‣ IEEFA: 50 finans kuruluşu petrol ve doğal gaz yatırımlarından çekiliyor
Bu risklere rağmen, 25 bankadan sadece üçü (HSBC, La Caixa ve Société Générale) çok yetersiz de olsa sektöre sınırlı bir kısıtlama uyguluyor. En fazla risk alan bankalar arasında BNP Paribas, Mitsubishi UFJ Financial, Citigroup ve BBVA yer alıyor.
Bankalar tarafından en çok desteklenen şirketler arasında Enel (61 milyar dolar/1.17 trilyon lira), Vitol SA (42 milyar dolar/808 milyar lira), Mitsubishi Corp (25 milyar dolar/481 milyar lira), RWE AG (25 milyar dolar/481 milyar lira) ve Engie (21 milyar dolar/404 milyar lira) bulunuyor.
Başlıca yatırımcılar arasında yer alan BlackRock, Government Pension Fund Global ve Vanguard da gaza verdikleri desteği aşamalı olarak kaldıracak politikaları uygulamaya koymamış, sadece La Caixa bazı sınırlı kısıtlamalar getirmiş.
Uzmanların değerlendirmeleri
Fosil Yakıtların Ötesi Kampanyacısı Brigitte Alarcon: “Avrupa’da fosil gazdan elektrik üretimine milyarlarca euro pompalayan bankalar ve yatırımcılar, hane halklarına ve işletmelere artan enerji fiyatları yüklüyor, enerji güvenliğimizi zayıflatıyor ve iklimin değişmesine neden oluyor. Fosil gaza yatırılan her euronun, sağlığımızı ve çocuklarımızın güvenli ve müreffeh bir geleceğe sahip olması için enerji dönüşümünü güvence altına almak üzere yenilenebilir enerji kaynaklarına aktarılması gerekiyor.’’
‣ BP 2023 bütçesini açıkladı: Fosil yakıta milyarlarca dolar yatırım daha
Reclaim Finance Kampanyacısı ve raporun başyazarı Claire Maraval: “Avrupa ülkelerinin 2035 yılına kadar enerji sektörünü karbonsuzlaştırarak küresel ısınmayı 1,5°C ile sınırlandırabilmeleri için gaz santrallerinden yenilenebilir enerjiye geçiş yapmaları şart. Ancak yeni enerji santrallerinin geliştirilmesi de dâhil olmak üzere Avrupa gaz enerjisi sektörüne para akıtmaya devam ediyor. Bu rapor, finans kuruluşlarına yeniden düşünme zamanının geldiği konusunda açık bir uyarı gönderiyor. Net sıfır, gazdan vazgeçilmesi ve kesinlikle yeni gaz santrallerinin kurulmaması demek, bu kurumların da politikalarını buna göre güncellemesi gerekiyor.”
Comments