By 
Susan Faludi’nin 2017 Pulitzer Biyografi veya Otobiyografi Ödülü finalisti olmasını sağlayan kitabı Karanlık Odada‘nın Türkçeye çevrilmesi hem de bunun çok yeni bir yayınevinin (Kaplumbaa Kitap) ilk kitaplarından biri olarak yayınlanmış olmasına çok şaşırdım, çok sevindim. Çok satmayacağından emin olduğun bir kitap basmak anlamına geliyordu çünkü bu.
Her ne kadar Faludi ABD’de oldukça tanınmış bir gazeteci olsa da burası için aynı şey söyleyemeyiz. Üstelik anlattığı hikâye 76 yaşında cinsiyet uyum ameliyatı olan babasının hayat hikâyesi. (Anladığım kadarıyla bu konuda bir sorunu olmadığından Susan, Stefánie’ye baba demeye devam etse de ben yazının devamında, Stefánie Faludi’nin ilk mailinin sonunda yazdığı gibi ebeveyni demeye devam edeceğim.)
Cinsiyetin performatifliğini nereden sorgulamalı?
Kitapta Susan Faludi’nin çok da parlak bir geçmişleri olmayan ebeveyni Stefánie Faludi’nin karakterini değil de cinsiyetini sorguladığı kısımlarda biraz sinirlendiğimi itiraf etmeliyim. Trans kadınları yeterince feminist olmadıkları için eleştirirken “benim de trans arkadaşlarım var, onlara sordum” dediği noktalarda yazarın içsel transfobisini tastikleyip okumaya bu şekilde devam ettim kitabı. Neyse ki gençliğinde de yaşlılığında da çekilmez biri olsa da Stefánie Faludi’nin hayat hikâyesi peşinden gidilmeyecek gibi değildi. Bir roman karakteri olsa bu kadar da olmaz diyeceğimiz bir hayat.
Nazi döneminde Yahudi bir Macar olarak yaşadıkları, bir şekilde hayatta kalmayı başarıp sonu Amerika’da biten uzun bir yolculuk, evliliği, boşanması, Tayland’daki ameliyat süreci ve memleketi Macaristan’a dönüşü… Bütün bu hikayeyi okumak, “cinsiyetin performatifliğini” neden trans kimlikler üzerinden değil toplumsal cinsiyet üzerinden sorgulamamız gerektiğini göstermesi açısından önemli. Konuşmamız ve sorgulamamız gerekenin trans kadınların kadınlığı değil, “bir performans olarak kadınlık ve erkeklik” olduğunu anlamak açısından da.
Ameliyat olduğu haberini kızına “aslında hiçbir zaman olmadığı o sinirli, maço adam rolünü yeterince oynadığını” söylerek iletir Stefánie Faludi. Neden 76 yaşına kadar maço ve sinirli bir erkek rolü oynamak zorunda kalmıştır peki? Bu sorunun cevabını kitapta toplum, aile, savaş ortamı ve din üzerinden okurken tarihi arka plana dair de başka bir yerde kolay kolay bulamayacağımız detaylar da göreceksiniz. Umarım çok fazla kişiye ulaşır bu kitap. Zaman bulabilirsem kitap hakkında uzun bir eleştiri yazısı yazma niyetimi de buraya not düşmüş ve olayım.
Mini-Syllabus: Meraklısına giriş tadında dersler
Sevgili arkadaşım Bike sayesinde keşfettiğim bir siteyi sizinle de paylaşmak için bir süredir sabırsızlanıyordum. Mini Syllabus adı altında herkesin kendi ilgi alanına göre bir şeyler bulabileceği “mini dersler” var Entropy Mag.’de. Maalesef İngilizce tüm içerik ama önerdiği içeriğin bir kısmı Türkçede de var neticede. Queer çizgi romana giriş mi dersiniz, Afrika diasporasında siyahlık, cinsiyet ve cinsellik mi dersiniz, arkadaşlık romanları, apocalypse, Solarpunk, daddy issues artık hangisi ilginizi çekiyorsa çoğu 101 düzeyinde şunu okuyun, bunu izleyin şeklinde hem kurmaca hem kurmaca dışı önerileriyle konuya bir giriş yapmanızı sağlayacak dersler. Şahane fikir, keşke önce ben bulsaydım diyor insan.
Comments