By 
Brezilya donanmasına ait uçak gemisi Nae Sao Paulo‘nun,4 Ağustos’ta Hollanda‘nın çekici gemisi Alp Center tarafındansökülmek için İzmir Aliağa’ya doğru başladığı yolculuk sürüyor.
Geminin anlık konumunu sitesinden paylaşan Greenpeace Akdeniz, söküm işlemini kabul edilemez bir zehirli tehdit olarak gören Türkiye insanının iradesi ve Aliağa’daki yerel grupların protestolarının ilk günden beri görmezden gelindiğini söyledi:
“Brezilya Federal Bölge Mahkemesinin kararına karşı yola çıka NAe São Paulo, eski adıyla Fransız donanma gemisi Foch ve ünlü uçak gemisi Clemenceau’nun kardeş gemisi, sivil toplum kuruluşlarına göre, Basel Sınır Ötesi Tehlikeli Atıkların Kontrolü Konvansiyonu ve bunların bertaraf edilmesi ile Barcelona Deniz Çevresi ve Akdeniz Kıyı Bölgesinin Korunması Sözleşmesi’ne aykırı olarak ihraç edildi.”
Örgüt, 2003 yılında Fransa’dan sökülmek üzere Hindistan’a gönderilen Clemenceau gemisi için verilen mücadeleyi hatırlatarak şunları söyledi:
” 1957’de denize inen Clemenceau, 40 yıllık hizmetin ardından 1997’de kızağa çekildi ve 2003 yılında İspanya’ya satılarak sonunda sökümüne karar verildi.
Yunanistan ve Türkiye’nin geri çevirdiği ve Mısır hükümetinin Süveyş Kanalından geçişine izin vermediği gemi, Hindistan’a gitmek için Afrika kıtasının ucunda Ümit Burnu‘ndan dolaşarak Alang’a doğru giderken Hindistan mahkemeleri, bu tehlikeli atık yüklü geminin sökümünü engelledi ve Clemenceau dünya denizlerinde binlerce millik yolculuğun sonunda Fransa’ya geri gönderildi.”
Keşke tarih tekerrür etse
Clemenceau için Fransa’nın asbestin ‘yüzde 98’ini’ temizleyeceği yönünde iddia sonrası kalan asbest miktarının 45 ton olarak beyan edildiğini, ancak
Clemenceau için İngiltere’de söküm öncesi çıkarılan tehlikeli madde envanterine dayanan Greenpeace raporuna göre tespit edilen asbest miktarının 760 ton olduğunu hatırlatan Greenpeace, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Clemenceau’nun söküm işlemlerinin uluslararası sözleşmeleri ihlal ettiği gerekçesiyle kamuoyunda oluşan baskı, sivil toplum kuruluşlarının güçlü müdahalesi ve söküm endüstrisinde çalışan uzmanların büyük risk alarak yaptıkları asbest ve tehlikeli maddenin gerçek miktarına ilişkin itiraflar sayesinde bugün Clemenceau’daki tehlikeli zararlı madde miktarını kısmen biliyoruz.
Üzerinden 14 yıl geçmiş olmasına rağmen bugün neredeyse aynı adımların Clemenceau’nun ikiz kardeşi Sao Paulo’nın söküm operasyonu için tekrarlandığını görüyoruz.
Tarih tekerrür ediyor. Ancak 14 yıl önce oluşan kamuoyu baskısını oluşturamazsak maalesef bu sefer sonuç, Türkiye çevre ve insan haklarını ihlal eden büyük bir hata olarak tarihe geçecek.
Fransa’ya geri gönderilen Clemenceau.
Yangından mal kaçırır gibi Brezilya’dan yola çıkarıldı
Greenpeace Akdeniz Proje Lideri Gökhan Ersoy, zehirli geminin birkaç yıl önce ihale süreci ile başlayan serüveninin pek çok soru işaretini beraberinde getirdiğini söyledi:
“Çevresel adaleti tesis edecek, çevre güvenliği ile halk sağlığını koruyacak uluslararası konvansiyonlar resmi makamlar tarafından kendi objektiflerine hizmet edecek şekilde yorumlandı ve özellikle halkın katılımı, bilgiye erişim yükümlülükleri görmezden gelindi. Sao Paulo ile ilgili bilgi ve belgelere Brezilya makamları aracılığı ile ulaşabilmemiz ise Türkiye’deki şeffaflık, halkın katılımı ve bilgiye erişim haklarının kağıt üstünde kaldığını görmemiz açısından üzüntü verici bir tecrübe oldu. Günün sonunda ise Brezilya’daki yetkililer, kendi mahkemelerinin verdiği kararı bile görmezden geldi ve Sök Denizcilik tarafından uçak gemisinin gövdesi yangından mal kaçırır gibi Brezilya karasularından çıkarılmasına izin verdi.
Bugün tanıklık ettiğimiz potansiyel bir yasadışı atık ithalatının gerçekleştiği tehlikeli bir vakadır. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın bu suça ortak olmaması için kısmi izni kaldırıp Sao Paulo’ya “tam yol geri” demesi yönündeki çağrımızı yineliyoruz.
İnsan hakları mahkemesine taşınacak
Sao Paulo için pek çok sivil toplum kuruluşu aynı çağrıları yaparken, üç İzmirli avukat, konuyu Amerika İnsan Hakları Mahkemesi’ne taşıyacaklarını açıkladı.
Bu girişim, Amerika’daki mahkemeye Türkiye’den ilk başvuru olacak.
Dokuz Eylül Gazetesi‘nden Gökçe Adar‘ın konuştuğu avukatlar Senih Özay, Murat Fatih Ülkü ve Hilal Erbüken, dilekçelerini ve hukuk hamlelerini hazırladıklarını söyledi:
“Biz üç avukat da çok iyi bildiğimiz Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine dayalı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) ikizi olan Amerika Kıtası SAN Jose Paktı’na dayalı Kosta Rika Amerika Kıtası İnsan Hakları Mahkemesi’ne Brezilya’yı şikayet etme kararı aldık.”
Sökücü firma: Nükleer Denetleme Kurulu da onayladı
Yine 9 Eylül Gazetesi’ne açıklama yapan SÖK Denizcilik Yönetim Kurulu Üyesi Ramazan Yiğit ise, “çevreye duyarlı vatandaşların kendilerini dinlemediklerini” dile getirmiş, her işlemin Avrupa onaylı olduğunu söylemişti.
Yiğit, Bakanlığın Nükleer Düzenleme Kurumu‘ndan gemi hakkında görüş almalarını istediğini, bunun üzerine NDK’nın onayladığı ve yetkilendirdiği uzman firma ile geminin tüm kompartmanlarından ve güvertelerinden numunelerin analiz edildiğini ve radyasyon ölçümleri yapıldığını söyledi:
“Tüm numuneler analiz edilip, tüm ölçümler NDK’ya raporlandı. Bu raporların uzmanlar tarafından incelenmesi sonucu; ‘Bu geminin Türkiye Karasuları’na girmesinde ve sökümünün yapılmasında radyoaktivite olarak hiçbir sakınca yoktur’ raporu verildi. Bu rapor, bakanlığa gönderildi.”
Greenpeace’in aktardığına göre ise Sao Paulo için bir danışmanlık firması tarafından “Tehlikeli Madde Envanteri” hazırlandı. Ancak, Sao Paulo’da odaların sadece yüzde 12’si örneklendi.
Halbuki ikiz gemisi Clemenceau’da odaların yüzde 82′ si ölçülmüştü. 2006’da Greenpeace’in hazırladığı rapora göre ise Clemenceau’da tahmin edilen asbest miktarı 760 tondu.
İzmirliler sokakta
Geminin İzmir’de sökülmesine tepki gösteren vatandaşlar, bu hafta boyunca “Ölüm Gemisini Durduracağız” sloganıyla eylemler düzenliyor.
Kıbrısşehitleri Caddesi, Konak gibi merkezi yerlerde protesto düzenleyecek olan gönüllüler, Cuma akşamı Aliağa Çevre Platformu‘nun gemiye karşı başlattığı nöbete destek vermek için Aliağa Demokrasi Meydanı‘na gidecek.
Comments