By 
Avrupa Birliği ve 13 ülkenin hükümetleri, dünya okyanuslarını aşırı avlanma ve diğer insan kaynaklı faaliyetlerden korumaya yönelik Birleşmiş Milletler (BM) anlaşmasının onaylanmasına öncelik verilmesi çağrısında bulundu.
AB ve Belçika, Bermuda, Şili, Kosta Rika, Dominik Cumhuriyeti, Fransa, Almanya, Yunanistan, Güney Kore, Nijerya, Palau, Filipinler ve Seyşeller hükümetleri bu hafta Atina‘da düzenlenen “Okyanusumuz” konferansında (The Our Ocean Conference, OOC) “Açık Denizler” anlaşmasının yürürlüğe girmesi için gereken 60 onayı süratle sağlamayı taahhüt etti.
Açık denizlerdeki biyolojik çeşitliliğin korunmasına yönelik küresel anlaşma geçen yıl BM tarafından resmen kabul edildi ve “30’a 30” olarak bilinen 2030 yılına kadar Dünya’nın kara ve denizlerinin yüzde 30’unun korunması hedefine ulaşılması için önemli bir araç olarak görülüyor.
Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanı John Kerry – Fotoğraf: Louiza Vradi / Reuters
30×30 nedir?
COP15’te en çok bilinen tartışma konuları arasında “30’a 30” bulunuyor. Bu başlıkta 2030’a kadar Dünya’nın kara ve denizlerinin yüzde 30’unu koruma çağrısına yer veriliyor.
COP15’te bu konuya iki grup öncülük ediyor: İlki hem karayı hem de denizleri korumaya çalışan ve ikincisi de yalnızca okyanusa odaklanan bir grup.
Ayrıca Doğa ve İnsanlar için Yüksek Hırs Koalisyonu, Ocak 2021’de Paris’te gerçekleştirilen Tek Gezegen zirvesindeki lansmanından bu yana 114 imza toplamıştı ve koalisyon da 30×30 sözü vermişti.
Malta adaları çevresindeki deniz seviyesinin 23 Şubat 2023’te Marsascala, Malta’da rekor seviyede; 50 cm düşmesinin ardından kıyı şeridinde genellikle su altında bulunan ağarmış algler görüldü. – Fotoğraf: Darrin Zammit Lupi-Reuters
Dört ülke anlaşmayı resmen onayladı
Şu ana kadar dört ülke – Palau, Şili, Belize ve Seyşeller – anlaşmayı resmen onaylarken 89 ülke de onaylama niyetlerini ifade ederek imzaladı.
Reuters’ın aktardığına göre; geçtiğimiz günlerde Avrupa Birliği’nin bu yıl bir dizi girişimle okyanusu korumak ve sürdürülebilirliği teşvik etmek için 3.5 milyar avro (3.71 milyar dolar) harcamayı taahhüt ettiği bildirildi.
Konferans sırasında toplamda 10 milyar dolar tutarında 400’den fazla yeni taahhüt açıklandı.
AB’nin yıllık konferans sırasında açıklanan 40 taahhüdü, deniz kirliliğiyle mücadeleden sürdürülebilir balıkçılığın desteklenmesine ve mavi ekonomi olarak adlandırılan ekonomik faaliyetler için deniz ve tatlı su kaynaklarının sürdürülebilir kullanımına yönelik yatırımlara kadar uzanıyor.
Virginijus Sinkevicius – Fotoğraf: Louiza Vradi/ Reuters
AB Komisyonu‘nun Çevre, Okyanuslar ve Balıkçılıktan sorumlu Üyesi Virginijus Sinkevicius, “Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için gereken diğer 60 onayı da mümkün olan en kısa sürede toplamayı umuyoruz” dedi ve ekledi:
“Okyanus bizim kim olduğumuzun bir parçasıdır ve ortak sorumluluğumuzdur.”
Isınan okyanuslar
Avrupa Birliği’nin Copernicus İklim Değişikliği Servisi geçen ay yaptığı açıklamada, 1979’a kadar uzanan verilere göre okyanus sıcaklıklarının Şubat ayında rekor seviyeye ulaştığını bidirdi. Aşırı avlanma ve plastik kirliliği de okyanuslar için önemli tehditler arasında bulunuyor.
AB fonlarının büyük bir kısmı Kıbrıs, Yunanistan, Polonya, Portekiz ve İspanya‘da sürdürülebilir balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği alanında 14 yatırım ve bir reformu desteklemek için kullanılacak. Diğer AB girişimleri ise Afrika ülkelerinin mavi ekonomilerini geliştirmelerine yardımcı olmaya yönelik.
Öte yandan Virginijus Sinkevicius, Yunanistan’ın ülkenin tüm deniz koruma alanlarında dip trol avcılığının yasaklanmasını da içeren 21 taahhüt için 780 milyon Avro harcayacağını bidirdi.
Ülke ayrıca, biri deniz kuşlarının korunması için Ege Denizi‘nde ve diğeri deniz memelilerinin korunması için İyon Denizi’nde olmak üzere, AB’nin Natura 2000 çevre koruma alanları kapsamında korunan dört bin km2’den fazla alanı kapsayacak iki deniz parkı daha oluşturma sözü verdi.
Yaptığı bir açıklamada Yunanistan Başbakanı Kyriakos Mitsotakis ise, “Zarar azaltma ve adaptasyon yeterli değil. Karayı ve denizleri zararlı insan faaliyetlerinden izole etmek ve doğaya iyileşmesi için alan açmak üzere koruma ve restorasyona da odaklanmalıyız” dedi.
Deniz çayırı- Fotoğraf: Lisi Niesner /Reuters
Ek olarak Yunanistan’ın Ege Denizi‘ndeki deniz parkı planından Türkiye rahatsız. Geçen hafta Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Atina’yı jeopolitik gündemi için çevre sorunlarını istismar etmekle suçladı.
Buna karşılık Yunanistan ise Türkiye’yi “tamamen çevresel bir konuyu siyasileştirmekle” suçladı.
Ekoloji aktivistleri de Yunanistan’ı İyon Denizi’ndeki doğalgaz arama planlarını durdurmaya çağırdı.
“Okyanusumuz” konferansı, 2014 yılında başlatılmasından bu yana yaklaşık 130 milyar dolar değerinde 2 bin 160’tan fazla taahhüdü harekete geçirdi.
Comments