By 
Van‘ın en çok kar alan ilçelerinden Bahçesaray‘da geçmişte kar kalınlığının iş makinelerinin boyunu aştığı üç bin rakımlı Karabet Geçidi‘nde kar kalınlığı şimdi en düşük seviyede. Genellikle bu dönemde karlardan yolların kapandığı, okulların tatil edildiği Van’da geçen yıl besicilerin biriktirdikleri otu kızaklarla taşıdığı kırsal bölgelerde, bu yıl çobanlar meralarda hayvanları otlatmaya devam ediyor.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu ise iklim değişikliğinin her geçen gün hayata nüfuz ettiğini söylüyor.
Fotoğraf: Necat Hazar – Anadolu Ajansı
‘Van Gölü kıyılarında çekilmeye tanıklık ediyoruz’
AA‘dan Necat Hazar‘ın aktardığına göre; son zamanlarda dünyanın birçok noktasında ve Van Gölü Havzası‘nda sıcaklığın kendini daha fazla hissettirdiğini anlatan Alaeddinoğlu, düşen yağışın şeklinde ve miktarında da farklılıklar oluşturduğunu ifade etti.
‣Van Gölü’nün sınırları değişiyor
Ocak ayında yüksek kesimlere dahi çok az kar düştüğüne şahitlik ettiklerini belirten Alaeddinoğlu, “Belki insanlar için iyi görünebilir maalesef uzun vadede karşımıza kullanma suyu, içme suyu, daha sonra kuraklık sorunu olarak çıkacak. Türkiye’de kış aylarında yağışın düştüğünü biliyoruz. Ocak ayındayız henüz gerçek anlamda yağışı alamadık. Bundan sonraki aylarda durumun aynı olacağına dönük hiçbir bulgu yok. Umarım önümüzdeki aylarda yağış düşer, şayet düşmezse havzanın ekosistemi büyük ölçüde etkilenecek. Akarsuların büyük ölçüde kuruması, küçük göllerin tamamen kuruması, büyük göllerin de alan kaybetmesine yol açacak. Van Gölü kıyılarında çekilmeye tanıklık ediyoruz” diye konuştu.
Fotoğraf: Necat Hazar – Anadolu Ajansı
‘Şimdi gerçekleşmeyen o yağışlar önümüzdeki yılları da etkileyecek’
Kar şeklinde düşen yağışların büyük bir kısmının toprağa sızdığını, bunun da insanların ihtiyaç duyduğu sulama ve içme suyunu karşıladığını ifade eden Alaeddinoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Şimdi gerçekleşmeyen o yağışlar önümüzdeki yılları da etkileyecek. Zaten sürecin evrildiğini biliyoruz. Hava sıcaklığı artacak buharlaşma da ona göre artacak. Biz tanıklık etmedik ama geçmişte yaşanan salınımlar var. Kuraklık yaşanmış bir süre sonra yağış olmuş. Bugün içinde olduğumuz durum farklı, artık salınım değil. Bu, küresel ısınmanın beraberinde getirdiği ve artık birkaç yılı içeren değil bundan sonra tablonun daha olumsuza doğru evrileceği bir süreç olacak. Bugün düşmeyen kar, aslında önümüzdeki yıllarda ihtiyaç duyacağımız içme ya da kullanma suyunun azalması anlamına geliyor. Şu anki durum alışageldiğimiz bir durum değil, yerde belli bir ölçüde kar olması gerekiyor. Havalar ısındıkça yağış kar şeklinde düşmez. Hava sıcaklığı düşmediği sürece kar gerçekleşmeyecek, kar yağmadıkça yerde kalmayacak, dolayısıyla toprağa sızmayacak.”
‣‘Bölgesel kuraklıklar küresel hale geldi’: Dünya alarm veriyor
‘Seller, taşkınlar, aşırı sıcaklar ve aşırı soğuklar da yaşayabiliriz’
Güneşin artık Kuzey Yarımküre’ye döndüğünü, bundan sonra daha iyi hava şartlarıyla karşılaşacaklarını anlatan Alaeddinoğlu, bunun da karın yağmasının ve yerde kalmasının kısıtlanması anlamına geldiğini dile getirdi.
Fotoğraf: Necat Hazar – Anadolu Ajansı
Hava olaylarının belli olmadığını, tahminlerin ötesinde durumlarla karşılaşılabileceğini belirten Alaedinoğlu, “Seller, taşkınlar, aşırı sıcaklar ve aşırı soğuklar da yaşayabiliriz. Kar yağışı bundan sonra düşse de geçmişte olduğu gibi verimli olmayacak. Yağan karın yerde kalma süresi azalacak bu da toprağa sızmasının azalmasına neden olacak” dedi.
‣Geleceğin en büyük iki sorunu, iklim krizi ve kuraklık
‘Hayatımda ilk defa bu ayda yolda kar olmadığını görüyorum’
Bahçesaraylı Zahir Toktaş ise bu yıl çok az kar yağdığını hatırlatarak, “Sadece bir kez kar yağdı. Daha önce Karabet bölgesinde 3-4 metre kar olurdu, yollar kapanırdı. Şimdi görüldüğü gibi yollar açık ve çok az kar var” dedi.
Minibüs şoförü Doğan Özhan da hayatında ilk kez bu dönemde bölgede kar olmadığına tanıklık ettiğini anlattı.
Bu duruma alışık olmadıklarını belirten Özhan, “Hayatımda ilk defa bu ayda yolda kar olmadığını görüyorum. Önceki yıllarda Bahçesaray yolu özelikle Karabet Geçidi kapanıyordu. Açık olduğu dönemde zincirsiz çıkamazdık buraları. 6-7 metre kar olan yolda şimdi toz kalkıyor” diye konuştu.
Fotoğraf: Necat Hazar – Anadolu Ajansı
‣Kuraklık: Van Gölü’ndeki binlerce yıllık mikrobiyalitler yok oluyor
Kar küreme aracı operatörü Miraç Duru ise Karabet Geçidi‘nin karla mücadelede en zorlu yerlerden biri olduğunu kaydederek, “Geçen sene ocak ayında kar vardı ve ekipler arkadaşlarımızla 24 saat çalışıyorduk. Bu yıl aynı aydayız ama kar yok, buzlanmaları kontrol ediyoruz. Beklenen yağışlar yağmazsa çok zor bir yıl olacak. Allah insanlara yardım etsin” ifadelerini kullandı.
Çoban Aziz Gezgen de “Geçen yıl bu ayda yerde iki metreye yakın kar vardı. Bu sene kar yok. Hayvanları dışarıda otlatıyoruz. Kar yağmazsa yazın ot bitmez hayvanların yiyeceği ot olmaz” dedi.
‣Meteorolojiden kuraklık alarmı
2022’de su kaynakları dip seviyeleri gördü
Ülkenin su kaynakları 2022’de dip seviyeleri görmüştü.
Van Gölü derinlerinde bulunan araba lastiğinden pet şişeye her türlü plastikler, 2022’de yağışların azalması ve artan sıcaklar nedeniyle hızlı buharlaşması sebebiyle içindeki sakladıklarını dışarı vurmak zorunda kaldı. Gölde oluşumu binlerce yıl süren ve ‘su altı peribacaları’ olarak nitelendirilen dikitler gün yüzüne çıktı. Van Gölü’nde kuraklık uydu görüntülerine yansıdı, gölün sınırları değişti.
Kuraklığın, artan sıcakların, insan kaynaklı kirliliğin vurduğu tek su kaynağı elbette Van Gölü olmadı. Burdur Gölü’nde alı patlaması görüldü, Arin Gölü yok olmanın eşeğine geldi. İznik Gölü’ndeki bazilika kıyıyla birleşti. Akşehir ve Karataş Gölü meraya dönüştü. Barajlarda da su seviyeleri dibi gördü.
Comments