By 
Rusya‘nın Ukrayna‘ya yaklaşık iki yıldır süren saldırıları milyonlarca ton asbestin açığa çıkmasına neden olarak kontamine moloz yığınları oluşturdu. Ukrayna’daki binaların tahmini yüzde 70’inin asbest içerdiği düşünüldüğünde bu endişe verici bir durum.
Asbest yapıştırıcı veya çimento ile kapatıldığında asbest kontaminasyonu riskleri azalırken, bir kez açığa çıktığında bu riskler önemli ölçüde artıyor.
Euronews‘e konuşan Aalto Üniversitesi‘nden mimarlık uzmanı profesör Matti Kuittinen “Bir bomba bütün bir binayı moloza çevirdiğinde, beton parçalara ayrılır. Asbest parçalarından eski koltuk minderlerine kadar her şey birbirine karışır” diyor.
‣ Asbest nedir, nasıl zehirler, hangi yöntemle ayrıştırılmalı?
Fotoğraf: AP
Asbest ciddi bir kanserojen madde
Dünya Sağlık Örgütü‘ne göre asbest, kronik akciğer rahatsızlıklarını da tetikleyebilen ciddi bir kanserojen.
Ukrayna’da giderek daha fazla şirket molozları geri dönüştürmeye başladıkça, asbest siviller için giderek artan bir sağlık tehlikesi haline geliyor.
Ayrıca, mühimmat ve füzelerden salınan kimyasallar da Ukrayna genelinde havaya, toprağa ve suya karıştığından, enkazı kirleten tek malzeme asbest değil.
Fotoğraf: Vyacheslav Madiyevskyy / Reuters
‣ Deprem bölgesinde asbest tehdidi: Tedbir alınmazsa 353 bin kişi kanserden ölecek
Ukrayna: asbest için on yıllık bir ‘çöplük’
Miyamoto International‘den uzman David Hodgkin Avrupa ülkeleri asbesti yasakladıklarında fazla stokları ihraç ettikleri için Ukrayna’nın onlarca yıldır asbest için bir çöplük olarak kullanıldığını söylüyor:
“Rusya ve Kazakistan, büyük dezenformasyon kampanyalarıyla birlikte Ukrayna gibi eski Sovyet ulus devletlerine büyük miktarlarda asbest ihraç etti.”
Asbest yaygın olarak çatı kaplama malzemeleri, çimento ve yapıştırıcılarda kullanılıyor. Asbestin aşamalı olarak kullanımdan kaldırılmasına yönelik çabalar 2011 yılında başlamış olsa da, bu çabalar yoğun bir muhalefetle karşılaştı. Nihayetinde 2022 yılında resmen yasaklandı.
‣ Deprem bölgesi için uzmanlardan uyarı: En basit önlemler bile alınmıyor, ‘asbest ölümleri’ kapıda
AB’de 72 bin kişinin hayatına mal oldu
Avrupa’da zararlı ve zehirli maddelerin uzun bir listesinin geri dönüştürülmesi yasaklanmıştı. Asbest de bunlardan biri.
Avrupa Birliği’nde asbest yalnızca 2019 yılında yaklaşık 72 bin kişinin hayatına mal oldu.
Hodgkin’e göre “Ukrayna asbesti yasaklamış olsa da, güvenli söküm, taşıma ve bertaraf için gerekli yasa ve yönetmelikleri henüz hazırlamadı. Ayrıca, asbestin yol açacağı hastalık seviyeleri konusunda geniş çaplı testler yapacak tıbbi altyapıya da sahip değil.”
Comments