Avrupa Parlamentosu, nükleer ve gazın ‘çevresel açıdan sürdürülebilir ekonomik faaliyetler’ olarak taksonomiye dahil edilmesine karşı çıkan önergeyi reddetti.
Avrupa Komisyonu‘nun gaz ve nükleeri sürdürülebilir enerji kaynakları olarak etiketlemeye yönelik teklifi tartışmaya yaratmış, Avrupa Parlamentosu’nun Ekonomi ve Mali İşler (ECON) ve Çevre (ENVI) Komitelerindeki milletvekilleri, doğal gaz ve nükleerin AB Taksonomisi’nde yer almasını veto etmişti.
Lüksemburg, İspanya, Avusturya ve Danimarka‘dan oluşan daha küçük bir grup, teklife şiddetle karşı çıkmış, gaza büyük ölçüde bağımlı olan Almanya da nükleerin sürdürülebilir olarak dahil edilmesine itiraz etmişti.
Bu itiraz iklim aktivistleri tarafından sevinçle karşılanmış ancak bu oyu veren milletvekillerini, hem gazın hem de nükleerin AB taksonomisine dahil edilmesini destekleyen Fransa liderliğindeki üye devletlerin çoğuyla karşı karşıya getirmişti.
Fakat teklifin kesin olarak rafa kalkması için bugüne bırakılan genel kurul oylamasında 705 milletvekilinin 353’ünün ret oyu gerekiyordu.
Oylamada ise 278 karşı oyla bu çoğunluk sağlanamadı. Sonuç olarak, doğal gaz ve nükleer enerji taksonomiye dahil edildi.
Böylece milletvekilleri, doğal gaz ve nükleer enerjinin ‘yeşil yatırımlar’ olarak etiketlenmesine izin vererek, yatırımcıların potansiyel olarak milyarlarca avroluk finansmanının önündeki son büyük engeli kaldırmış oldu.
Üye devletlerin itirazın engellenmesi, artık düzenlemenin 2023’ün başında yürürlüğe gireceği anlamına geliyor.
Yapılan açıklamada, “Komisyon, yeşil geçişte gaz ve nükleer faaliyetlerde özel yatırımın rolü olduğuna inandığından, belirli fosil gaz ve nükleer enerji faaliyetlerinin iklim değişikliğinin hafifletilmesine katkıda bulunan geçiş faaliyetleri olarak sınıflandırılmasını önermiştir. Bu belirli gaz ve nükleer faaliyetlerin dahil edilmesi, zamanla sınırlıdır ve belirli koşullara ve şeffaflık gereksinimlerine bağlıdır” denildi.
Avrupa Yeşilleri ve pek çok aktivist kararın ‘yeşil yıkama olduğunu söyleyerek tepki gösterdi: “Bu enerji güvenliği için bir tehdit oluşturur ve temiz enerji geçişini sekteye uğratacaktır.”
Fosil ittifakı yeşil yıkama konusunda başarılı oldu
Yeşiller, yayımladıkları açıklamada şunları söyledi:
“Ne gaz ne de nükleer sürdürülebilir değildir. Bu, AB’nin yeşil yatırım etiketinin güvenilirliğini baltalıyor. Sürdürülebilir olmayan, kirli enerjiyi içeren sürdürülebilir bir sınıflandırma, yüzde yüz yenilenebilir bir gelecek için kullanılacak fonları yanlış yönlendirecek ve Rusya‘dan ithal yakıta bağımlılığımızı derinleştirecektir.”
Avrupa Yeşiller Partisi Eş Başkanı ve Avrupa Parlamentosu Üyesi Thomas Waitz şunları söyledi:
“Bu, AB’nin yeşil yatırımları etiketleme konusundaki liderliği için feci bir kayıp. Fosil gazı ve nükleeri temiz yenilenebilir kaynaklarla aynı kategoriye koymak, tam manada klasik bir yeşil yıkama örneğidir.EPP ve Renew’in çoğunluğu güvenli geleceğimiz pahasına kendi çıkarları için uğraşan nükleer ve fosil yakıt lobicilerinin ittifakına boyun eğdi.
Fosil ittifakı bilime ve açıkça sağduyuya karşı sert şekilde savaştı. Bu yeşil yıkama, Rus yakıtlarına olan bağımlılığımızı derinleştirmekten ve bizi iklim kaosuna daha da kilitlemekten başka bir işe yaramaz. Yeşiller olarak sivil toplum ve aktivistlerle birlikte bu engeli aşmak için çok mücadele edeceğiz. Temiz, sürdürülebilir bir gelecek için verilen mücadele bitmedi.”
Vekiller ve sivil toplum itiraz edecek
Öneriye, Avrupa Parlamentosu’na üye neredeyse tüm siyasi gruplardan güçlü bir muhalefet geldi. Bir grup milletvekili, kararın “birincil mevzuata aykırı olduğu” gerekçesiyle doğal gazın AB Taksonomisine dahil edilmesine karşı mücadeleyi yargıda sürdürmeye hazırlanıyor. Avusturya ve Lüksemburg daha önce kararı mahkemeye götürme niyetlerini açıklamıştı. Greenpeace de hukuka başvuracak.
Düşünce kuruluşu E3G‘ye göre, gazın AB taksonomisine dahil edilmesi “AB’nin genel politikaları ile çelişiyor”.
AB, tahsis edilen 300 milyar Euro’luk kaynağın 290 milyarını yenilenebilir enerjiye ve enerji verimliliğine, geri kalan 10 milyar Euro’yu ise bir geçiş yakıtı olarak doğal gaza yatıracak olan 2030 yılına kadar Rusya’dan tüm enerji ithalatını sona erdirecek REPowerEU planı da dahil olmak üzere, daha uzun vadeli enerji bağımsızlığı planları hazırlıyor. Sadece bir hafta önce AB, Fit for 55 paketini (AB’nin 2030 yılına kadar %55 sera gazı emisyonu azaltım hedefine ulaşmasını sağlamak için tasarlanan yasama paketini) uygulamaya koymak için, 2035 yılına kadar fosil yakıtlı otomobillerin yasaklanmasını ve 2030 yılına kadar küresel ısınmaya neden olan emisyonları azaltmak için diğer önlemleri de içeren bir yeşil politika paketini onaylamıştı.
AB Taksonomisi, şimdi, ilk hedefi olan finansal sistemde yeşil badanayı önlemek amacının gerisinde kalıyor. Uzmanlara göre, yatırımcılar, şirketler ve tüketiciler artık ihtiyaç duydukları bilime dayalı netliği ve güvenilirliği başka yerlerde arayacaklar.
Konuyla ilgili değerlendirme yapan uzmanların görüşleri şöyle:
Christophe Hansen (Avrupa Halk Partisi Milletvekili): Avrupa Parlamentosu’nun bugün uzun vadede kör kalacak olması anlaşılmaz. Doğal gaz ve nükleer sürdürülebilir değil ve şimdi Taksonomiyi geçersiz kılacak”.
Thomas Richter: (Alman Yatırım Fonları Derneği CEO’su): Nükleer enerji ve doğal gazın taksonomiye uygunluğu sadece siyasi olarak değil, aynı zamanda bilimsel olarak da tartışmalı olduğu için, Parlamento’nun bu faaliyetlerin sınıflandırmaya dahil edilmesine karşı karar vermesini tercih ederdik”.
Johannes Schroeten: (E3G Sürdürülebilir Finans Politika Danışmanı): Bu karar, Avrupa Birliği’nin Fit for 55 paketi ve RePowerEU ile gittiği yön ile açıkça çelişiyor. Avrupa, mevcut jeopolitik zorluklarla mücadele etmeyi desteklemek veya iklim değişikliğine karşı dönüşümü hızlandırmak için, AB içerisinde veya uluslararası, hiçbir şey yapmıyor. Avrupa Parlamentosu’nda Komisyonun önerisine çok güçlü bir muhalefet görmek yine de cesaret verici. Uluslararası alanda AB şu anda Çin, Bangladeş, Güney Afrika, Kolombiya ve hatta Rusya tarafından geride bırakılmış durumda ve hepsi planlı sınıflandırmalarında doğal gazı tamamen veya kısmen dışarıda tutuyor. Gaz, ne yatırımcılar ne de iklim için güvenli bir yatırım değil.”
AB Taksonomisi nedir?
AB Taksonomisi esasen, yatırım yapılabilecek çevresel açıdan sürdürülebilir ekonomik faaliyetlerin bir listesini oluşturan; özel ve kamu yatırımcılarının iklim bilincine sahip yatırımlar hakkında bilinçli seçimler yapmasına yardımcı olmayı hedefleyen bir katalogdur.
Avrupa Yeşil Mutabakatı‘nın temel aracı olan taksonomi (sınıflandırma), çevresel açıdan sürdürülebilir ekonomik faaliyetleri belirleyen bir sınıflandırma sistemi oluşturuyor.
Bunun temel amacı, yeşil aklamayı önlemek ve yatırımcıların çevre ve iklim hedeflerimiz doğrultusunda ekonomik faaliyetleri belirlemelerine yardımcı olmak. Bu anlamda etkisinin Avrupa sınırlarının da dışına çıkması bekleniyor.
Başka bir deyişle, Taksonomi, neyin “yeşil” olarak kabul edilebileceğini ve neyin olamayacağını açıklayan bir mekanizma.
Bu kapsamda faaliyetlerin altı çevresel hedefe yönelik etkisi performans kriterlerine dayandırılarak değerlendiriliyor: İklim değişikliğini hafifletme; iklim değişikliğine uyum; su ve deniz kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı ve korunması; döngüsel ekonomiye geçiş, suyu koruma ve geri dönüşüm; kirliliğin önlenmesi ve kontrolü.
Taksonomide halihazırda yeşil olarak etiketlenen sektörler arasında güneş enerjisi, jeotermal, hidrojen, rüzgar enerjisi, hidroelektrik ve biyoenerji yer alıyor.
Komisyon bunların ardından AB’yi kömürden uzaklaştırmak ve 2050 yılına kadar iklim nötrlüğünü sağlamak gerekçesiyle, ‘geçici bir köprü olarak kullanılabileceğini’ öne sürerek gaz ve nükleeri de listeye eklemeyi önermişti.
