Video-Haber: Metin YOKSU

*

Zorava Çayı, Siirt’in Eruh ilçesine bağlı Kuşdalı Köyü (Şavuran) ile Bilgili Köyü arasında bulunan vadide yer alıyor.

Halihazırda üzerinde kurulu bir hidroelektrik santral (HES) bulunan çayın üzerine şu anda ikinci bir HES ve bir baraj göleti yapılmak isteniyor.

“Zorova Çayı iki HES’i kaldırmaz” diyen bölge halkı ise projeyi iptal ettirmek için kararlı.

Zorova etrafı ağalarla kaplı

Siirt Merkez’den Eruh’a giderken karayolunun 50’nci kilometresindeki yol ayrımından içeri girdiğinizde kimi zaman toprak kimi zaman ise köstebek yuvasına dönmüş sekiz kilometrelik bozuk yoldan Kuşdalı ile Bilgili Köyü mevkiine doğru yol alıyorsunuz.

Yol boyunca akarsuyu çok az görebiliyorsunuz. Suyu görmek için onu koruyan ağaçların hemen yanı başına gitmeniz gerekiyor. Yol boyunca bıttım, nar, dut, badem ve meşe ağaçları akarsuyun etrafındaki sıklığı adeta HES yapmak isteyenlere karşı kalkan olmuş vaziyette…

HES’in getirdiği yıkım

Yol boyunca devam eden doğal güzellik, Zorova Çayı üstünde 2015 yılında kurulmuş HES ile son buluyor. Tepeden santrale yaklaşmaya başladığınızda sık ağaçlar yerine betonerme yapılara ve dağı delen boru manzaralarına bırakıyor.

Kuşdalı Köyü sakinlerinden ve HES’in iptali için dava açan Fatma Elçiçek, “Önceden su o kadar çoktu ki köprüden dahi geçemiyordunuz” sözleriyle çaydaki değişimi anlatıyor. Şu anda ise su miktarı iyice azalmış durumda.

Elektrik Irak’a satılıyor

Yolun sağ tarafında Irak’a doğru yol alan devasa elektrik direkleri hemen gözünüze çarpıyor.

Buradaki üretilen elektrik doğrudan Irak’a satılıyor ve HES’in getirdiği yıkımı yaşayan köylüler buradaki elektrikten dahi faydalanamıyor.

Mahkemeye rağmen süreç yeniden başlatıldı

İşte tüm bu korkunç manzara 7-8 kilometrelik alan içinde tekrarlanmak isteniyor. Kuşdalı Köyü mevkiinden Zorava’nın başka bir kolu uzanıyor. Şiddetli akan akarsu da bir öncekinde olduğu gibi devasa borulara hapsedilmek isteniyor.

İkinci HES anlaşması ile ilgili Devlet Su İşleri ile Tigris Enerji arasında 2019 yılında su anlaşması imzalandı. 2019 yılında hukuki mücadeleye başlayan köylüler aleyhlerine sonuçlanan mahkeme kararını Danıştay’a götürerek davanın lehte bozulmasını sağladı.

Plan değişikliği mecliste kabule edildi

AKP’liler ise projenin yerini değiştirerek yerleşim alanın kısa bir mesafe hesaplaması ile yerleşim yerinden ormanlık alana taşıdı.

Danıştay’ın ÇED iptal kararına rağmen 2 Ağustos tarihinde Siirt İl Genel Meclisi’nde aynı bölgede HES yapılması için İmar Planı değişikliğine ilişkin öneri üç HDP oyuna karşı 15 oyla kabul edildi.  Fatma Elçiçek, askıya çıkan karara itiraz etmek için hazırlandıklarını söyledi.

‘HES’in kimseye faydası yok’

Kuşdalı köylülerinin yanı sıra akarsu boyunca yaşayan tüm köylüler tek geçim kaynakları ise Zorava Çayı. Köylülerden Selim Elçiçek, “Bu suyun üstünde nar, bıttım, ceviz, dut, üzüm daha ne ararsanız var. Bunlar da kimsenin malı değil yoldan geçerken suyun kenarına inin göz hakkınızı alın gidin. Hepsi buranın doğallığıdır” diyor.

2015 yılında bu HES’in zarar verip vermeyeceğini bilmediklerini ifade eden Selim Elçiçek, “Ama gözlerimiz ile gördük. Bu HES’in kimseye faydası yok. Sadece iki insana faydası var. Oysa bu suyun bana, sana, Botan’a kadar giden tüm köylülere faydası var. En önemlisi doğaya faydası var. Bu suyun etrafında içinde en az 100 çeşit hayvan yaşıyor. Baraj olursa bunlara ne olacak?” diyerek HES’in olmaması için mücadele edeceklerini söylüyor.

‘Zorova’yı HES’e kurban etmeyeceğiz’

Hukuk mücadelesini sürdüren Fatma Elçiçek ise, “Bardağın dolu tarafının olmadığını kendi gözlerimizle gördük. Türkiye’nin herhangi bir yerinde HES istemiyoruz. Bozkurt’ta HES’in insanlara ne kadar zarar verdiğini de gördük” diyor.

Hukuk kararının çiğnenerek hidroelektrik santralin yapılması için yeni bir çaba içerisine girildiğini belirten Elçiçek, “Bu kararla HES’e HES ekliyorlar. Zorava Çayı’nın üstünde 3 HES yapılmak isteniyor. Bu da Zorava’yı yok etmek demek. Zorava’yı HES’e kurban etmeyeceğiz” yorumunu yapıyor.

‘Zararını anlamak için teknik bilgiye gerek yok’

Bilgili Köyü sakinlerinden Nurullah Yaşodun ise HES’in zararını anlatmak için teknik bilgiye ihtiyaç olmadığını gözleri ile bakan herkesin yıkımı görebileceğini söylüyor.

HES’i istemediklerini ve yapılması durumunda doğanın bozulacağını ve tüm canlıların yaşamanın tehlikeye gireceğini vurgulayan Yaşodun, herkesi HES’e karşı çıkmaya ve doğayı korumaya çağırıyor.