Dünyanın iklim krizi karşısındaki elini güçlendirmek ve çalışmaları daha kapsamlı hale getirmek üzere iki ayrı uydu bir hafta içerisinde fırlatıldı.
Önce 25 Mayıs’ta NASA, kutuplardaki ısı emisyonlarını incelemek üzere özel hazırlanan küçük iklim uydularından ilkini fırlattı. Ardından 29 Mayıs’ta ESA‘nın EarthCARE uydusu, bulutların ve aerosollerin Dünya iklimindeki rolünü incelemek üzere fırlatıldı.
NASA’nın küçük iklim uydularından ilki fırlatıldı
NASA için Dünya’nın kutuplarındaki ısı emisyonlarını incelemek üzere tasarlanan bir çift iklim uydusundan ilki, Rocket Lab‘ın Electron roketiyle Cumartesi günü NZST saatiyle 7:41’de Yeni Zelanda‘nın Māhia kentindeki Fırlatma Kompleksi 1‘den havalandıktan sonra yörüngeye oturdu.
Ajansın PREFIRE (Polar Radiant Energy in the Far-InfraRed Experiment) misyonu, Dünya’nın gezegendeki en soğuk ve en uzak iki bölgeden uzaya yaydığı ısı miktarını ölçecek iki ayakkabı kutusu büyüklüğünde küp uydudan, CubeSat‘lardan, oluşuyor.
PREFIRE görevinden elde edilecek veriler, araştırmacıların ısınan bir dünyada Dünya’nın buzlarının, denizlerinin ve hava durumunun nasıl değişeceğini daha iyi tahmin etmelerine yardımcı olacak.
PREFIRE’ın baş araştırmacısı Wisconsin Üniversitesi, Madison’dan Tristan L’Ecuyer, “Gezegenimiz hızla ve Kuzey Kutbu gibi yerlerde insanların daha önce hiç deneyimlemediği şekillerde değişiyor” dedi ve ekledi:
“NASA’nın PREFIRE’ı bize Dünya’nın kutuplarından yayılan uzak kızılötesi dalga boylarının yeni ölçümlerini verecek ve bu ölçümleri iklim ve hava durumu modellerini iyileştirmek ve dünyanın dört bir yanındaki insanların iklim değişikliğinin sonuçlarıyla başa çıkmalarına yardımcı olmak için kullanabileceğiz.”
EarthCARE bulutların arkasındaki gizemi çözmek için fırlatıldı
ESA’nın bulutların ve aerosollerin iklimimizi nasıl etkilediğine ilişkin var olan bilgilerde devrim yaratmaya hazırlanan EarthCARE uydusu dün fırlatıldı. Bu olağanüstü uydu, 29 Mayıs’ta TSİ 00:20’de ABD‘nin Kaliforniya eyaletindeki Vandenberg Uzay Kuvvetleri Üssü‘nden bir Falcon 9 roketiyle uzaya doğru yolculuğuna başladı.
Sadece 10 dakika sonra uydu, roketten ayrıldı. Ardından, 1:14’te, Güney Afrika‘daki Hartebeesthoek yer istasyonu EarthCARE’in Dünya’nın yörüngesinde güvenli bir şekilde bulunduğunu gösteren çok önemli sinyali aldı.
‘İlk verileri almayı dört gözle bekliyoruz’
İklim krizi giderek daha fazla etkisini hissettirirken, Dünya Bulut Aerosol ve Radyasyon Kaşifi ya da kısaca EarthCARE, yakında Dünya atmosferindeki bulutlar, aerosoller ve radyasyon arasındaki karmaşık etkileşimlere yeni bir ışık tutmak üzere önemli bilgiler getirecek.
Bu heyecan verici yeni görev, ESA ve Japonya Havacılık ve Uzay Keşif Ajansı JAXA’nın ortak girişimi.
ESA’nın Dünya Gözlem Programları Direktörü Simonetta Cheli, “EarthCARE, ESA’nın bugüne kadarki araştırma misyonları arasında en karmaşık olanı. Geliştirilmesi ve şimdi fırlatılması, uydunun bulut profilleme radar cihazına katkıda bulunan JAXA ortaklarımızla ve ilgili tüm uzay endüstrisi ekipleriyle yakın işbirliği sayesinde gerçekleşti” dedi ve ekledi:
“Bu görev, iklim değişikliğini anlamak ve bu konuda harekete geçmek için bilimsel bilgimizi geliştirmenin her zamankinden daha önemli olduğu kritik bir zamanda gerçekleşiyor ve ilk verileri almayı dört gözle bekliyoruz.”
JAXA’nın bulut profilleme radarı Proje Yöneticisi Eiichi Tomita ise şunları söyledi:
“EarthCARE verilerini kullanarak küresel iklim modellerinin doğruluğunu arttırmak, gelecekteki iklimi daha iyi tahmin etmemize ve dolayısıyla gerekli hafifletme önlemlerini almamıza olanak sağlayacak. JAXA, bulutlar içindeki yukarı ve aşağı akış hızını ölçebilen dünyanın ilk radarı olan bulut profilleme radarını sağladı. Bu EarthCARE veri ürünlerinin olağanüstü olmasını bekliyoruz.”
Bulutlarda gizlenen bilgiler
Çoğumuz bulutları muhtemelen gökyüzündeki yumuşak varlıklar ya da yağmurun habercisi olarak algılıyoruz, ancak görünürdeki basitliklerinin ardında bilim son derece karmaşık ve nispeten az anlaşılmış durumda.
Bulutların atmosferik ısınma ve soğumada son derece önemli bir rol oynadığı bilinmesine rağmen, atmosferin iklim sistemini nasıl yönlendirdiği ve daha da önemlisi gelecekteki iklimimizi nasıl şekillendireceği konusundaki mevcut bilgimizdeki en büyük belirsizliklerden biri olmaya devam ediyor.
Bulutlar gelen güneş enerjisini uzaya geri yansıtırlar, ancak aynı zamanda giden kızılötesi enerjiyi de hapsederler. Bu da net bir soğutma ya da ısıtma etkisine yol açar. Ancak bulutların Dünya’yı ne ölçüde ısıttığı ya da soğuttuğu şekil, konum, yükseklik, su içeriği ve parçacık boyutu gibi çeşitli faktörlere bağlı.
Aerosol nedir ve iklimle ne ilgisi var?
Aerosoller, Dünya atmosferinde asılı duran toz ve kirleticiler gibi küçük parçacıklar olarak tanımlanabilir.
Aerosoller gelen güneş radyasyonunu yansıtarak, emerek ve giden radyasyonu hapsederek ‘doğrudan’ ve bulut oluşumu için çekirdek görevi görerek ‘dolaylı’ olarak Dünya’nın iklim sisteminde önemli bir rol oynarlar – iklimimizi en çok bu şekilde etkilerler.
Endüstriyel süreçler, ulaşım ve tarım da dahil olmak üzere insan faaliyetleri atmosferdeki aerosol konsantrasyonlarını önemli ölçüde değiştiriyor ve böylece bölgesel iklim modellerini etkiliyor.
Bulutların ve aerosollerin halihazırda genel bir soğutma etkisi gösterdiği anlaşılmış olsa da, iklim krizinin getirdiği değişiklikler ve geri besleme döngüleri soğutma potansiyellerini azaltarak iklim değişikliğini daha da şiddetlendirebiliyor.
EarthCARE uydusu da son teknoloji ürünü dört araçtan oluşan bir set taşıyor, güneş radyasyonunu ve Dünya’dan gelen kızılötesi radyasyonu ölçüyor.
