By 
COP28 İklim Zirvesi’nin üçüncü. gününde COP28’in başkanı Sultan Al Jaber tarafından açıklanan Küresel Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Taahhüdü ile 1,5C’yi ulaşılabilir kılmak için 2030 yılına kadar enerji verimliliği hızının 3 katına çıkarılması hedefleniyor.
Farklı başlangıç noktaları ve ulusal koşulları dikkate alarak 118 ülke 2030 yılına kadar dünyanın mevcut yenilenebilir enerji üretim kapasitesini en az 11.000 GW’a çıkarmak için birlikte çalışma taahhüdünde bulundu. Ayrıca, 2030 yılına kadar her yıl, enerji verimliliğindeki küresel ortalama yıllık artış oranını iki katına çıkarmayı taahhüt etti.
ABD, Avustralya, Brezilya, Polonya ve Meksika gibi fosil yakıta dayalı enerji sistemi olan ülkeler bildirgeye imza atarken Çin, Hindistan ve Türkiye bildirgeyi imzalamadı.
‣ [COP28] Zirvenin üçüncü gününde gündem yenilenebilir enerji, yeni mali katkılar
Fotoğraf: Andrew Boyers /Reuters
‘Türkiye’ninimzalaması gerekirdi’
Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi İklim Değişikliği Koordinatörü Ümit Şahin Türkiye’nin COP28’de iki pozisyonunu olduğunu belirtiyor:
“Birincisi, Küresel Durum Değerlendirmesi kapsamında fosil yakıtların azaltılmasına ve fosil yakıttan çıkışa karşı olduğunu bildirmesi ve ABD’nin de yer aldığını açıkladığı Kömürden Çıkış Koalisyonu’na katılmamasıydı.
İkinci olarak, küresel yenilenebilir kapasitesinin üç katına çıkarılmasını taahhüt eden 118 ülke arasında Türkiye’yi göremedik. Halbuki, Azerbaycan ve bazı körfez ülkeleri bile bu taahhüdün altına imza attı. Kaldı ki, Türkiye’nin geçen yıl yayınladığı Ulusal Enerji Planı’nda güneş ve rüzgârı artırma hedefi zaten üç kata yakın, dolayısıyla Türkiye’nin bu bildirgeyi imzalaması gerekirdi.”
‣ [[COP28] ABD dahil yedi ülke ‘kömür sonrası temiz enerji ittifakı’na katıldı
‘Türkiye hedeflere kolaylıkla ulaşabilir’
Küresel hedeflerin halihazırda Türkiye’nin Ulusal Enerji Planı’yla paralel olduğunu ve Türkiye’nin zaten bu hedeflere kolaylıkla ulaşabileceğinin altını çizen A Plus Enerji Kurucu Ortağı Volkan Yiğit şu ifadeleri kullanıyor:
“Ulusal Enerji Planı’nda şu an 11,2 GW olan güneş kapasitemizi 2035 sonunda 53 GW seviyesine yani neredeyse 5 katına çıkarmayı hedefliyoruz. Rüzgâr tarafında bu kadar yüksek olmasa da 11,6 GW kapasitemizi 2035’te 29 GW seviyesine çıkarmayı planlıyoruz. Bu da 2.5 kat bir artış anlamına geliyor. Her iki hedefin toplamına baktığımızda 2035’te güneş ve rüzgâr kurulu gücümüzü zaten 3.6 katına çıkarmayı planlıyoruz.”
Önümüzdeki yıllarda Türkiye’nin bu küresel taahhüdün geliştirilmiş bir versiyonuna imza atabileceğini ve Ulusal Enerji Planı’nın buna paralel olduğunu belirten Yiğit şöyle devam ediyor.
“Türkiye’nin imzacı olmamasının sebebi, taahhüdün içinde geçen kömürlü termik santrallerin aşamalı olarak kapatılması ibaresi olmalı; çünkü Türkiye tüm kömürlü termik santralleri ekonomik ömrü bitene kadar açık tutmak istiyor. Burada aslında işi piyasaya bırakmak lazım; piyasa koşulları, karbon fiyatlaması, farklı taahhüt ve gereksinimler çerçevesinde bizim de yaptığımız projeksiyonlar kömür santrallerinin üretimdeki payının her yıl gittikçe azalacağını gösteriyor. Ekonomik ve teknolojik koşullar, Türkiye’de yerli kömürün bitmesi, yeni kömür alanlarına girmenin zorlaşması, kömür finansmanının azalması zaten bizi bu taahhüde götürecektir.”
‣ [COP28] Erdoğan iklim zirvesinde ‘artıştan azaltım’ hedeflerini övdü
‘Türkiye’nin kısa ve orta vadeli hedefleri 2053 hedefleriyle uyumlu değil’
Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği Direktörü Bengisu Özenç ise Türkiye’nin 2021’de açıkladığı 2053 net-sıfır hedefinin olumlu başlangıç olduğunu ancak kısa ve orta vadeli hedeflerin henüz söz konusu 2053 hedefiyle uyumlu olmadığına dikkat çekiyor:
“Türkiye önümüzdeki 10-15 yıl boyunca süregelen durumu devam ettireceğini söylüyor. Halbuki, çok daha fazlasını yapacak kapasitemiz var. 2017’de açıklanan güneş enerjisi kurulum hedeflerini yalnızca beş yıl içinde 3 katına çıkarmış bir ülkeyiz. Türkiye, hem iklim diplomasisinde daha yapıcı bir rol oynamayı, hem de 2053 net-sıfır hedefine ulaşmada daha kolaylaştırıcı bir pozisyon almayı kendisi için hedeflemeli.”
Fotoğraf: Kamran Jebreili / AP
‣ [COP28] Papa Francis’ten çağrı: Fosil yakıtlara son verilmeli
‘Türkiye’nin duruşu tutarlı değil’
Solar 3GW Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Bahadır Turhan da 2053 Net Karbon sıfır, enerjide bağımsızlık, sürekli ucuz elektrik hedefleri için kömürden çıkışın şart olduğunu ancak Türkiye’nin COP28’deki duruşunun hedeflerle tutarlı olmadığını değerlendiriyor.
“Güncel gelişmeler ışığında, Türkiye’deki güneş ve rüzgar enerjisi potansiyelinin önemli bir avantaj sağladığını ifade eden Turhan’a göre fosil yakıtlardan çıkışımızı geciktiren her hareket, güneşimizden yeterince faydalanamamıza ve de ekonomik açıdan geri düşmemize neden oluyor.”
Bu kararın emisyon azaltımı konusunda dünyanın iki kutbunu karşı karşıya getirdiğini söyleyen Ember Türkiye, Ukrayna ve Batı Balkanlar Bölge Lideri Ufuk Alparslan resmi planlarda bildirgeye yakın hedefler açıklandığı halde Türkiye’nin bildirgeyi imzalamamasının politik olduğunu belirtiyor.
Comments