Hafta SonuManşet

Alan Sonfist’in “Zaman Peyzajı” – Ahunur Özkarahan

Konuk YazarBy
0
Alan Sonfist, “Zaman Peyzajı” Planı (Görsel sanatçının izni ile kullanılmıştır)

Sanat ve bilimi birleştiren ekolojik eserler: Ecovention

1999’da bulunan “Ecovention” terimi (ekoloji + buluş), bir sanatçının estetik buluşu ve/veya bir eko-sistem bağlamında buluşu olarak tanımlanır. Estetik bileşenleri hem görünür hem de görünmez olabilir; belli bölgelerdeki hasar görmüş ve kirlenmiş alanların restorasyonu, canlandırılması ve yenilenmesi ile ilgili projelere ağırlık verilir. Sanatçılar, mimarlar, botanikçiler, zoologlar, mühendisler, peyzaj mimarları ve şehir planlamacıları gibi uzmanlarla birlikte çalışırlar. Bir sonraki adım ise bu eserin bilim, mühendislik, mimari ya da eko-aktivizm değil, sanat olarak nasıl ve neden tanımlandığını göstermektir. İzleyicinin algısını değiştirmenin temel anahtarı, bir sanat eserinin ne olabileceği ile ilgili hakim değerlere meydan okumaktır.

Çevreciler yıllardır büyük bir felaket beklemektedirler. Temiz su, hava ve toprak gibi temel yaşam destek sistemleri endişe verici oranda azalmaya devam etmektedir. Bu büyük küresel resim neden sanat dünyasında uluslararası düzeyde gözden kaçırıldı? Gezegenimizin çevre sorunları sanatçılar için çok mu büyüktü? İhtiyacımız olan şey, varlığımızın gezegenin hayatta kalmasına bağlı olduğunu kabul ederek, daha büyük, canlı eko-sistem ile olan ilişkimize odaklanan sanat eserlerini görmektir. Ekolojik buluşları, geçerli bir estetik uygulama olmak için çok politik veya ideolojik görme eğilimi vardır. Yıllardır ekolojik buluş üreten sanatçılar, çok farklı yaklaşımlar ve ilgi alanlarına sahiptirler, bu yüzden ekolojik buluşlara ideolojik, politik ve pratikler bütünü demek yanlış olur. Belirli bir alan göz önüne alındığında, her sanatçı genellikle farklı bir problem tespit eder, bu nedenle sanatçılar aynı çözümlere sahip olmazlar. Bazıları biyoçeşitlilik üzerine odaklanırken, bazıları ise test edilmemiş çözümler kullanarak araziyi veya suyu iyileştirecektir. Bilimin aksine, özgürlük ekolojik buluşların temel taşıdır.

Alan Sonfist’in “Zaman Peyzajı” adlı çalışması ilk başta insana ait olmayan bir tarihi tanıtmak için bir anıt olarak başlamış fakat sonrasında bir ekolojik buluşa dönüşmüştür. Sonfist’e göre peyzajın onarılması yeterli değildir; biyolojik ve ekolojik köklerimizin tüm izlerinin yok edildiği yer ve zamanın boşluğunu da onarmak zorundayız. Çalışma geçmişte orman olan Manhattan’da başlar. Şehir yavaş yavaş geliştikçe, akarsular ve ağaçlar yok edilmiş ve yerine dışarıdan getirtilen ağaçlar ve bitkiler ekilmiştir. Böylece şehir doğal bağları ile iletişimi kaybeder ve mevcut yeşil alanlar Manhattan’ın tarihi ekolojik gerçekleriyle tamamen alakasız hale gelir. “Zaman Peyzajı” projesi bu mirasa, geçmişten geleceğe estetik bir köprüdür. Bu çevresel kamusal anıt “Zaman Peyzajı” olarak adlandırılır, çünkü çağdaş çevre koşulları altında kendisini sürekli olarak dönüştürecek olan tarihi bir ormanın zamanındaki üç temel aşamasını aynı anda göstermektedir.

Alan Sonfist, “Zaman Peyzajı”, New York (Görsel sanatçının izni ile kullanılmıştır)

Alan Sonfist, çoğunlukla yeryüzü sanatı ile adı anılan, New York’lu bir sanatçıdır. 1965’te önerdiği “Zaman Peyzajı”, 1978 yılına kadar hayata geçememiştir, fakat sonunda kent için bir anıt haline gelmiştir. Alan Sonfist, insanlık ve doğa arasındaki uçurumu kapatmaya çalışan bir sanatçıdır. Çevresel konularla halkın farkındalığını arttırır, doğanın paralel ve çoğunlukla kayda geçmemiş tarihiyle modern yaşam, sanat ve ekoloji alanına katkılarda bulunmaktadır. Sonfist, bu projeyi hayata geçirmek için hiçbiri şehir fidanlığında bulunmayan yerli bitki türlerini keşfetmek için birçok araştırma yapmıştır.

Sonfist şöyle demiştir: “Askerlerin yaşamını ve ölümünü kaydeden savaş anıtlarında olduğu gibi nehir, kaynak vb. doğa parçalarının ömrü ve ölümleri de hatırlanmalıdır. Kamu sanatı, kentin bir zamanlar bir orman veya bataklık olduğunu hatırlatabilir.”

Alan Sonfist, kentsel ve kırsal bölgelerdeki sanat eserlerinde, bir yerin tarihi jeolojisi ya da arazisi hakkındaki farkındalığımız arttırıcı projeler yapmaya devam etmektedir. Eserlerinde ayrıca insan ve doğa tarihinin katmanlı ve karmaşık ilişkisini vurgulamaktadır.

Alan Sonfist, “Zaman Peyzajı” Planı (Görsel sanatçının izni ile kullanılmıştır)

“Zaman Peyzajı” projesini geliştirme çabaları, yavaş da olsa sonunda Manhattan’ı Amerikan yerlileri ve erken 17.yy Hollandalı göçmenlerinin zamanındaki mevut olan haline dönüştürmüştür. “Zaman Peyzajı”, şehir mülkiyetinde olan bir arazi üzerindedir. 1986 yılında başlatılan ve 1994’de tekrar sunulan ve şehri yeşillendirme çalışmalarını hedefleyen “Greenstreets” (Yeşil Sokaklar) programı altında varlığını sürdürmektedir.

Bugün Sonfist sürdürülebilir enerjiyi teşvik etmekte ve uluslararası projeleriyle küresel iklim değişikliği konusunda farkındalık yaratmaya devam etmektedir. Sonfist, geçmişten gelen doğal manzaraları görselleştiren kamusal alanlar yaratmak için Pori (Finlandiya) ve Tampa’daki (Florida/ABD) şehir plancılarıyla da iş birliği yapmıştır.

Kaynaklar:

 

 

 

Ahunur Özkarahan

More in Hafta Sonu

You may also like

Comments

Comments are closed.