El birliğiyle yaktık dünyayı - Pelin Cengiz

Açıklanan her rapor küresel ısınma kaynaklı olarak gezegenin geleceğine ilişkin daha vahim bir tablo ortaya koyuyor. IPCC’nin (Intergovernmental Panel on Climate Change– Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli) bazı bölüm taslakları yıl içinde medyaya sızan 5. Değerlendirme Raporu açıklandı. Cuma günü açıklanan bölüm de aslında sadece, hükümetler için özet olarak adlandırılan bölüm, tamamı önümüzdeki günlerde yayımlanacak. Küresel iklim değişikliğinin bilimsel temellerinin ve iklim değişikliğine neden olan etkenlerin değerlendirildiği rapor, aslında bize bildiklerimizden farklı bir şey söylemiyor, sadece gerçeğin çok daha vahim olduğu sonucuna varıyor.

Rapor pek çok şey söylüyor ancak, hafızalarda tutmamız gereken en önemli verinin şu olduğunu düşünüyorum: 1951-2010 arasındaki küresel ısınmadaki artış yüzde 95-100 oranında insan kaynaklı etkilerden kaynaklandı. IPCC, özetle diyor ki, son 60 yılda gerçekleşen küresel ısınmanın tamamından insan sorumlu. Bu raporun en önemli mesajlarından biri şüphesiz, iklim değişikliğinin insan kaynaklı olmadığı yönündeki iddialara yanıt veriyor oluşu. Raporda başka neler var diyecek olursanız, dünyayı nasıl el birliğiyle yaktığımızın resmini rakamlarla aktarayım.

» 0.9 derece: 1901-2012 döneminde küresel olarak ortalama yüzey (kara ve okyanus) sıcaklığındaki artış.

» 3.7 derece: seragazı emisyonlarının şimdiki seviyelerde kalması hâlinde 2081-2100 arasında meydana gelecek sıcaklık artışı tahmini.

» 19 santimetre: 1901-2010 arasında dünyadaki okyanusların seviyesindeki yükselme miktarı.

» Yüzde 30: atmosfere salınan insan kaynaklı seragazlarının okyanuslar tarafından emilme oranı.

» Yüzde 40: 1750-2011 arasında atmosferdeki karbondioksit yoğunluğunun artış miktarı.

» 63 santimetre: seragazı emisyonlarının şimdiki seviyelerde kalması hâlinde 2081-2100 arasındaki tahminî yükselme seviyesi.

» Yüzde 90: 1971-2010 döneminde iklim sistemi içinde okyanuslarda biriken enerji miktarı.

» 800.000 yıllık dönemde iklim değişikliğine sebep olan seragazlarının atmosferdeki seviyesi, bugün itibariyle hiç olmadığı kadar yüksek bir seviyede.

» 30.000.000.000 ton: Güney Kutbu’ndaki buz tabakasından 1992-2001 arasında yılda ortalama eriyen buz miktarı.

» 34.000.000.000 ton: Grönland’daki buz tabakasından 1992-2011 arasında yılda ortalama eriyen buz miktarı.

» 147.000.000.000 ton: Güney Kutbu’ndaki buz tabakasından 2002-2011 arasında yılda ortalama eriyen buz miktarı.

» 215.000.000.000 ton: Grönland’daki buz tabakasından 2002-2011 arasında yılda ortalama eriyen buz miktarı.

» 275.000.000.000 ton: tüm dünyadaki buzullardan 1993-2009 arasında yılda eriyen buz miktarı.

» 1.339.000.000.000 ton: fosil yakıtlar ve çimento üretimi kaynaklı olarak 1750-2011 arasında atmosfere salınan karbondioksit miktarı.

» 2.000.000.000.000 ton: fosil yakıtlar, çimento üretimi, ormanları tahrip etme ve arazi boşaltma kaynaklı olarak 1750-2011 arasında atmosfere salınan karbondioksit miktarı.

Türkiye’nin de dâhil olduğu IPCC’ye üye tüm ülkelerin üzerinde anlaştığı rapor, küresel iklim değişikliğindeki durumun olağandışı olduğunu, bir an önce harekete geçilmesi gerektiğinin altını tekrar tekrar çiziyor. Raporun, diğer bölümleri açıklandıkça değineceğiz ancak bu kapsamlı çalışmanın istatistiklerini de es geçmemek gerek. Sadece 36 sayfa raporun nasıl okunması gerektiğini anlatan bir özet var, 209 lider uzman eşliğinde 800’den fazla biliminsanı ve 1089 gönüllünün katkıda bulunduğu 2000 sayfalık raporda, 1250 adet grafik, tablo vs. kullanıldı, 9200 bilimsel yayına atıf gerçekleştirildi, 55.000’e yakın yorum yapıldı. Raporun tamamı 1.400.000 kelimeyle yazıldı, dünyadaki iklim sistemini bilgisayar ortamında modellemek için 2.000.000 gigabayttan fazla data kullanıldı.