By 
Bilim insanları, iklim krizinin devasa tsunamileri tetikleyebileceği ve bunun da ‘büyük can kayıplarına’ neden olabileceği konusunda uyarıda bulunuyor.
Yeni bir araştırmaya göre, iklim krizi nedeniyle Antarktika‘da meydana gelen devasa su altı heyelanları, “bulundukları noktadan çok uzakta azımsanamayacak bir boyutta can kayıplarına” neden olabilecek tsunami dalgalarına yol açabilir.
Independent‘in aktardığına göre; su altı heyelanları, büyük hacimlerdeki tortul tabakayı yerinden oynatabilen ve öldürücü tsunamiler oluşturabilen küresel tehlikeler olarak biliniyor.
Örneğin 1998’de Papua Yeni Gine yakınlarında meydana gelen sualtı heyelanı 2 bin 200 kişinin ölümüne neden olan tsunami dalgalarına neden olmuştu.
ABD‘deki Plymouth Üniversitesi‘nden bilim insanlarının da aralarında olduğu araştırmacılar, üç ila 15 milyon yıl önce, küresel ısınmanın eski bir döneminde Antarktika’da gevşek tortul tabakalarının kaydığını ve Yeni Zelanda, Güneydoğu Asya ile Güney Amerika kıyılarını kasıp kavuran devasa tsunamileri tetiklediğini keşfetti.
Nature Communications dergisinde yayımlanan çalışmada, bilim insanları deniz tabanının yüzlerce metre altında geniş, zayıf, fosilleşmiş ve biyolojik olarak zengin tortu katmanları buldu.
Araştırma, bu katmanların Antarktika’daki sıcaklıkların bugün olduğundan yaklaşık 3 santigrat derece daha sıcak olduğu bir zaman diliminde oluştuğunun altını çiziyor.
Bilim insanları, halihazırda deniz seviyesinin yükselmesine ve buz tabakalarının küçülmesine yol açan iklim değişikliği yaşanırken, Antarktika’daki su altı heyelanlarının bir kez daha Güney Okyanusu boyunca etkili olacak tsunami dalgaları oluşturabileceği konusunda uyarıda bulunuyor.
Çalışmanın ortak yazarı Amelia Shevenell yaptığı açıklamada, “Antarktika sınırındaki büyük heyelanlar, bulundukları noktadan uzakta azımsanamayacak boyutta can kayıplarına neden olabilecek tsunamileri tetikleme potansiyeline sahip” diyor.
Heyelanlar ilk olarak 2017’de İtalyan ODYSSEA seferi sırasında uluslararası bir bilim insanı ekibi tarafından Ross Denizi‘nin doğusunda tespit edildi.
Araştırmacılar 2018’de bölgeyi tekrar ziyaret ettiklerinde, deniz tabanının yüzlerce metre altına uzanan tortul tabakadan çekirdek numunesi aldı.
Bilim insanları araştırmada ortaya çıkarılan tortuların su altı heyelan alanlarının altında oluştuğunu gördü.
Bu katmanların analizi, mikroskobik fosilleri ortaya çıkardı. Bu fosiller milyonlarca yıl önce bölgede iklimin nasıl olduğunun ve Antarktika’da dünyanın en büyük deniz koruma alanı olduğu söylenen bir koy olan Ross Denizi’nin altında nasıl zayıf katmanlar oluşturduklarının bir resmini çizdi.
Bilim insanlarına göre zayıf tortu katmanları, bölgeyi depremlere karşı zayıflatarak bölgede devasa tsunamilerin çıkmasına neden oluyor. Çalışmanın ortak yazarlarından olan Jenny Gales ise şunları söylüyor:
“Sualtı heyelanları, geniş çaplı can kayıplarına yol açabilecek tsunamileri tetikleme potansiyeline sahip büyük bir jeolojik tehlikedir. Heyelanlar ayrıca denizaltı kabloları da dahil olmak üzere altyapıyı yok edebilir, bu da gelecekte bu tür olayların çok çeşitli ekonomik ve sosyal etkiler yaratacağı anlamına gelir.”
Dr. Gales, “Bulgularımız, küresel iklim değişikliğinin bu bölgelerin istikrarını ve gelecekteki tsunami potansiyellerini nasıl etkileyebileceğine dair anlayışımızı acilen geliştirmemiz gerektiğini vurguluyor” diyor.
Comments