By 
Polonya’da kürtaj yasağı, Ekim 2020’de fetüsün kusurlu olduğu durumlarda dahi uygulanacak şekilde Anayasa Mahkemesi tarafından yürürlüğe konmuştu. Tam da yasa değişikliği sırasında karnındaki fetüse Down sendromu teşhisi konulan bir kadın, ülkesinde kürtaj işlemini yaptıramayınca Hollanda’ya gitmek zorunda kaldı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne taşınan olayda Mahkeme, Polonya’nın tazminat ödemesine karar verdi.
Dönemin siyasi liderlerinin ve Katolik kilisesinin desteğiyle 1993 yılında çıkarılan kürtaj yasası, yalnızca fetüsün kusurlu olması, hamileliğin kadının sağlığını tehlikeye attığı, ensest veya tecavüz gibi durumlarda kürtaja izin veriyordu.
‣ Fransa, anayasada kürtaj hakkını güvence altına alan yasa tasarısını onayladı
‣ Kürtaja erişimin kısıtlanması, kadınlar ile çocukları yoksulluğa ve şiddete sürüklüyor
Yasa genellikle liberal kürtaj düzenlemeleri arayanlar ile tam yasağı destekleyen kilise arasında bir “uzlaşma” olarak tanımlanan yasanın hiçbir tarafı tam olarak tatmin etmediği biliniyor.
Muhafazakar iktidar partisinin tüm kürtajları yasaklamak için yasayı değiştirmeye yönelik önceki girişimleri, 2016 ve 2017 de büyük sokak protestolarıyla karşılanmıştı. 2020 yılında da halkın protestolarına rağmen, Polonya’da kürtaj yasağı kabul edildi.
Polonya’da yürürlüğe giren kürtaj yasağı halkın tepkisiyle karşılaşmıştı. Fotoğraf: Czarek Sokolowski / 2020 The Associated Press
Down sendromlu fetüse de kürtaj yasağı
Karnındaki fetüse Trizomi-21 (Down sendromu) tanısı konan Polonyalı bir kadın, ülkedeki kürtaj yasağı nedeniyle gebeliğini sonlandırmak için Hollanda‘ya gitmek zorunda kaldı. Bu olayın ardından M.L. olarak bilinen kadın, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurdu.
AİHM, kürtaja erişimi engelleyen mevzuatın yasal olarak “insanlık dışı veya aşağılayıcı muamele” anlamına gelmiyor olsa da, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi‘nin 8. maddesi kapsamında korunan özel hayat ve aile hayatı hakkını ihlal ettiğine karar verdi ve başvurana 16.004 Euro tazminat ödenmesine karar verildi.
‣ Polonya’da kürtaj yasağı sonrası binlerce kadın yasa dışı yöntemlere başvurdu
Guardian‘ın aktardığına göre, davacı kadının avukatlığını üstlenen Polonyalı kadın hakları örgütü Federa tarafından yapılan açıklamada, “Polonya’da yaşayan her kadın için bu kararın alınması için mücadele ettik. Bu karar bir dönüm noktası ve Polonya’da kadınların çok fazla acı çekmesine neden olan Polonya yasalarının değişmesi gerektiğine dair bir başka kanıtı” denildi.
Mahkeme belgelerinde M.L. olarak bilinen kadın 2020 yılında hamile kaldı ve hamileliğin 14. haftasında fetüse Down sendromu teşhisi konuldu. Teşhisin ardından M.L., 28 Ocak 2021’de Varşova’daki bir hastanede kürtaj yapılması için randevu aldı.
Ancak, Polonya Anayasa Mahkemesi’nin “öjenik gerekçelerle”, yani fetal anormallikler nedeniyle yapılan kürtajları suç sayan bir kararı, işlemden sadece bir gün önce yürürlüğe girdi. M.L.’nin doktoru, yeni mevzuat nedeniyle kürtaj randevusunun iptal edildiğini ve hiçbir Polonya hastanesinde bu işleme erişemeyeceğini bildirdi. M.L. daha sonra Hollanda’ya giderek 29 Ocak’ta hamileliğini sonlandırdı.
Avukatları durumu, “hızla kötüleşen ruhsal durumu nedeniyle M.L., ailesini ve sevdiklerini Polonya’da bırakarak birkaç gün içinde yurtdışına bir seyahat düzenlemek zorunda kaldı” diyerek açıkladı: “Sadece birkaç gün önce yakındaki bir hastanede ücretsiz olarak yapılabilecek kürtaj için Hollanda’ya gitmek zorunda kaldı. Bunun için 5,500 Zlotiden (1276 Euro) fazla para harcadı.”
Mahkeme kararında, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin hukukun üstünlüğü ilkesine dayandığını vurgulamış, ancak Polonya’da yargıda yapılan revizyonun 2020 kararını veren Anayasa Mahkemesinin “yasallığı” konusunda şüphe uyandırdığını belirtmişti. Sonuç olarak mahkeme, M.L.’nin haklarına yapılan müdahalenin “hukuka uygun” olmadığını tespit etti.
Comments