Van Gölü havzasında sıcaklığın yükselmesine bağlı buharlaşmanın artması nedeniyle başta göl olmak üzere birçok baraj, akarsu ve su kaynaklarının seviyesinde düşüş yaşandığı gözlendi.
Havzadaki kuraklıktan yaban hayatı da olumsuz etkilendi. Göl kıyısında her yıl koloniler halinde görüntülenen başta flamingo olmak üzere suna, kılıçgaga, cılıbıt, angut ve dikkuyruk gibi kuş türleri gölü terk etti.
‘Düşen yağışın dört katı buharlaşma söz konusu’
AA‘da yer alan habere göre, Erciş ve Muradiye ilçelerinde suyun sığ olduğu noktalarda yer yer iki kilometreye kadar çekilme yaşandı. Buralardaki birçok iskele, kale ve tarihi kalıntı gün yüzüne çıktı.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, iklim krizi konusunda en dezavantajlı bölgelerden birinin Van Gölü havzası olduğunu şöyle anlattı:
Dünya ısınıyor, iklim değişiyor ve dünya üzerinde yaşayan bütün canlılar bu süreçten olumsuz etkileniyor. İklim değişikliği konusunda en dezavantajlı bölgelerinden biri Van Gölü havzası. Çünkü kapalı bir havza. Yüzeye düşen su, bu ihtiyacı karşılamıyor. Sıcaklıklar artıyor, yağışlar azalıyor, buharlaşma artıyor. Dolayısıyla her şey havzanın aleyhine gelişiyor. Düşen yağışın dört katı bir buharlaşma söz konusu. Daha önce iki katıydı ve buharlaşma sürekli artıyor.”
‘Su yönetimine ihtiyaç var’
Van Gölü’nde suyun sığ olduğu yerlerde çekilmenin çok daha korkunç boyutlarda olduğunu söyleyen Prof. Dr. Faruk Alaeddinoğlu, su yönetimine ihtiyaç olduğunu kaydetti:
Üzülerek söylüyorum, bundan 5-10 yıl önce flamingoların ve birçok kuş türünün yaşam alanı olan göllerimizin birçoğu bugün kurudu. Akarsular kurudu, dolayısıyla akarsuların besleyemediği Van Gölü de gittikçe kan kaybederek çekiliyor. Bu süreç son 10 yıldır başladı, yeni değil. Son 40 yıldır her 10 yıl, bir önceki 10 yıldan daha sıcak. Yani her yıl gittikçe daha sıcak oluyor. Isınma artmaya devam edecek ve bu da beraberinde su sorununu getirecek. Van Gölü’nde suyun sığ olduğu yerlerde çekilme çok daha dramatik, çok daha korkunç boyutlarda. Özellikle dikeydeki çekilme çok yüksek. Geçen yıl su altında olan bölgeler yüzeye çıktı. Gölün kıyısında yüzyıllar önce bu alanlarda yerleşmeler vardı. Göl çekilince bu yerleşim yerleri, kalıntılar ortaya çıktı. Buna benzer tablolarla daha çok karşılaşacağız. Dolayısıyla su yönetimine ihtiyaç var.”
‘Toplu balık ölümleriyle karşılaşabiliriz’
YYÜ Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş ise, tarımdaki sulama sebebiyle yaşanabilecek su kesintilerinin toplu balık ölümlerine neden olabileceğini ifade etti:
Van Gölü’nde yaşayan inci kefalleri yaz aylarında üremek için akarsulara doğru göç ediyor. Fakat yaz aylarında akarsuların da debileri çok ciddi oranda düşüyor. Bu kuraklık inci kefalini olumsuz etkileyecek. İnci kefalinin üreme habitatları azalıyor. Buna ek olarak da tarımdaki sulama sebebiyle su kesintileri yaşanacak ve toplu balık ölümleriyle karşılaşabiliriz. İnci kefalinin bıraktıkları yumurtalardan yavru çıkışları azalabilir. Öte yandan inci kefali bölgede 15 bin insanın geçim kaynağını oluşturuyor. Birçok balıkçı limanı, barınağı var. Bunlar balıkçılar için hayati öneme sahip. Gölde çekilme nedeniyle balıkçı tekneleri birçok noktada limanlara giremez oldu. Limanlarda giriş ve çıkışlarda ciddi sıkıntılar var. Bu trendler devam ederse birçok yer karaya çıkacak ve yeni barınaklar inşa etmek zorunda kalacağız.”
