Ukrayna işgalinde bir hafta geride kaldı: BM’den kınama, Uluslarası Ceza Mahkemesi’ne 39 başvuru

Rusya‘nın Ukrayna‘ya başlattığı savaşta bugün sekizinci güne girildi. Ukrayna ve Rusya’nın daha önce Belarus‘ta masaya oturmasının ardından tarafların ikinci kez yapacağı görüşme bugüne ertelendi. Rus güçlerinin ülkedeki büyük kentlere saldırıları devam ediyor.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, dün Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik askeri saldırısını kınayan karar tasarısını 5’e karşı 141 oyla kabul etti. 35 çekimser ve 5 hayır oyuna karşı 141 ülke kınamaya evet dedi.

Rusya, Belarus, Suriye,Eritre, Kuzey Kore  tasarıya hayır oyu verirken, Çin ve Hindistan dahil 35 ülke çekimser oy kullandı. Türkiye de tasarıyı onayladı. 

Rusya’nın Ukrayna’daki askeri faaliyetlerine son vermesi gerektiği vurgulanan kararda, Rusya’nın  Donetsk ve Luhansk cumhuriyetlerini tanıma kararının geçersiz olduğu ifade edilerek, “Rusya’nın bu kararını derhal ve koşulsuz olarak iptal etmesi” gerektiği kaydedildi.

Kararda, tüm taraflar Minsk Anlaşması‘na bağlı kalmaya davet edilirken Rusya’nın yanında yer aldığını ilan eden Belarus’a da çağrı yapıldı. Bu karar ülkelerin tavrını ortaya koyarken, herhangi bir yaptırım öngörmüyor.

ABD Temsilciler Meclisi,  Rusya’yı kınayan ve Ukrayna’yı destekleyen karar tasarını onayladı. Putin’e ateşkes çağrısı yapılan tasarıya üç Cumhuriyetçi hayır dedi. Tasarının herhangi bir bağlayıcı yaptırımı yok.

ABD Dışişleri Bakanı Blinken, ABD’nin, Rus oligarkların yatları, özel jetleri ve diğer tüm mal varlıklarını donduracağını ve ele geçireceğini, Ukrayna’ya aralarında tanksavar ve uçaksavar silahların da bulunduğu savunma ekipmanlarını ulaştıracaklarını bildirdi.

39 ülke Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne başvurdu

Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) Başsavcısı Kerim Han, 39 ülkenin talebi üzerine Ukrayna’da işlendiği belirtilen savaş suçlarıyla ilgili derhal soruşturma açacağını açıkladı.

Yazılı açıklama yapan Han, aralarında Birleşik Krallık, Fransa ve Almanya‘nın da aralarında bulunduğu ICC’ye taraf 39 ülkeden, Ukrayna’da işlenen suçların soruşturulması için başvuru aldıklarını kaydetti.

Han, ülkelerden gelen bu başvurularla Ukrayna’daki savaş suçu, insanlığa karşı suç ve soykırım suçuna ilişkin delillerin toplanmaya başladığını ifade etti.

Taraf ülkelerden gelen başvuruların ardından doğrudan soruşturmaya başlayacak Başsavcı Han, soruşturmalarının etkili şekilde devam edebilmesi için devletleri ICC ile iş birliğine davet etti.

Ukrayna ve Rusya’nın ICC’ye taraf olmaması sebebiyle bu iki devletin vatandaşlarının işlediği suçlar veya bu iki ülkenin topraklarında işlenen suçlara ilişkin Mahkeme’nin genel bir yargı yetkisi bulunmuyor. Ukrayna, 8 Eylül 2015’te, ICC’ye taraf olmamasına rağmen 21 Kasım 2013’teki “meydan olayları” ve sonrasında işlenen savaş suçu ve insanlığa karşı suçların soruşturulması için Mahkeme’ye kısıtlı yargı yetkisi vermişti.

ICC’ye taraf 39 ülkeden başvuru gelmesiyle Mahkeme’nin yargı yetkisi 21 Kasım 2013 öncesindeki suçları hem de muhtemel soykırım suçunu kapsayacak şekilde genişletildi.

İşgal yayılıyor

Rusya’nın  Herson kentini ele geçirdiğini açıklamasının ardından dün Başkent Kiev’in merkezindeki Güney Tren İstasyonu ile Ibis Otel yakınında patlama meydana geldi. Patlamada can kaybı olup olmadığı belirtilmedi. İçişleri Bakanlığı şehre sıcak su hattı taşıyan boruların vurulduğunu, Kiev’in bir bölümünde halkın ısınma imkanlarını kaybetmiş olabileceğini belirtti.

Biggest blasts we've ever seen, just as we were coming off air tonight in #Kyiv #cbsnews @charliecbs @cbsnews pic.twitter.com/leIfTrdnXx

— Justine Redman (@redmanjustine) March 3, 2022

Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’nden(OHCHR)  yapılan yazılı açıklamaya göre Ukrayna’da 14’ü çocuk 227 sivilin öldüğünü, 525 sivilin yaralandığını açıkladı. Açıklamada gerçek rakamın ise çok daha yüksek olduğuna inanıldığını belirtildi.

BM‘nin bugünkü açıklamasında Ukrayna’dan komşu ülkelere göç edenlerin sayısı 1 milyonu aştı.

Ukrayna’daki durum New York Times muhabirleri Lynsey Addario, Brendan Hoffman, Laetitia Vancon ve Ivor Prickett‘in objektiflerine böyle yansıdı:

Ukrayna: 2 bin sivil hayatını kaybetti

Ukrayna son 24 saatte Harkov kentindeki hava saldırılarında 21 sivilin hayatını kaybettiği açıklamıştı. Ukrayna Devlet Acil Durum Servisi, Rusya’nın Ukrayna işgalinin başlangıcından bu yana 2 binden fazla sivilin hayatını kaybettiğini duyurdu.

Rusya Savunma Bakanlığı Sözcüsü İgor Konaşenkov, Ukrayna’da 498 Rus askerinin hayatını kaybettiğini, bin 597’sinin de yaralandığını açıkladı.

Avrupa Komisyonu Ukrayna’daki savaştan kaçan kişilere oturma izni, istihdam ve sosyal yardıma erişim de dahil olmak üzere geçici koruma sağlamayı teklif etti. Hollanda, Ukrayna’ya askeri malzeme göndermeye devam edeceğini açıkladı. 

Laetitia Vancon – New York Times

Rusya Kiev’e girmeye çalışıyor

Ukrayna’nın başkenti Kiev’de Belediye başkanı Vitaliy Klitschko, kent sakinlerini Rus güçlerinin kente doğru hareket ettiği uyarısında bulundu ve halkı evlerinde kalmaya ve şehri savunmaya hazırlanmaya çağırdı. Klitschko, “Kiev’i hazırlıyoruz ve savunacağız” dedi.

Şimdiye kadar Rus ordusuna girişimlerine direnen Kiev’e 65 km uzunluğunda bir Rus zırhlı araç konvoyunun kuzeyden yaklaştığı biliniyor.

Rusya Savunma Bakanlığı Sözcüsü General İgor Konaşenko, Kiev’i terk etmek isteyenler için insani koridor oluşturulacağını açıklamış, Kievlilerin şehri güney yönünden terk ederek Vasilkiv kentine gidebileceğini söyledi.

Lynsey Addario/New York Times

Halk nükleer santral girişine barikat kurdu

BM’nin nükleer gözlemcisi  Rafael Grossi,Rus kuvvetleri Ukrayna’nın Zaporizhzhia nükleer santralinin etrafındaki alanın kontrolünü ele geçirdiğini açıklamış, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), Ukrayna’nın “Çernobil NGS ve diğer nükleer tesislerin güvenliği ile ilgili faaliyetlerin koordinasyonunda acil yardım sağlanması” talebi aldığını söylemişti.

Rus kuvvetleri bölgede ilerlerken, güneydoğusundaki Enerhodar kasabası yakınlarındaki bir  yol santral çalışanları tarafından kapatıldı. Ukrayna’nın nükleer santrallerinin yönetimini yapan devlet kurumu Energoatom, kente girişte bölge halkı tarafından kurulan barikatlarının Avrupa’nın en büyük nükleer santraline Rusların girmesini engellediğini açıkladı.

Ukraynalı yetkililer Uluslararası Atom Enerji Ajansı’na (IAEA) bilgi vererek ülkenin tüm nükleer santrallerinin ulusal operatörün kontrolü altında olduğunu belirtti.

Ekonomik yaptırımlar

Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Rusya’nın kredi notu BBB’den B’ye düşürdü ve ülkenin görünümünü de negatife çevirdi. Dünya Bankası da “Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin ve Ukrayna halkına yönelik düşmanlıkları sebebiyle” Rusya ve Belarus’taki tüm programlarını derhal durdurduğunu açıkladı. Almanya, Rus milyarder Alisher Usmanov’un Dilbar adlı 600 milyon dolarlık yatına el koydu.

Moskova Borsası, bugün de kapalı kalacak.

Öte yandan Rusya Dışişleri Bakanlığı, Almanya’nın Kuzey Akım-2 doğalgaz boru hattı projesini durdurma kararı almasına ilişkin açıklamasındaAlmanya hükümetinin Kuzey Akım 2’nin onay sürecini askıya alma kararının uluslararası ticaret hukuku normları açısından kabul edilemez ve haksız olduğunu söyledi ve “Kararın olası sonuçlarından biri Avrupa piyasasında gaz fiyatlarında ciddi artış görülmesi olacak” dedi.

Rusya’dan sert mesajlar

Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov‘dan gelen nükleer bir ‘üçüncü dünya savaşı’ tehdidi, Rusya’nın nükleer silah kullanıp kullanmayacağına dair endişeleri canlandırdı.

Lavrov, Ukrayna’nın nükleer silaha erişmesi durumunda Rusya’nın gerçek bir tehlikeye gireceğini belirterek Batı’nın, Rusya’nın Avrupa’da yeni bir güvenlik mimarisi oluşurmasına engel olduğunu söyledi. Lavrov, “Üçüncü Dünya Savaşı nükleer silahların kullanıldığı çok yıkıcı bir savaş olacak” ifadelerini kullandı.

“Ukrayna, ABD’nin emirlerini uyguladığı için müzakereler gecikti” diyen Lavrov, müzakere şartlarını hatırlatarak “Askeri operasyonla Ukrayna’nın tamamen silahsızlandırılması amaçlanıyor. Kiev’in nükleer silah edinmesine izin vermeyeceğiz. Kırım’ın aidiyeti de tartışma konusu değil. Kırım Rusya’nın bir parçası ve pazarlık konusu değil” açıklamasını yaptı.

Lavrov, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırılarından sonra Batı ülkelerinin kendilerine yönelik yaptırımlarını beklediklerini ifade ederek, “Rusya yaptırımlara hazırlıklıydı ama sporcuların, gazetecilerin ve kültür endüstrisi temsilcilerinin hedef alınmasını beklemiyordu” dedi.

Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, Rus hükümetinin ülkeye yaptırım uygulayan tüm ülkeleri “fiili düşman” olarak göreceğini söyledi.

Ukrayna ve Rusya heyetlerinin, dün akşam yapılacağı belirtilen görüşmenin ertelenmesiyle bugün Belarus’ta ikinci kez masaya oturacakları belirtiliyor.