By 
“Dönücü yunuslar” ( Stenella longirostris ) oyuncu yapıları ve yüksek zekaları ile ünlü küçük bir yunus türü. Dünya üstündeki tüm tropikal sularda açık denizde görülen yunus, sudan dışarı sıçradıklarında kendi boy eksenleri çevresinde dönerek yaptıkları akrobatik hareketlerle tanınıyor. Ancak, yeni araştırmaya göre, çok özel bir dışkıya sahip olmakla da övünebilirler.
Journal of Zoology‘de yayımlanan çalışma, yunusların Maldivler ve Chagos Takımadaları‘ndaki tehdit altındaki mercan resiflerine çok ihtiyaç duyduğu bazı destekleri verdiğini ortaya çıkardı: Yunuslar günlük yolculukları sırasında sığ lagünlerde dışkılayarak bölgeye temel bir besin maddesi olan nitrojeni sağlıyor. Bu da resiflerin üretkenliğini ve esnekliğini artırmaya yardımcı oluyor; gezegenin ısınan okyanuslarının giderek artan istenmeyen koşullarıyla başa çıkmalarına yardımcı oluyor.
İki tür de tehlike altında
ZSL Zooloji Enstitüsü‘nün baş yazarı ve deniz araştırma görevlisi Dr. Tom B. Letessier, “Bu yunuslar sığ atol lagünlerinde tuvalet ihtiyaçlarını gidererek mercanlar için hayati bir besin kaynağı sağlıyor, bu da bu resiflere destek olmak için yunusları korumanın önemine işaret ediyor” diyor
İnce bir buruna sahip dönücü yunuslar, yaklaşık 2 metre uzunluğa kadar büyüyebiliyor. Beyaz karınlı koyu gri renkte olan hayvanlar, Tayland yakınları, Orta Amerika‘nın Pasifik kıyısı ve Hawaii adaları çevresi gibi dünyanın dört bir yanındaki ılık okyanus sularında yaşıyor.
Tür, IUCN kırmızı listesinde tehlike altında olarak sınıflandırılmasa da balık ağlarına dolanması başta olmak üzere, deniz enkazları, gemilerden yayılan gürültü kirliliği veya doğrudan etkiler yoluyla insan faaliyetinin neden olduğu habitat bozulmasından kaynaklanan baskılarla karşı karşıya.
Ekip, araştırma için yunusların aktivitelerinin görsel gözlemlerini su altı kayıtları ile birlikte kullandı. Bazı veriler de kısmen amatör balina gözlemcilerinden alındı. Elde edilen verilere göre, ekip mercan bölgesinde yaklaşık 105 yunusun yaşadığını tahmin ediyor.
Her yıl 288 kg. azot sağlıyorlar
Çalışmada, yunusların sabah saatlerinde bölgenin halka şeklindeki mercan resiflerinde oluşan atol lagünlerine girdiği, burada gece boyunca daha derin okyanusta avlanmak için dışarı çıkmadan önce günün yaklaşık yarısını dinlenerek ve oyun oynayarak geçirdiği tespit edildi.
Çalışmayı yürüten bilim insanları, yunusların her yıl lagünlere yaklaşık 288 kg azot salgıladığını ve ekosisteme sürekli olarak temel bir besin kaynağı sağladığını tahmin ediyor. Bu azotun mümkün kıldığı üretkenlik artışı, resifin besin maddelerine çok daha iyi erişmesini sağlayan mercanların daha hızlı büyümesini ve dış baskılara karşı dayanıklılıklarını artırmalarını sağlıyor.
Dr Letessier “Yunusların davranışının çevredeki resiflerin sağlığını koruyabileceği muhtemelen önemli bir mekanizma bulmuş olmak heyecan verici” diyor: “Bu çalışma, yeni bölgesel bilimsel deniz memelileri projemizin bir parçası olarak keşfedeceğimiz daha büyük bir bulmacanın sadece ilk parçası.”
Mercan resifleri, temel deniz ekosistemleri. İnanılmaz miktarda yaşamı besliyor ve barındırıyorlar; dünya çapında 6 milyon insan da geçimini doğrudan mercanlardan sağlıyor. Ayrıca kıyıları erozyona karşı koruyarak fırtınalara karşı fiziksel bir bariyer oluşturuyorlar.
Bu, özellikle yerel halkın hayatta kalmak için büyük ölçüde mercan resiflerine güvendiği Maldivler için geçerli. Mevcut iklim krizinin büyük ağarma olaylarına neden olarak mercanlar üzerinde oluşturduğu risk, onları özellikle savunmasız bırakıyor. Bulgular, yunusların günlük yaşamlarının bu resiflere ve onlara güvenen topluluklara bir ölçüde umut verebileceğini gösteriyor.
Comments