‘Kadınlara yasak üstüne yasak getirilen Afganistan’daki rejim, insanlığa karşı bir suç’

Yazar:

Yeşil Gazete

Fotoğraf: BBC

Eşitlik İçin Kadın Platformu (EŞİK) Taliban‘ın Afganistan‘da kadınlara yasak üzerine yasak getirdiği rejimin insanlığa karşı bir suç olduğuna dikkat çekti. EŞİK, Taliban’ın Afganistan’daki ikinci yılında, BM Güvenlik Konseyi kararı ile Afganistan’daki duruma dair bağımsız değerlendirmeden sorumlu misyonun Özel Koordinatörlüğü görevine getirilen Feridun Sinirlioğlu‘na mektup gönderdi.

15 Ağustos 2021’de Afganistan’da iktidarını ilan eden Taliban rejimi, 90’lı yıllardaki sert politikalarından vazgeçtiğini söyleyerek, özelde kadın haklarına ilişkin “ılımlı” mesajlar vererek dünya ülkelerinden destek almaya çalışmıştı. EŞİK Taliban’ın verdiği sözü bir ay geçmeden unutarak, iki yıl içinde ülkeyi kadınlar ve kız çocukları için yeniden bir hapishaneye çevirdiğine işaret etti.

Taliban’ın kurallarına göre Afganistan’da yaşayan kadınlara; okula gitmek, çalışmak, spor yapmak, şarkı söylemek, parka ya da pikniğe gitmek, kuaföre gitmek, ibadethanelere gitmek, yanında bir erkek akraba olmadan taksiye binmek, doktora gitmek, tek başına 72 kilometreden uzağa seyahat etmek, araba kullanmak yasak. EŞİK tarafından yapılan açıklamada ise Afganistan’daki yasakçı zihniyetin kadınları neredeyse nefes alamayacak noktaya getirdiği vurgulandı. Ayrıca Afganistan’da gelinen durumun cinsiyet temelli zulüm ve toplumsal cinsiyet temelli bir “apartheid” rejimi olduğu; insanlığa karşı bir suç olduğu belirtildi. Açıklamada şunlara yer verildi:

“Küresel kadın hareketi, Güney Afrika Cumhuriyeti’ndeki ırka dayalı apartheid rejimine karşı yürütülen mücadeleye atfen cinsiyete dayalı apartheid kavramının uluslararası hukukta suç olarak kabul edilmesi için bir kampanya başlatmıştır. Karima Bennoune tarafından hazırlanan ‘Afganistan’daki cinsiyet apartheid’ine karşı Uluslararası Yükümlülük‘ başlıklı raporda açıklanan gender apartheid kavramı, kadınlara ve insanlığa karşı suçlar bağlamında önemli bir açılım sunmaktadır.

Bu kampanyanın başarıya ulaşması ve Afganistan’da ve başka coğrafyalarda Taliban, İŞID benzeri oluşumların mahkum edilmesi; dünyanın eşit, özgür ve barış içinde yaşanabilir bir yer olmasına önemli bir katkı olacaktır.”

22 Aralık 2022, Afganistan Kabil’de kadınlar, Taliban tarafından üniversitelerin kadınlara yasaklanmasını protesto ediyor.

EŞİK’ten Feridun Sinirlioğlu’na mektup

EŞİK, Taliban iktidarının ikinci yılı vesilesiyle, 16 Mart 2023 tarihli ve 2679 sayılı BM Güvenlik Konseyi kararı ile Afganistan’daki duruma dair bağımsız değerlendirmeden sorumlu misyonun Özel Koordinatörlüğü görevine getirilen Feridun Sinirlioğlu’na bir mektup gönderdi.

Mektupta, Sinirlioğlu koordinatörlüğünde Kasım 2023 tarihine kadar Afganistan’daki duruma ilişkin hazırlanacak raporun Afganistan’daki ve diasporadaki Afgan kadın hakları savunucularıyla görüşülerek hazırlanması, onların görüşlerine ve yaşam koşullarına raporda yer verilmesi talebi dile getirildi.

Ayrıca mektupta, Afganistan’daki kadınlara karşı özel savaşın sona ermesi için dünya devletlerinin harekete geçirilmesi ve Taliban rejimine yapılan doğrudan ya da dolaylı yardımları yasaklayan kararlar alınması çağrısı yer alıyor. EŞİK tarafından mektuba ilişkin yapılan açıklamada ise şu talepler dile getirildi:

“Bu vesileyle, BM nezdinde, dünyanın hiçbir ülkesinde siyasi, kültürel, dini ve benzeri gerekçelerle kadın haklarının sınırlandırılmasına sessiz kalınmadığı, etkin önlemlerin hayata geçirildiği bir sürecin başlamasını diliyor ve bekliyoruz.”

Türkiyeli kadınlardan Afganistanlı kadınlara destek mesajı

Son olarak EŞİK’in açıklamasında Afganistan’daki kadınlara Türkiyeli kadınların destek mesajına yer verildi:

“Afganistan başta olmak üzere yakın coğrafyamızda ve dünyanın birçok ülkesinde yaşanmakta olan kadın düşmanlığının tüm dünyada kadınların ortak mücadelesiyle sona ereceğini biliyoruz. Afganistan’da kadınların tek başına seyahat etmesini 72 km ile sınırlandıran zihniyetin benzerinin ülkemizde kadınlara biçtiği özgürlük sınırı 90 km’dir. Türkiyeli kadınlar olarak Afganistanlı kadınların direnişini selamlıyor; laik demokratik bir ülkede şiddetsiz bir hayat hakkımız ve hayallerimizden asla vazgeçmeyeceğimizin altını yeniden çiziyoruz.”

Taliban kadınlara ne yaptı?

Taliban 2021’den bu yana şeriat baskısıyla, kadınların neredeyse tüm haklarını ellerinden alarak ülkeden kadınları siliyor. İşte Taliban’ın yasakçı zihniyetinin örnekleri: