By 
Takımada devleti statüsü bulunan Endonezya, yükselen deniz seviyesi nedeniyle tehdit altında. Son yapılan araştırmalara göre; söz konusu tehdit deniz ve kara varlığı arasındaki oranlar üzerindeki değişiklik de dahil olmak üzere ülke sınırlarını kökten değiştirecek boyutta. Buna göre; Endonezya’nın en dıştaki 92 adası, yükselen deniz seviyeleri nedeniyle batma potansiyeline sahip.
Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nden (IPCC) çıkan son rapor küresel deniz seviyelerinin hızlı bir oranda yükseldiğini zaten ortaya koymuştu.
[COP27] Brezilya, Endonezya ve Kongo, Amazon ormanlarını korumak için ittifak kurdu
80 bin kilometrelik kıyı şeridi boyunca uzanan 17 binden fazla adaya sahip bir takımada devleti olan Endonezya’nın ise bu bulgular karşısında harekete geçmesi bekleniyor.
Fotoğraf: Eko Siswono Toyudho/ AA
2021’de Endonezya Ulusal Araştırma ve İnovasyon Ajansı, deniz seviyesinin yükselmesi ve toprak çökmesinin bir kombinasyonu nedeniyle Endonezya’nın en az 115 adasının 2100 yılına kadar sular altında kalacağı öngörüsünde bulunmuştu.
Son araştırmada ise Endonezya’nın en dıştaki 92 adasının yükselen deniz seviyeleri nedeniyle batma potansiyeline sahip olduğunu ortaya koyuldu.
13 Aralık’ta Science Direct’te yayımlanan araştırma Endonezya’daki Wijaya Kusuma Surabaya Üniversitesi’nin Hukuk Fakültesi’nden Ria Tri Vinata, Masitha Tismananda Kumala ve City Yustisia Serfiyani tarafından gerçekleştirildi.
Fotoğraf: Eko Siswono Toyudho/AA
Raporda ortaya koyulan adaların batma potansiyeli, Endonezya ve diğer takımada ülkelerinin on yıllarca süren diplomatik çabalarının ardından 1982’de BM Deniz Hukuku Sözleşmesi’nde (UNCLOS) kabul edilen yeni bir yasal kavram olan “takımada devleti” statüsü üzerinde bir tehdit oluşturabilir.
Endonezya’nın en dışta bulunan adaları, muhtemelen ıssız olsalar da Endonezya suları için bir sınır işlevi gördükleri için stratejik bir değer sağlıyor.
Söz konusu gerçek, suların yükselmesi ve toprak çökmesi sonucunda ülkenin en dışta bulunan adalarından bazılarının sular altında kalması durumunda Endonezya’nın “takımada devleti” olarak toprak bütünlüğünü koruması konusunda soru işaretlerine kapı aralıyor.
Kaynak: Phys.org
Endonezya takımada devleti statüsünü kaybedebilir…
Endonezya, Uluslararası Deniz Hukuku Sözleşmesi’yle aldığı “takımada devleti” statüsüyle sularda bulunan tüm kaynaklar üzerinde de hakka sahip oldu. Ülke, takımada ana hattı olarak bilinen bir çizgi çizerek takımadalarını çevreledi. Söz konusu çizgi takımada ülkesinin topraklarını belirlemek için referans olarak kullanılıyor.
Deniz seviyesinin yükselmesi durumunda, takımada ana hatlarını belirlemek için kullanılan taban noktaları, kısmen ya da tamamen suyla kaplanabilir. Sonuç olarak belirlenmiş bir taban nokta ile diğeri arasında kalan mesafe UNCLOS kapsamında izin verilen mesafeden daha uzun olabilir.
Böylece Endonezya’nın taban noktalarından bazılarının yükselen deniz seviyeleri nedeniyle karaya doğru çekilmesi durumunda, bu, tüm taban noktaları arasında izin verilen mesafenin ölçümünü etkileyebilir.
Endonezya’da sel felaketi 50 can aldı
Fotoğraf: Eko Siswono Toyudho
Taban noktalarının tamamen su altında kaldığı en kötü durum senaryosunda ise Endonezya’nın alternatif taban noktaları bulması veya bunları yeniden inşa etmesi gerekebilir.
Yapılan araştırmaya göre; aşırı durumlarda, yükselen deniz seviyeleri, ana hatların ve bunlarla ölçülen deniz bölgelerinin kaybı da dahil olmak üzere toprak kaybına neden olabilir.
Resiflere ve küçük adalara ne olacağı belli değil
Endonezya’nın takımada ana hatları, gelgit yüksekliği kullanılarak ölçülmüyor, ancak taban noktalarının çoğu resifler ve küçük adalar. Bu taban noktalarının birçoğunun deniz seviyesinden yüksekliği hala bilinmiyor, dolayısıyla IPCC tahminlerine göre uzun vadede bunlara ne olacağı da belli değil.
Endonezya’da 40 bin metrekarelik resif hayata döndürüldü
Takımada devletinin “su-kara oranı” adı verilen bir formüle dayalı olarak belirli miktarda suya ve toprağa sahip olması gerektiği konusunu düzenleyen bir başka kurala göre de Endonezya için yine bir tehdit söz konusu. Su alanı artarsa ülke sınırlarında karadan çok su olabilir ve bunun sebep olacağı su-kara oranındaki değişiklik yine takımada statüsünü tehdit edebilir.
Öte yandan uluslararası hukukun yasalaştırılması ve kademeli olarak geliştirilmesiyle görevli bir BM hukuk uzmanları organı olan Uluslararası Hukuk Komisyonu, deniz seviyesinin yükselmesiyle ilgili bazı zor yasal konuları inceliyor. Ayrıca bu süreç devam ederken, birkaç BM uzman kuruluşuyla danışma statüsüne sahip uluslararası bir STK olan Uluslararası Hukuk Derneği (ILA), kıyı şeridi hareketi nedeniyle ana hatların değişeceği sonucuna varmış durumda.
Comments