Türkiye’de su kullanımı ve atıksu deşarjı artıyor

Türkiye İstatistik Kurumu‘nun (TÜİK) 2022 su ve atıksu  istatistikleri, ülke genelinde su kullanımında ve atıksu deşarjında artış olduğunu gösteriyor. 50 ve daha fazla kişi çalıştıran imalat sanayi işyerleri, 100 MW ve üzeri güce sahip termik santraller, tamamlanmış tüm Organize Sanayi Bölgeleri (OSB), üretim beyanında bulunan maden işletmeleri ve tüm belediyelerden derlenen veriler, su kullanımındaki artışın yanı sıra atıksu miktarlarının da arttığını ortaya koyuyor.

TÜİK verilerine göre, Türkiye genelinde belediye nüfusunun %98,8’i içme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet alıyor. Kanalizasyon şebekesi ile hizmet alan belediye nüfusunun oranı ise %92,8 olarak belirlendi. Bu veriler, Türkiye’nin altyapı hizmetlerinde önemli bir kapsama ulaştığını gösteriyor.

Belediyelerin kişi başı günlük su tüketimi ortalama 229 litre olarak hesaplanırken, deşarj edilen atıksu miktarı ise kişi başına günlük ortalama 197 litre oldu. İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerde bu rakamlar farklılık gösteriyor.

‣ Marmara Denizi’nin kirlenmesinde İstanbul atıksularının payı söylendiği kadar mı?

‣ Sayıştay’dan iklim krizi uyarısı: Güzelhisar Barajı’nın artan suyu denize dökülüyor

Organize işletmeler su tüketimi ve atıksu deşarjından sorumlu

2020 yılında toplam 18,2 milyar m³ su çekilirken, 2022 yılında bu miktar 19,2 milyar m³’e yükseldi. Çekilen suyun %56,8’i denizlerden, geri kalanı yeraltı ve yüzey sularından temin edildi. Bu durum, denizlerin soğutma amaçlı yoğun bir şekilde kullanıldığını gösteriyor. Ayrıca, belediyeler, imalat sanayi işyerleri, termik santraller, OSB’ler ve maden işletmeleri tarafından 2022 yılında toplam 16,4 milyar m³ atıksu doğrudan alıcı ortamlara deşarj edildi.

Soğutma suları hariç deşarj edilen atıksuların %79,3’ü arıtılıyor. Bu oran, atıksuların büyük bir kısmının arıtıldığını gösterse de, hala arıtılmayan büyük miktarlardaki atıksuların çevresel etkileri endişe yaratıyor. Belediyelerin çektiği 6,7 milyar m³ suyun %60,8’i arıtılırken, kanalizasyon şebekesinden deşarj edilen 5,4 milyar m³ atıksuyun %86,1’i arıtıldı.

Artan su kullanımı ve atıksu miktarları, Türkiye’nin su kaynakları ve ekosistemleri üzerindeki baskıyı artırıyor. Özellikle arıtılmayan atıksuların doğrudan alıcı ortamlara deşarj edilmesi, denizler, göller ve akarsular için ciddi bir tehdit oluşturuyor. TÜİK’in gelecek raporları, su kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir yönetimi konusunda atılacak adımlar açısından kritik öneme sahip olacak.