Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD ve Avrupa Birliği‘ne (AB) mal tedarikinde ödemeyi dolar veya avro ile almanın artık ‘anlamsız’ olduğunu belirterek, “Dost olmayan ülkelere doğal gaz satışının ödemelerinde Rus rublesine geçmeyi planlıyoruz” dedi.
Putin, doğal gaz satışında ödemelerin rubleye çevrilmesine yönelik sürecin başlatılması için Rus hükümetine ve Gazprom’a talimat verdiğini sözlerine ekledi. Putin, bu ödemeleri diğer para birimleri üzerinden yapılmasını engellemenin yolunu bulması için Rus merkez bankasına bir hafta süre verdi.
Rusya, dünyanın birinci en büyük doğal gaz ve Suudi Arabistan‘ın ardından dünyanın ikinci en büyük petrol ihracatçısı.
Batılı ülkelerin, Rus varlıklarını dondurarak gayrimeşru adımlar attığını vurgulayan Putin, “Batı aslında kendi para birimlerine yönelik güveni zedeledi. Şimdi herkes dolar ve avro cinsinden yükümlülüklerin yerine getirilemeyebileceğini biliyor” diye konuştu.
Söz konusu değişikliğin yalnızca ödemelerdeki para biriminde değişiklik yaratacağını belirten Putin, “Rusya, daha önce imzalanan sözleşmelerde belirlenen fiyat ve hacim esaslarına göre doğal gaz arzını sürdürecektir. Bazı meslektaşlarımızın aksine, güvenilir bir ortak ve tedarikçi olarak ticari itibarımıza değer veriyoruz” ifadelerini kullandı.
Rus hükümetinin, 7 Mart’ta onayldığı “dost olmayan” ülkeler listesinde ABD, Avrupa Birliği ülkeleri, Birleşik Krallık, Güney Kore, Japonya, Ukrayna, İsviçre ve Singapur gibi ülkelerin yanı sıra Rusya’ya yaptırım uygulayan 15 ülke daha yer alıyor.
Bu yıl Rus rublesi yüzde 20’den fazla değer kaybetti.
Uzmanlar, Rusya’nın yaptırımlar nedeniyle halihazırda uluslararası sermaye piyasalarına erişiminin kesildiğini, ülkenin temerrüde düşmesinin başlangıçta ciddi sonuçlara yol açmayacağını ancak gelecek yıllarda bu durumun dış borca kısıtlanan erişim açısından ve Rus rublesi üzerinde etkili olacağını ifade ediyorlar.
Yaptırımlardan Bitcoin çıkışı
Rusya ayrıca petrol ve doğal gaz ithal etmek isteyen bazı ülkelerin Bitcoin ile ödeme yapmasına izin vermeyi de düşünüyor.
Enerji Komitesi Başkanı Pavel Zavalny, bazı ‘dost’ ülkelerin kendi para birimleriyle ödemesinin de mümkün olabileceğini ifade etti. Bu ülkeler arasında Rusya’ya yaptırım uygulamayan Türkiye ve Çin de bulunuyor.
Rusya’da, Ukrayna’daki savaşın başlamasıyla rubleyle yapılan bazı kripto para işlemlerinin hacimlerinde yüzde 400’e yakın artışlar yaşandı.
Rusya’da savaş öncesinde kripto paraların ülkede tümüyle yasaklanması gündeme gelirken, yetkililerin artık bu alana yönelik yaptıkları ılımlı açıklamalar da dikkat çekiyor.
Batılı ülkeler de Rusya’nın kripto paralarla yaptırımları delebileceği endişesiyle bu alanda çeşitli kısıtlamalar getirmek istiyor.Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde kripto paraların Rusya’ya uygulanan yaptırımları delmekte kullanıldığını söylemişti.
AB ne tepki verecek?
Savaş küresel piyasalarda varlık fiyatlarını etkilemeye devam ederken, dün Putin’in açıklamaları sonrası Avrupa’da nisan vadeli doğal gaz kontratları yüzde 20’den fazla artışla 118 avro seviyesine yükselirken, Brent petrolün varil fiyatı da dün yüzde 5,7 değer kazanarak 117,8 dolara çıktı.
Avrupa Birliği‘nin bu gelişmeler üzerine, ABD’den sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tedarikinde öncelik talep edeceği açıklanırken, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen bugün konuyu ABD Başkanı Joe Biden ile olan toplantısında gündeme taşıyacak.
Brüksel’deki AB Liderler Zirvesi’ne katılan Letonya Başbakanı Arturs Karins, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin Rusya’dan enerji ithalatına yaptırım uygulamayı düşünmesi gerektiğini söyledi.
Karins, enerji yaptırımlarının Putin’in savaş kasasına akan parayı durdurabileceğini belirterek “Putin’i durdurmalıyız. Çünkü biz durdurmazsak durmayacak” dedi.
Kanada Doğal Kaynaklar Bakanı Jonathan Wilkinson, diğer ülkelerin Rus enerjisine olan bağımlılıklarını azaltmalarına yardımcı olmak için Kanada’nın bu yılın sonuna kadar petrol ve doğal gaz ihracatını günlük 300.000 varil petrol eşdeğerinde artırma kapasitesine sahip olduğunu söyledi.
“Avrupalı dostlarımız kısa vadede Rus petrol ve gazından kurtulmak için yardımımıza ihtiyaçları olduğunu söylüyorlar” diyen Wilkinson, Kanada’nın şu an ihraç etmediği sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) tedarik etmenin yollarını da aradığını belirtti.
Almanya hazır değil
Dün NATO zivesinin btiminde konuşan Almanya Başbakanı Olaf Scholz ise Rusya’dan enerji ithalatını yaptırımların dışında tutmanın kasıtlı bir karar olduğunu söyledi.
Scholz, daha önce de Almanya parlamentosunda yaptığı konuşmada da Rus enerjisine ambargonun sonuçlarının Avrupa için yıkıcı olacağını belirtmişti. Almanya’nın Rus enerji kaynaklarına bağımlılıktan kurtulma sürecinde olduğunu hatırlatan Scholz, bunu kısa sürede yapmanın ülkeyi ve tüm Avrupa’yı resesyona sürükleyeceği uyarısı yapmıştı.
Almanya, bu yıl sıvılaştırılmış doğal gaz ithalatı için terminallerin inşaatına başlayacağını açıkladı.
Almanya’nın Ekonomi ve İklim Bakanı Robert Habeck de Almanya’nın Rusya’ya enerji konusunda yaptırım uygulamaya hazır olmadığını, savaşı bitirme garantisi yoksa Rusya’ya enerji ambargosu uygulamayacaklarını söylemişti.
Almanya’nın enerji kaynaklarını çeşitlendirmek için çabaların devam edeceğini belirten bakan, Rusya’ya ait Gazprom‘un Almanya’nın en büyük gaz depolama tesisine sahip olmasını ve yapım aşamasında olan Kuzey Akım 2‘yi işaret ederek “Bağımlılığımızı daha da kötüleştiren bir altyapıyla mücadele ediyoruz” dedi.
Moskova Borsası bir ay sonra işlemlere açıldı
Putin’in açıklamalarının ardından dolar/ruble paritesi yüzde 3’e yakın gerileyerek 3 Mart’tan bu yana ilk defa 100’ün altına indi.
Rusya Merkez Bankası, 28 Şubat’tan bu yana kapalı olan Moskova Borsası’nda dün 33 şirketin hissesinin işleme açılacağını bildirdi. Bir aylık aradan sonra tekrar işlemelere açıldığı dün ilk seansta yüzde 11 değer kazanırken, dolar bazlı RTS endeksi ise yüzde 5 değer kaybetti.
