By 
Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin iklim bakanları bu yılki Birleşmiş Milletler (BM) İklim Zirvesi’nde (COP28) bloğun müzakere pozisyonunu belirlemek üzere dün (16 Ekim) bir araya geldi.
euronews‘ün aktardığına göre, bloktaki ülkeler, fosil yakıtların kullanımının aşamalı olarak kaldırılmasına yönelik küresel bir anlaşma için ne kadar ısrarcı olunacağı gibi bazı kilit konularda hâlâ fikir ayrılığı yaşıyor.
Avrupa Birliği, yaklaşık 200 ülkenin iklim kriziyle mücadele çabalarını müzakere ettiği yıllık iklim zirvesindeki en iddialı taleplerde bulunan müzakerecilerden biri.
30 Kasım’da Birleşik Arap Emirlikleri‘nin Dubai kentinde başlayacak olan COP28’de ülkelerin ilk kez fosil yakıtların kullanımdan kaldırılması konusunda anlaşmaya varıp varmamaları önemli bir karar olacak.
Kömür, petrol ve gaz olmak üzere fosil yakıtların kullanılması, insan faaliyetlerinden kaynaklanan iklim değişikliğinin başlıca nedeni olan sera gazlarının atmosfere salınmasına neden oluyor.,
Hangi AB ülkeleri fosil yakıtların kullanımdan kaldırılmasını destekliyor?
Reuters’ın aktardığına göre AB diplomatları, 27 üye ülkeden aralarında Danimarka, Fransa, Almanya, İrlanda, Hollanda ve Slovenya‘nın da bulunduğu yaklaşık 10’unun, bloğun tüm fosil yakıtların aşamalı olarak kaldırılmasını talep ettiğini bildirdi.
AB’yi COP28’de bu konuda “en iddialı blok” olmaya çağıran Hollanda İklim Bakanı Rob Jetten, “Tüm bilim insanlarına kulak verirseniz, tüm fosil yakıtları aşamalı olarak ortadan kaldırmamız gerektiği oldukça açık” diye konuştu.
Aralarında Çekya, Macaristan, İtalya, Malta, Polonya ve Slovakya‘nın da bulunduğu ülkeler ise daha temkinli.
Bu ülkeler, sadece karbonu azaltılmamış fosil yakıtların aşamalı olarak kullanımdan kaldırılmasını talep ediyor. Bu ülkeler, ortaya çıkan emisyonları azaltmak veya yakalamak için teknoloji kullanmaları halinde kömür, gaz ve petrol kullanmaya devam etmek için açık kapı bırakılmasını amaçlıyor.
Malta Çevre Bakanı Miriam Dalli, amacın karbonsuzlaştırılması zor sektörler için bu seçeneği açık tutmak olduğunu söylüyor. Buna, emisyon azaltımı konusunda sınırlı seçenekleri olan kimyasallar ve çimento gibi karbondioksit açısından yoğun endüstriler de dahil olabilir.
AB ülkelerinin müzakere pozisyonlarını oybirliğiyle kabul etmeleri gerekiyor; yani yalnızca bir hükümetin itirazı, bloğun fosil yakıtlardan çıkışa yönelik tutum sergilemesini engelleyebilir.
Polonya seçimlerinin bir etkisi olabilir mi?
Polonya’da 15 Ekim’de yapılan genel seçimlerde kesin olmayan sonuçlara göre milliyetçi hükümet parlamentoda çoğunluğu sağlayamıyor. Bu durum daha fazla AB yanlısı muhalefet partisinin hükümet kurmasının önünü açabilir.
Polonya, AB ülkeleri arasında bazı iklim politikalarının en önemli muhaliflerinden biri olmuştu. Bu politikalardan bazılarını iptal ettirmek için bu yıl Avrupa Birliği‘ne karşı dava açtı.
İsveç İklim Bakanı Romina Pourmokhtari, “Avrupa’daki tüm azimli iklim liderleri şu anda Polonya’daki gelişmeleri çok dikkatli bir şekilde izliyor” diyor.
AB’deki bölünme fosil yakıtlara ilişkin küresel gerilimlere ayna tutuyor
AB’deki bölünme küresel gerilimleri de yansıtıyor. Fosil yakıtlardan tamamen çıkılmasına karşı çıkan AB ülkeleri arasında, ekonomilerini fosil yakıtlardan arındırmanın yaratacağı etkiden çekinen yoksul ülkeler de yer alıyor.
Bu yılki G20 zirvesi gibi son toplantılarda fosil yakıtlardan aşamalı çıkışa yönelik anlaşmaya varma girişimlerini engelleyen Suudi Arabistan gibi fosil yakıt üreten ve tüketen bazı ülkelerin COP28 zirvesinde de benzer bir direnç göstermesi bekleniyor.
Reuters’ın aktardığına göre, AB’nin müzakere pozisyonunun gösteren bir taslakta, “küresel olarak [karbonu azaltılmamış] fosil yakıtların aşamalı olarak kullanımdan kaldırılması ve yakın vadede tüketimlerinin zirveye ulaşması” çağrısında bulunuluyor.
“Karbonu azaltılmamış” ifadesinin iki yanında kullanılan parantezler, AB ülkelerinin bu kelime üzerinde henüz mutabık kalmadığına işaret ediyor.
Fosil yakıt sübvansiyonları da dikkat çekilen diğer hassas noktalardan biri. Fransa ve Hollanda gibi varlıklı Batılı ülkeler AB’nin 2025 yılına kadar bu sübvansiyonları kaldırmasını istiyor.
Polonya da dahil olmak üzere fosil yakıtlara bağımlı ekonomiler ise bu konuda bir takvim belirlenmesine karşı çıkıyor.
Comments