By 
“Şiir muhalif ve yıkıcı ve değişim için bir aracı olmalı.”
—Lawrence Ferlinghetti
Dünyaca ünlü şair, oyun ve roman yazarı, bağımsız yayıncı ve aktivist Lawrence Ferlinghetti yaşamını yitirdi.
San Francisco‘nun ilk Şair Ödülü sahibi ve ikonik City Lights Kitabevi‘nin kurucu ortağı olan Ferlinghetti 21 Şubat tarihinde hayata veda ettiğinde 101 yaşındaydı.
San Francisco Chronicle, Ferlinghetti’nin 40 yıl boyunca şehrin North Beach semtinde yaşadığı dairede akciğer rahatsızlığından öldüğünü bildirdi.
"The greatest poem is lyric life itself."
Our poet and hero, Lawrence Ferlinghetti, passed away on Monday, February 22nd, in the evening.
We love you, Lawrence. ?https://t.co/h5QuVgbo4c pic.twitter.com/zJtxmIxVWz
— City Lights Books (@CityLightsBooks) February 23, 2021
Common Dreams’in aktardığına göre New York Yonkers’ta doğan sanatçı, 2’nci Dünya Savaşı sırasında ABD Donanması’nda görev yapmış ve ardından Columbia Üniversitesi’nde İngiliz Edebiyatı alanında yüksek lisans derecesi almıştı.
Daha sonrasında San Francisco’ya taşınan Ferlinghetti burada bir kitapevi ve yayınevi açtı. 1951 yılında buraya gelişini anlatan sanatçı, “Tamamen açık bir şehirdi. Buraya gelip istediğiniz her şeye başlayabilirdiniz çünkü New York City’de çok paranız yoksa bir kitapçı kurmak imkânsız olurdu” demişti.
Fotoğraf: Shutterstock
Beat Kuşağı’nın merkezi oldu
Jack Kerouac ve Allen Ginsberg gibi Beat Kuşağı devlerinin eserlerini yayınlayan City Lights, San Francisco merkezli ve çalkantılı yirmi yıl boyunca dünyayı dönüştürecek bir karşı kültürün gök kubbesindeki yıldızdı.
Ginsberg’in Howl and Other Poems (1956) yayını, City Lights’ı Beat Kuşağı’nın en saygıdeğer edebiyat kurumu ve mekânı olarak tanıtacaktı.
Yargılanmasına neden oldu
Öte yandan yayınlanan bu kitap yasadışı uyuşturucu ve seks eylemlerine atıfta bulunması nedeniyle Ferlinghetti ve City Lights’ın yöneticisi Shig Murao’nun 1957 yılında tutuklanmasına neden oldu. Daha sonra yargıç kitabın ‘sosyal önemini telafi etmesiyle’ müstehcen olmadığına karar verdi.
San Francisco’lu romancı Herbert Gold, Chronicle’a verdiği demeçte “Lawrence Ferlinghetti, bu ülkede yayıncılığın serbest kalması için kapıyı tekmeledi. Şu anda klasik olarak kabul edilen birçok kitap için büyük bir risk aldı” ifadelerini kullanmıştı.
Kendisini bir Beat şairi olarak görmese de Ferlinghetti 1958’de ilk şiir koleksiyonu olan A Coney Island of the Mind‘ı yayınlamıştı. Kitapta Ferlinghetti’nin en ünlü eserlerinden ve daha sonra caz eşliğinde okunan I am Waiting ve Junkman’s Obbligato şiirleri yer alıyordu.
İkinci Dünya Savaşı’na dair
In Goya’s Greates Scenes We Seem to See isimli eserinde Napolyon Savaşları ve 2’nci Dünya Savaşı sonrası Amerika’yı karşılaştıran şair, şu dizeleri yazmıştı:
Onlar aynı insanlardı / sadece evden uzakta/ somut bir kıtada/ 50 şerit genişliğinde otoyollarda/ aptal mutluluk illüzyonlarını gösteren / reklam panolarıyla aralıklı
Savaş karşıtı hareketin önde gelen isimlerinden
Kendisini felsefi bir anarşist olarak tanımlayan Ferlinghetti 1960’lar ve sonrasındaki savaş karşıtı hareketin önde gelen isimlerinden biriydi. San Francisco’nun ünlü “Summer of Love” yılı olan 1967 yılında düzenlenen “Human Be-In” isimli etkinlikte öne çıkan sunuculardandı.
Ertesi yıl ise Vietnam Savaşı’na karşı Savaş Vergisi Protestosu yemininin önemli imzacılarından biriydi. 1968 yılında askeri giriş merkezi önünde yaptığı protesto nedeniyle 17 gün hapis cezasına çarptırıldı.
Aktivizmini eserlerinde de yaşatan Ferlinghetti, İsyan Sanatı Olarak Şiir (2007) isimli kitabında “Her şeyi sorgulayan Sokrates dahil her şeyi ve herkesi sorgulayın. Dünyayı, artık muhaliflere ihtiyaç duyulmayacak şekilde değiştirmeye çalışın. Devletin doğuştan şiddetsiz düşmanı” ifadelerine yer vermişti.
Comments