By 
Londra Ekonomi ve Siyaset Bilimi Okulu Grantham İklim Değişikliği ve Çevre Araştırma Enstitüsü‘nün yayımladığı yeni bir rapora göre, 2020’den bu yana yalnızca iki sene içinde dünya çapında yaklaşık 500 iklim davası açıldı ve bu yasal mücadeleler, fosil yakıt endüstrisi, diğer şirketler ve hükümetler için artan bir riske işaret ediyor.
“İklim değişikliği davalarında küresel eğilimler” konulu raporda incelenen 1 Ocak 2020 – 31 Mayıs 2022 arasında açılan 475 davanın 321’i ABD‘de, 32’si Küresel Güney ülkelerinde açıldı.
Bu davalar, Avrupa Birliği mahkemeleri de dahil olmak üzere 44 ülkede ve 15 uluslararası veya bölgesel mahkemede açıldı.
İklim davalarının gelecekte artmasının muhtemel olduğunu belirten yazarlar özeellikle şu beş alanda hukuki mücadeleye girileceğini öngörüyor: Kişisel sorumluluk içeren davalar; sera gazı azaltımı veya “negatif emisyon” teknolojilerine aşırı derecede dayanan taahhütlere karşı davalar; kısa ömürlü iklim kirleticilerine odaklanan vakalar; iklim ve biyoçeşitlilik ile açıkça ilgili davalar ve iklim değişikliğinden kaynaklanan ‘kayıp ve hasar’ için yasal başvuru yollarını araştıran stratejiler.
Küresel olarak iklim değişikliği ile ilgili davaların kümülatif sayısı 2015’ten bu yana iki katından fazla arttı ve toplam vaka sayısı 2 bini geçti.
Bunların yaklaşık dörtte biri ise 2020 ile 2022 arasında gerçekleşti.
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC)’nin de iklim davalarının “iklim yönetimindeki sonucunu ve kararlığını” etkilemedeki rolünü kabul ettiğini hatırlatan yazarlar, “İklim davaları, hükümetler tarafından verilen iklim taahhütlerini uygulamak veya geliştirmek için kullanılan bir araç haline geldi” diye yazdı.
“Hukukçular yasaları, iklim eylemini geliştirmeye, iklim politikasının tasarlanma veya uygulanma şeklini sorgulamaya; politika yapıcıları sera gazı emisyonlarından sorumlu taraflar üzerinde daha kısıtlayıcı önlemler almaya zorlamaya yönelik kullanabilir.”
Raporda iklim davalarında bir dizi eğilim belirlendi ve buna göre petrol, kömür ve gaz üretimi/tüketimini hedef alan daha fazla yasal mücadele olduğu kaydedildi.
Bu artış özellikle Küresel Güney ülkelerinde görüldü: Son 12 ayda, özellikle Amerika Birleşik Devletleri dışında, fosil yakıt şirketlerine karşı artan sayıda davalar açıldı.
Sonuç kısmında şu ifadeler yer aldı:
“İklim davaları, fosil yakıtların aşamalı olarak kullanımdan kaldırılmasına yönelik harekette önemli bir rol oynadı. Vakalar, ister politikalar, izinler veya sübvansiyonlar yoluyla olsun, fosil yakıt kullanımına yönelik hükümet desteğine ilişkin argümanları, insan hakları ve anayasal haklar hakkındaki argümanlarla birleştiriyor.”
Öte yandan daha çeşitli kurumsal aktörlere karşı da davalar açıldığı görüldü.
2021 yılında, kurumsal sanıklara karşı açılan 38 davanın 16’sı fosil yakıt şirketlerine karşı açılırken, yarısından fazlası da gıda ve tarım, ulaşım, plastik ve finans gibi diğer sektörlerdekilere karşı açıldı.
Comments