Ankara’da hurdacılar sitesindeki yangın kontrol altına alındı: Çevresel etkilerini asla bilemeyeceğiz

Ankara‘nın Yenimahalle ilçesinde bulunan Hurdacılar Sanayi Sitesi‘nde dün (3 Nisan) öğleden sonra başlayan yangın, itfaiye ekiplerinin gece boyu süren çabaları sonucunda kontrol altına alınırken, Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi’nden ve Yeşil Gazete yazarı Prof. Dr. Sedat Gündoğdu, yangının çevre ve insan sağlığı üzerindeki etkilerine dikkat çekti.

Gündoğdu, “Türkiye‘de geri dönüşüm sektörü çoğunlukla kontrolsüz, denetlenemeyen ve yönetim zafiyeti olan bir yapıda. Bu yapı, sürekli olarak bu tür yangınların çıkmasına neden oluyor” dedi. Ayrıca yangının ardında birçok soru işaretinin olduğuna ve yangın sonrasında ortaya çıkan zehirli kimyasalların çevreye verdiği zararlara dikkat çekti.

Ankara Hurdacılar Sitesinde yaşanan ve bireysel olarak sürekli dem vurdugum geri dönüşüm tesisi yangınlarından biri olan yangın da gösteriyor ki Türkiye geri dönüşüm sektörü ekseriyetle merdiven altıdır ve derhal denetlenip uygunsuz olan izbe tesisler kapatılmalıdır.

— Sedat Gundogdu (@S_Gundogdu01) April 3, 2024

Ankara’daki yangın 16 saat sonunda kontrol altına alındı

Ankara İvedikköy mahallesi, 3874’üncü caddedeki geri dönüşüm firmasının açık alanında saat 14.30 sıralarında başlayan yangına, Ankara’nın çeşitli ilçelerinden itfaiye ekipleri, AFAD, OGM, THK, DHİM, EGM ve jandarma birimleri müdahale etti. Yangına toplam 111 araç ve 468 personelle müdahale edilirken, alevler yaklaşık 16 saat süren yoğun müdahalenin ardından sabah saatlerinde kontrol altına alındı.

Ankara Valisi Vasip Şahin de yangını söndürme çalışmalarının devam ettiğini söyleyerek, “Yangın atık lastiklerin bulunduğu alanda başladı ve çevreye yayıldı. Atık lastik kolay söndürülebilir bir malzeme değil. Şu ana kadar can kaybı ya da yaralı olduğuyla ilgili bir bilgi yok. Söndürme çalışmaları havadan ve karadan sürüyor” dedi.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki ise Ankara’daki yangının çevreye ve iş yerlerine verdiği zararla ilgili detaylı incelemeler yapılacağını duyurdu.

Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş da olay yerine gelerek yangınla ilgili bilgi alışverişinde bulundu ve can kaybı olmamasına sevindiğini ifade etti.

Doğa İnsan Hayvan Koruma Federasyonu (DİHFED) Genel Başkanı Tülay Danacıoğlu ve Hayvanları Yaşam Hakları Konfederasyonu İkinci Başkanı Haydar Özkan ise yangın bölgesine giderek burada yaşayan hayvanları kurtarmaya yardım etti. Alevler arasında kalan birçok hayvan öldü, bazı hayvanlar ise yangına gönüllü olarak katılan yardımseverler tarafından kurtarıldı. Yaralı olarak kurtarılan kedi ve köpekler veterinere götürülerek tedavi altına alındı.

Ekiplerin soğutma çalışmaları devam ederken, yetkililer bölgede çevre ve halk sağlığına yönelik olası risklere karşı denetimlerini sürdürüyor. Yangının çıkış nedeniyle ilgili incelemeler ise devam ediyor.

‣ İklim Adaleti Koalisyonu: Geri dönüşüm tesislerindeki yangınlar kasıtlı olabilir
‣ Manisa OSB’deki yangın tesisin tamamı yandıktan sonra, 19’uncu saatinde kontrol altında
‣ Plastik ve geri dönüşüm fabrikalarının yangın haritası: Her iki, üç günde yangın çıkıyor

‘İnsanlar uyarılmalıydı’ 

İklim Adaleti Koalisyonu tarafından sağlanan verilere göre, son yıllarda geri dönüşüm tesislerinde çıkan yangın sayısında ciddi bir artış söz konusu. 2017’de altı yangınla başlayan seri, 2018’de 15, 2019’da 33, 2020’de 65, 2021’de 122, 2022’de 125 ve 2023’ün ilk altı ayında ise 60 yangına ulaştı. Bu artış, yangınların kasıtlı çıkarılmış olabileceği ihtimalini gösteriyor.

Ekoloji savunucularının açıklamalarına göre, bazı tesislerin birden fazla kez yanması, bu ihtimali daha da güçlendiriyor. Ancak bu yangınlar sonrasında ne yazık ki, hiçbir etkili soruşturma yapılmamış, caydırıcı cezalar uygulanmamış ve bu tesislerin standartlarına dair yeterli denetim yapılmamış durumda.

Yangının çıktığı andan itibaren insanlara yapılması gereken uyarılara değinen Prof. Dr. Sedat Gündoğdu, “İnsanlara açık alanda bulunmamaları, pencereleri kapalı tutmaları ve mümkünse maske takmaları gibi çeşitli önlemler almaları yönünde uyarılar yapılmalıydı. Bu tür yangınlar, içerdikleri kimyasallar nedeniyle zehirli dumanlar yayıyor ve bu dumanlar solunduğunda insan sağlığını ciddi şekilde tehdit edebiliyor” şeklinde konuştu.

Prof. Dr. Sedat Gündoğdu, bu tür yangınların etkilerine dair şunları söylemişti:

“Bu dumanların içerisinde plastiğin 1 tonunun yanması ile beraber 1 ton karbondioksit gazı çıkıyor. Bu karbondioksit salımı da iklim krizinin en büyük nedenlerinden. Bunların yanmasıyla beraber dioksin, furan, kalıcı organik kirleticiler, alev geciktiriciler, ağır metaller atmosfere yayılıyor. Böylelikle çok miktarda zehirli kimyasal, besin zincirinden içme suyuna kadar dahil oluyor. Bunlar sonsuza kadar toprakta kalabiliyor ve besin zinciri ile insanlara taşınıyor. Yer altı sularına, içme sularına karışabiliyor. Özellikle etrafta tarımsal arazi varsa, yetiştirilen tarımsal ürünlere ve hayvanlara ciddi anlamda sirayet ediyor.”

Prof. Dr. Gündoğdu, yangın güvenliği konusunda alınması gereken önlemleri de şöyle sıraladı:

“Bu tesislerde yangın erken uyarı sistemleri, kızılötesi kamera sistemleri gibi modern teknolojiler kullanılarak en ufak bir kıvılcımın bile anında tespit edilmesi sağlanmalı. Ayrıca, tesislerin birbirine bu kadar yakın olmaması, yangın güvenlik alanlarının ve acil müdahale ekiplerinin bulunması gerekiyor. Ancak görüyoruz ki mevcut durumda bu önlemlerin hiçbiri yeterince alınmamış.”

Gündoğdu, yangın sonrası atılacak adımlar hakkında da önerilerde bulundu ve “Geri dönüşüm tesislerinde çıkan yangınlarla ilgili olarak özel bir birim oluşturulmalı ve geçmişteki yangınlar detaylı olarak incelenmeli. Bu incelemeler, kasıtlı yangınların ortaya çıkarılması ve önlenmesi, caydırıcı cezaların uygulanması için kritik öneme sahip. Aksi takdirde, isim değiştirerek faaliyetlerine devam eden tesisler, aynı riskleri tekrar tekrar ortaya çıkaracak” ifadelerini kullandı.