Afşin Elbistanlılar kömürlü termik santrallere ek ünite istemiyor

Kahramanmaraş’taki Afşin Elbistan A Termik Santrali‘ne ilave iki ünite daha açılması için hazırlanan projenin Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporu; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın koordinasyonunda toplanan İnceleme Değerlendirme Komisyonu’nda (İDK) dün (2 Nisan’da) görüşüldü.

Komisyona; Afşin – Elbistan Hayatı ve Doğayı Koruma Platformu, Temiz Hava Hakkı Platformu, Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (TEMA), Türk Mimar ve Mühendis Odaları Birliği (TMMOB) ve Çevre Hukuku Ağı temsilcileri de katıldı. Temsilciler, kömürlü termik santrallerin iklime, çevreye ve insan sağlığına olan olumsuz etkilerine dikkat çekerek projenin iptal edilmesini ve var olan santrallerin de adil bir dönüşüm planı çerçevesinde kapatılmasını talep etti.

Afşin ve Elbistanlılar daha fazla kömür solumak istemiyor❗️

📣Kahramanmaraş’taki Afşin-Elbistan A Termik Santrali‘ne ilave iki ünite daha açılması için hazırlanan projenin Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporu; İnceleme Değerlendirme Komisyonu’nda (İDK) dün görüşüldü. pic.twitter.com/1ANAkKm00k

— Temiz Hava Hakkı Platformu (@temizhavahakki) April 3, 2024

İDK toplantısına 22 kurumun dahil olduğu komisyondan sadece tek bir komisyon üyesi kurum, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü katıldı. Komisyona Sağlık Bakanlığı’nın merkez teşkilatından hiçbir birimin davet edilmediği; Kahramanmaraş İl Sağlık Müdürlüğü’nün ise yazılı olarak projeye dair olumlu görüş verdiği öğrenildi.

Toplantının başladığı saatlerde, Afşin Elbistan A Termik Santrali’nde yangın çıktığı, yangında 3 işçinin ağır yaralandığı haberi ulaştı. Toplantıda Elbistan Hayatı ve Doğayı Koruma Platformu temsilcileri, bu yangının bölgedeki kömür işletmelerindeki ilk kaza olmadığını, daha önce de Çöllolar maden sahasında yaşanan kazada 11 maden emekçisinin  toprak altında kalarak hayatlarını kaybettiklerini belirtti. Platform temsilcileri artık bölgelerinde hem halkın hem de işçilerin hayatına mal olan bu işletmeleri istemediklerini, kömürden adil bir çıkış talep ettiklerini vurguladı.

Kahramanmaraş’ta hâlihazırda Afşin Elbistan A Termik Santrali’nin 4 ünitesi, Afşin Elbistan B Termik Santrali’nin ise 4 ünitesi bulunmaktadır. Toplamda mevcut 8 ünitenin kapasitesi 2795 MW’dır. Bu santraller 40 yıldır kömürün gölgesinde yaşayanların sağlığına ve çevreye büyük zararlar vermesine rağmen Afşin Elbistan A Termik Santrali’ne 688 MW kapasiteye sahip 2 ünite daha eklenmesi planlanmaktadır.

‘Afşin Elbistan’da ovaları 40 yılda çöle çevirdik’

Elbistan Hayatı ve Doğayı Koruma Platformu’ndan Mehmet Dalkanat, santrallerin bölgede sağlıklı insan ve verimli tarım arazisi bırakmadığına dikkat çekti:

Yakın çevrede yaşayan insanların üzerine yağan küller ve gaz salımları maalesef bölgede sağlıklı insan bırakmadı. Yaşayan insanların tamamı üst solunum yolları rahatsızlıklarından muzdarip. Halkımız daha 70 yaşına gelmeden astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), akciğer kanseri ve solunum yetmezliği gibi rahatsızlıklarından vefat ediyor. Doğanın bize armağan ettiği verimli, sulanabilir geniş tarım alanları olan güzelim ovanın yaklaşık 120 bin dekarını 40 yılda çöle çevirdik. Kaç bin yıl sonra doğa tekrar bize bu verimli alanları geri verir, onu da bilmiyoruz ve diyoruz ki burada duralım, giden gitti kalanı kurtaralım. 5. ve 6. ek ünitelerden vazgeçeceğimiz gibi Afşin-Elbistan A Termik Santralini de kapatarak gelecek kuşaklara geçimlik bir alan bırakmış olalım.

Termik santralin genişletilmesi hayati sorunlara yol açıyor

TEMA Vakfı, Afşin Elbistan A Termik Santrali’nin genişletilmesinin su kaynakları ve tarım arazileri üzerindeki vahim etkilerine dair uyarılarda bulundu.

Çoğulhan Mahallesi‘ne hayat veren yer üstü ve yer altı sularının santral tarafından tehdit altında olduğu, genişlemenin bölge halkını susuz bırakma riski taşıdığı belirtildi. Bölge topraklarında yapılan analizlerde ağır metallerin oranında kayda değer artışlar saptanmış, bu da toprakların zehirlenmesine ve bölge halkının sağlığının risk altına girmesine yol açıyor. TEMA, bu bulgular ışığında, santral genişletme projelerinin iptal edilmesi çağrısında bulundu.

‣ Afşin Elbistan Termik Santrali’ne ek iki ünite daha açılması için ÇED başvurusu yapıldı
‣ Termik santral kaynaklı hava kirliliğinde Kemerköy dört, Afşin-Elbistan beşinci sırada
‣ Kapasitesinin artırılması istenen Afşin Termik Santrali’nde yangın: 3 işçi ağır yaralı

Enerji talebinin beklenen artışı göstermediğini belirten TMMOB Enerji Çalışma Grubu üyesi Orhan Aytaç, mevcut elektrik kapasitesinin büyük bir kısmının kullanılmadığını, dolayısıyla yeni fosil yakıtlı santral yatırımlarına gerek olmadığını ifade etti. Türkiye’nin enerji planlamasında zaten belirlenen hedeflerin mevcut yatırımlarla aşıldığına dikkat çekildi.

Temiz Hava Hakkı Platformu’ndan Prof. Dr. Ali Osman Karababa, termik santrallerin neden olduğu kirliliğin ciddi sağlık sorunlarına yol açtığını vurguladı. Afşin Elbistan A Termik Santrali’nin var olan ve planlanan genişlemelerinin, kalp ve damar hastalıkları, kanser ve kronik solunum rahatsızlıkları gibi hastalıklarla bağlantılı olarak binlerce erken ölüme sebep olduğunu belirtti.

Karababa, şu ifadeleri paylaştı:

Bu iki santral, kuruldukları tarihten 2020 yılına kadar geçen sürede 17.500 erken ölüme neden oldu. Afşin-Elbistan A Termik Santrali’ne eklenecek iki yeni ünite 1.900 erken ölüme daha neden olacak. Kalp ve damar hastalıkları, kronik solunum hastalıkları ile kanserler ilk akla gelen ve bu ölümlere yol açacak hastalıklar. Ayrıca termik santrallerden kaynaklanan hava kirliliği diyabet, kronik böbrek hastalıkları ve solunum yolu enfeksiyonları gibi hastalıklar nedeniyle de ölüme yol açabiliyor.