Şehir Plancıları Odası: Kırsal alanları yok edecek yönetmelik değişikliğini yargıya taşıyoruz

TMMOB Şehir Plancıları Odası, 11 Temmuz 2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Plansız Alanlar İmar Yönetmeliği‘nde yapılan değişiklikleri yargıya taşıyacağını duyurdu.

Yapılan açıklamada “ülkemizdeki köy ve mezralar ile birlikte kırsal alanlarının bütününü doğrudan etkileyen yönetmelik değişikliği, içeriği itibariyle gelecekte geri dönülemez sorunların oluşmasına neden olacaktır” ifadeleri kullanıldı.

‘Konut baskısını artıracak’

Yönetmelik değişikliği öncesinde var olan “köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlar”la ilgili tüm ibareler yönetmelik genelindeki muhtelif maddelerden kaldırılmıştı.

Açıklamada “Önceki yönetmeliğin genelini düzenleyen ve köy halkı için önemli avantajlar sağlayan; yerleşik alan ve civarı tespitleri, yapı yapma ve izinlendirme gibi önemli düzenlemelerde ‘köy nüfusuna kayıtlı ve köyde sürekli oturanlar’ ile ilgili ibarelerin kaldırılması, günümüzde kentlerden köylere yönelen konut baskısını artıracaktır” denildi.

Bununla birlikte bu düzenlemenin kırsal yerleşmelerin demografik ve sosyal niteliklerini önemli ölçüde değiştireceği büyük oranda tarımsal üretimden uzaklaşmış olan kırsal yerleşmeleri büyükşehirlerin ikinci konut alanlarına dönüştürebileceği tehlikelerine dikkat çekildi.

‘Tarım arazilerini tehlikeye atıyor’

Yönetmeliğin 4’üncü maddesinde köy yerleşik alanı civarı sınırları için tespit edilebilecek azami mesafenin 100 metreden 300 metreye çıkarılmıştı. Açıklamada “300 metrelik mesafe ile belirlenecek alanın, köy yerleşik (meskun) alanların etrafında çok geniş ilave yerleşme alanları yaratacağı açıktır” denildi.

Açıklamada “Günümüzde kırsal yerleşmelerde nüfus önemli ölçüde azalmıştır ve nüfus gelişimi bulunmamaktadır. Bu bakımdan halen kırsal yerleşmelerde, köy halkının yerleşme alanı ihtiyacı önemli ölçüde bulunmamaktadır. Söz konusu düzenleme ile ilave edilmesi öngörülen yerleşme alanları halen büyük oranda tarımsal üretim amaçlı kullanılmaktadır. Bu düzenleme tarım arazilerinin korunması ve kullanılması bakımından önemli sakıncalar yaratmakla birlikte kentsel alanlardan köylere yönelik ikinci konut baskısını artıracak ve kırsal arazilerin tahrip edilmesine neden olacaktır” ifadeleri kullanıldı

‘Yasadışı yapılaşma artacak’

Açıklamada yönetmeliğin 43’üncü maddesi ile dağınık yerleşimlerin olduğu yerlerde, arası en çok 200 metre olan 2 ve daha fazla binayı içerecek şekilde “Dağınık Yerleşik Alan” belirlenme imkânı sağlandığı ve bu alanlarda da köy yerleşik alanı kuralları geçerli hale getirildiği belirtildi. Bu değişiklikle ilgili şunlar söylendi:

“Bu maddede bahsedilen dağınık yerleşmelerin bir köy niteliği olmadığı, ülkemizdeki coğrafi koşullar dikkate alındığında 2 veya daha fazla binayı içerecek çok fazla yapı ve küçük yapı grubunun bu kapsam altına girebileceği, bu alanlarda yerleşik alan kurallarının geçerli hale getirilmesi ile çoğunlukla tarımsal üretim için kullanılan alanların tahrip olabileceği açıktır. Söz konusu düzenleme, kentlerden kırsal alanlara yönelen ikinci konut baskısı ile yasa dışı yapılaşmayı artıracaktır.”

Son olarak yönetmeliğin 50’nci maddesinde köy yerleşik alanları ve kırsal yerleşik alanlarda, bir parsel üzerinde birden fazla bağımsız birim yapılması ve yine bir parsel üzerinde üç adet yapı yapılabilmesine ilişkin düzenlemelerin yorumlandığı açıklamada şunlar söylendi:

“Ülkemizde bazı kırsal yerleşmelerde aynı parsel üzerinde birden fazla bağımsız birim yapılması ihtiyaç olarak görülmektedir. Ancak bu yönetmelik ile alansal kapsamları çok genişletilen köy yerleşik alanları ve civarı sınırları içinde yer alacak bir parselde 3 adet yapı yapılması, bir parselde aynı yapıda birden fazla bağımsız birimin tesis edilmesi, köylerin kırsal yerleşme karakteristiklerini ortadan kaldıracak ve bu kırsal yerleşmeleri büyükşehirlerin ikinci konut alanlarına dönüştürecektir.”

Açıklamada “Tüm bu sebeplerle, kırsal yerleşimlerimizi yapılaşmaya açmayı hedefleyen ilgili Yönetmelik değişikliklerinin iptali için yargı yoluna başvuracağımızı, yaşam alanlarımızı koruma mücadelesine kararlılıkla devam edeceğimizi bilgilerinize sunarız” ifadeleri kullanıldı.