İnsanlar, ekonomik avantaj, uluslararası ticaret ve askeri operasyonlar gibi çeşitli nedenlerle farklı sosyal düzeylerde stratejik, işbirliğine dayalı ilişkiler kurar.
Uzun zamandır bu davranıın yalnızca insan toplumlarına özgü olduğunu düşünülürken araştırmacılar, şimdi bazı yunusların da birden fazla düzeyde grup ittifakı oluşturabileceğini söylüyor.
Pazartesi günü PNAS‘ta yayımlanan araştırmaya göre Batı Avustralya‘daki Shark Bay‘deki yetişkin erkek şişe burunlu yunuslar, dişilere erişimini artırmak için gruplar arasında aslında en az üç farklı düzeyde işbirliğine dayalı ilişkiler oluşturuyor.
Florida Uluslararası Üniversitesi biyoloğu Richard Connor ve Bristol Üniversitesi‘nden doçent Stephanie King tarafından yürütülen yeni araştırma yunusların on yıl boyunca süren sosyal bağlar oluşturduğunu ve ve gruplar arasında işbirliği yaparak, birbirlerine eş bulmalarına ve rakiplerle savaşmalarına yardımcı olduğunu buldu.
Çalışma, hayvanlar arasındaki ilişkilerin, yunusların hedeflerine ulaşmak için birden fazla düzeyde ittifak kuracakları insanlara benzer olduğunu gösteriyor. İnsanlarda olduğu gibi dişilere ulaşmak ve diğerleriyle rekabet etmek için ‘eküri’ler edinen yunusların davranışları, “sosyal beyin” hipotezini de destekliyor.
Dr. Connor, bu çalışmadan önce, gruplar arasındaki işbirliğine dayalı ittifakların insanlara özgü olduğu düşünüldüğüne dikkat çekerek şöyle diyor:
“Memelilerin beyinleri, sosyal etkileşimlerini ve ağlarını izleyen hayvanlar olduğu için boyut olarak daha büyük olacak şekilde evrimleşti. İnsanlar ve yunuslar, vücut büyüklüğüne göre en büyük beyne sahip iki hayvandır. Bu tesadüf değil.”
Araştırma ekibi, 2001 ve 2006 yılları arasında Batı Avustralya’daki Shark Bay’de tekne tabanlı yoğun araştırmalar yaparak veri topladı ve gözlemledikleri 202 Hint-Pasifik şişe burunlu yunusu (Tursiops aduncus) ayırt etmek için benzersiz tanımlayıcı düdüklerini kullandı. Eylül ve Kasım ayları arasındaki en yoğun çiftleşme mevsimi de dahil olmak üzere yunusları izledi ve dinlediler.
Laboratuvarda, sosyal ağlarındaki kalıpları gözlemlemek için bu yetişkin erkek yunuslardan 121’ine odaklanan verileri incelendi ve sonraki on yıl boyunca hayvanların ittifakları analiz edilmeye devam edildi.
Sonuçta tıpkı ‘en iyi arkadaşlar’ gibi iki veya üç erkek yunus arasında ittifaklar olduğu ve bu grupların 14 üyeye kadar genişlediği görüldü.
Bu üyeler birbirine çiftleşecekleri dişileri bulmalarına yardım etti ve diğer yunuslardan dişileri çalmaya ve rakiplerin herhangi bir “hırsızlık” girişimine karşı birbirini savundu.
King, bu grupların onlarca yıl arkadaşlığa devam edebildiğini söylüyor: “Çok küçükken başlayan önemli bir yatırım ve bu ilişkiler hayatları boyunca devam edebilir.”
Gözlemlere göre bazen, özellikle yunus grupları kendileri için bir risk olduğunu hissettiklerinde, daha büyük bir ekip oluşturmak için iki ikinci dereceden ittifak bir araya gelebiliyor. Sonuç olarak yunuslar arasında, her erkek 22 ila 50 arasında yunusla doğrudan bağlantılıydı.
Ayrıca gözlemler, bu gruplarda yunuslar arasındaki bağlar ne kadar güçlüyse dişileri çekmede o kadar başarılı olduklarını gösteriyor. King, erkeklerin daha fazla üreme başarısı sağlayan şeyin, ittifakın büyüklüğünden ziyade işbirlikçi ilişkileri olduğunu söylüyor.
The Guardian’a görüş veren Ulusal Deniz Memelileri Vakfı eski direktörü Stephanie Venn-Watson, yunusların son derece sosyal ve işbirlikçi olduğu kadar çevrelerine uyum sağlama ve onlara özgü davranışları öğretme konusunda da oldukça iyi olduklarının zaten yaygın olarak bilindiğine dikkat çekiyor.
“Diğer cetaceanların (deniz memelisi) benzer ittifaklar geliştirme olasılığı var. Bu karmaşık davranışlar muhtemelen büyük beyinli memelilerle sınırlı olacaktır.”
Yunuslar, araştırmacılara göre bu tür stratejik çok düzeyli ittifakların gözlemlendiği tek insan dışı örnek oldu.
Connor, “Yunusların ve insanların, gruplar arası ilişki konusundaki evriminde ortaklaştığını söyleyebilirim. İnanılmaz derecede karmaşık bir sosyal sistem. Ve bu şaşırtıcı çünkü yunuslardan çok farklıyız.”
