İzlandalı kadınlar 48 yıl sonra eşit ücret ve şiddetin sona ermesi için greve çıktı

Aralarında İzlanda Başbakanı Katrín Jakobsdóttir’in de bulunduğu onbinlerce kadın, eşit işe eşit ücret tabeli ve cinsiyete dayalı şiddete son verilmesi için bir günlük iş bıraktı.

Başbakan Jakobsdóttir, kadın grevi kapsamında evde kalacağını, kabinesindeki diğer kadınların da aynısını yapmasını beklediğini söyledi:

“Henüz tam toplumsal cinsiyet eşitliği hedeflerimize ulaşmadık ve hâlâ 2023’te kabul edilemez olan cinsiyete dayalı ücret farkıyla ve hükümetimin ele alması gereken bir öncelik olan cinsiyete dayalı şiddetle mücadele ediyoruz.”

Organizatörler, kadınları ve ikili cinsiyet dışındaki kişileri, bir günlük grev sırasında ev işleri de dahil olmak üzere hem ücretli hem de ücretsiz işleri reddetmeye çağırmıştı.

İzlanda’da yarın, Başbakan dahil on binlerce kadın iş bırakacak: Siz buna eşitlik mi diyorsunuz?

Grevden işgücünün kadın ağırlıklı olduğu okullar ve sağlık sistemi de etkilendi.  Ulusal yayıncı RUV de kadın çalışanların iş bırakması nedeniyle televizyon ve radyo yayınlarını azalttı. Uçuş görevlilerinin çoğu kadın olduğu için okullar ve tiyatrolar kapatıldı ve ulusal havayolu uçuşlarının bazıları iptal edildi.

Bugünkü iş bırakma eylemi, kadınların yüzde 90’ının işyerinde ayrımcılığa karşı öfkesini dile getirmek için çalışmayı, temizlik yapmayı veya çocuklara bakmayı reddettiği 24 Ekim 1975’teki İzlanda’daki ilk eylemden bu yana en büyük “kadın grevi.” Eylemin ertesi yılında İzlanda, cinsiyete bakılmaksızın eşit hakları garanti eden bir yasayı kabul etmiş; beş yıl sonra da Vigdís Finnbogadóttir “dünyanın ilk demokratik olarak seçilen kadın başkanı” olmuştu.

Bu ilk grev, kadınların 2016 yılında ortaya atılan kürtaj yasağını protesto etmek için işleri ve dersleri boykot ettiği Polonya da dahil olmak üzere diğer ülkelerde de benzer protestolara ilham kaynağı olmuştu.

Kuzey Kutup Dairesi‘nin hemen altında yaklaşık 340.000 nüfuslu, engebeli bir ada olan İzlanda, ücret, eğitim, sağlık hizmetleri ve diğer faktörleri ölçen Dünya Ekonomik Forumu tarafından 14 yıl üst üste dünyanın en cinsiyet eşitliğine sahip ülkesi seçildi.

Ancak hiçbir ülke henüz tam eşitliği sağlayamadı ve İzlanda’da cinsiyetler arası ücret eşitsizliği devam ediyor. Yine Dünya Ekonomik Forumu raporuna göre, üst düzey yetkililer arasında ücretler ve temsil açısından eşitlik puanları 2021’den bu yana düştü ve rakamlar artık 2017 seviyelerine daha yakın. Kadınların ortalama kazancı ile erkeklerin ortalama kazancı arasındaki farkı ifade eden ücret farkı yüzde 21 olarak ölçüldü. Travmanın kadın sağlığı üzerindeki etkisi üzerine 2018 yılında İzlanda Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, kadınların dörtte birinin tecavüze uğradığını veya cinsel şiddete maruz kaldığını bildirdiğini ortaya çıkardı .

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü‘ne göre İzlanda’daki cinsiyetler arasındaki ücret farkı Belçika ve İtalya‘daki farktan daha geniş olsa da Birleşik Krallık, Almanya, ABD ve Japonya’dakinden çok daha dar.