By 
İsrail‘in Filistinli militan grup Hamas ile savaş sürerken, halihazırda sınır çatışmalarının yaşandığı Lübnan-İsrail arasındaki gerilim de devam ediyor. İsrail’in Lübnan üzerinde gerçekleştirdiği hava saldırılarının ülkede geniş çaplı bir yangına neden olduğu kaydediliyor.
Lübnan Çevre Bakanı Nasır Yasin sosyal medya platformu X üzerinde yaptığı açıklamada İsrail’in Lübnan’daki sınır kasabalarına attığı mermiler ve fosfor silahları nedeniyle 4,6 milyon metrekarelik (462 hektar) alanın yandığını duyurdu.
٤،٦ مليون متر مربع (٤٦٢ هكتار) حرقتها قذائف العدو الاسرائيلي واسلحته الفوسفورية على البلدات الحدودية في جنوب #لبنان والتي اشعلت أكثر من ١٠٠ حريقًا وامتدت على مساحات حرجية شاسعة ذات أهمية بيئية عالية وأراض زراعية وعشرات الاف أشجار الزيتون.
سنتقدم بشكوى موثقة ضد سياسة الارض… https://t.co/s9ZK7qWzaU
— Nasser Yassin (@nasseryassin) November 5, 2023
Yasin, ekolojik öneme sahip geniş orman alanlarına yayılan 100’den fazla yangının tarım arazilerine ve on binlerce zeytin ağacına zarar verdiğini vurguladı.
Rueters‘ın aktardığına göre Lübnan Tarım Bakanı Abbas Hajj, “40 bin ağaç, 40 bin tarih demektir. İnsanlar zeytine manevi olarak bağlıdır. Onları atalarımız dikti ve bugün onları kaybediyoruz” dedi.
Lübnan Ulusal Haber Ajansı’nın aktardığına göre Bakan Yasin Lübnan’ın “İsrail’in uyguladığı yakıp yıkma politikasına ve fosfor kullanımına karşı” şikâyette bulunacağı açıkladı.
Fotoğraf: Thaier Al-Sudani / Reuters
Beyaz fosfor nedir?
Beyaz fosfor, Bazı Konvansiyonel Silahların Kullanımının Yasaklanması Sözleşmesi‘nin III’üncü Protokolü kapsamında yangın çıkarıcı bir silah olarak kabul ediliyor.
Beyaz fosfor havadaki oksijenle anında yanma tepkimesine giriyor. Önce beyaz bir duman daha sonra ise alev oluşturarak yüksek miktarda ısı ortaya çıkarıyor.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Muhammet Übeydullah Kahveci, kamuoyunda ‘fosfor bombası’ ismiyle anılan beyaz fosforun yaklaşık 5 ila 30 dönümlük alanı etkileyecek kapasiteye sahip olduğunu söyleyerek ekliyor:
“Sıcaklık, bazı metalleri dahi eritebilecek bir yüksekliğe, 800-815 santigrat dereceye yükseliyor ve en sonunda da zararsız fosfat bileşenine dönüşüyor. İşte bu yüksek sıcaklığa çıkması nedeniyle de uluslararası hukuka göre normalde yasaklanmasına rağmen ne yazık ki savaşlarda mühimmat olarak kullanılıyor.”
Fotoğraf: Zohra Bensemra / Reuters
Beyaz fosforun çevreye etkisi yıllarca sürüyor
Kahveci, beyaz fosforun sudaki oksijen azlığı nedeniyle sulak noktalarda daha yavaş yandığını fakat bu esnada daha toksik bileşikler oluşturarak su canlılarına ulaşıp zehirleyici etkilere neden olabileceğini belirtiyor.
Eğer fosfor yağmur suları ile toprağın derinliklerine inerse saatler, aylar, hatta onlarca yıl orada saklı kalabilir. Sularla birlikte su havzalarına taşınabilir, yine havaya ve toprağa karışabilir.
‣ Savaşta kullanılan beyaz fosfor yıllar boyu su ve toprakta yıkıcı etkiye neden oluyor
Ne olmuştu?
İsrail‘in 7 Ekim’den bu yana saldırılarını sürdürdüğü Gazze‘de, uluslararası hukuka göre yoğun sivil nüfusun bulunduğu bölgelerde kullanımı yasak olan beyaz fosfor bombası kullanması, can kayıplarının yanı sıra sağlık ve çevre felaketi ihtimalini de gündeme getirmişti.
Daha önce İsrail ordusu, İnsan Hakları İzleme Örgütü‘nün Lübnan ve Gazze’de beyaz fosfor mühimmatı kullandıkları yönündeki suçlamasının “kesin olarak yanlış” olduğunu belirtmişti.
Lübnan Dışişleri Bakanlığı geçen hafta yaptığı açıklamada “Lübnan sınır bölgelerini vururken beyaz fosfor kullandığı” gerekçesiyle İsrail’i Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi‘ne şikâyet edeceğini duyurmuştu.
Comments