Dünya, bir yıllık doğal kaynağını 214 günde tüketti: Türkiye, iki dünya kadar ‘harcadı’

İklim değişikliği, dünya nüfusunda yaşanan artış, ormansızlaşma ve kentleşme gibi faktörler doğal kaynakların her geçen gün daha hızlı tükenmesine yol açıyor.

Dünyanın sunduğu bir  yıllık doğal kaynağın insanlar tarafından kullanımını ölçerek o yıla ait Dünya Limit Aşım Günü’nü hesaplayan Küresel Ayak İzi Ağı (GFN), 2023 yılına ait doğal kaynakların 2 Ağustos itibarıyla tükendiğini açıkladı.

Buna göre, kaynaklarını 214 günde tüketen dünya, 3 Ağustos’tan itibaren gelecek yılın kaynaklarını kullanmaya başlayacak.

GFN tarafından 1961 yılından bu yana kaydedilen veriler ışığında ilk küresel aşım, kaynakların 25 Aralık’ta tükendiği 1971’de saptanmıştı. Covid-19 salgını nedeniyle doğal kaynak kullanımında azalma görülen 2020 yılı hariç, küresel limit aşım günü hemen her yıl bir öncekinden daha erken bir tarihe geriledi.

Türkiye doğal kaynaklarını 22 Haziran’da tüketti

Her ülkenin kendine ait limit aşım günü, ülke bazında tüketilen kaynaklara göre tek tek hesaplanıyor.

Katar, bu yılki doğal kaynaklarını 10 Şubat’ta tüketerek gelecek yıldan borçlanmaya başlayan ilk ülke oldu. Onu sırasıyla kaynaklarını 14 Şubat’ta tüketen Lüksemburg, 13 Mart’ta tüketen ABD, Kanada, Birleşik Arap Emirlikleri ve 23 Mart’ta tüketen Avustralya takip etti. Türkiye de doğal kaynaklarını 22 Haziran itibarıyla tüketti. Listenin son sırasında ise doğal kaynaklarını 20 Aralık’ta tüketeceği hesaplanan Jamaika yer alıyor.

‘İklim göçünü hızlandırabilir’

GFN’nin CEO’su Steven Tebbe, “Sürekli aşım, olağandışı sıcak dalgaları, orman yangınları, kuraklıklar ve gıda üretimini tehlikeye atma riski taşıyan seller gibi her zamankinden daha belirgin semptomlara yol açıyor ” dedi.

Doğal kaynakların hızlı tüketimi sonrasında ilerleyen yıllarda su ve gıda kıtlığı gibi sorunlarının baş göstereceğini belirten uzmanlar, bu durumun küresel ısınmadan kaynaklanan iklim değişikliğinin sonuçları arasında yer alan iklim göçünü hızlandıracağına dikkat çekiyor.

Dünya Aşım Günü nasıl hesaplanıyor?

Aşım Günü, her ülkenin ekolojik ayak izini ve gezegenin ‘biyokapasitesini’ hesaplamak için BM verileri kullanılarak hesaplanıyor. Biyokapasite, Dünya’nın yenilenebilir kaynaklar üretme ve atıkları absorbe etme yeteneği. Ekolojik ayak izi ise kaynakların tüketimi ve emisyonlar dahil olmak üzere doğaya olan talebi ölçüyor.

Fosil yakıtların yakılmasından kaynaklanan büyük miktarlarda CO2’nin neden olduğu küresel ısınma, bu açığı artırıyor. GFN, on yılın sonuna kadar küresel emisyonlarda yüzde 43’lük bir azalma elde etmenin, Aşım Gününün bugünden 2030’a kadar her yıl 19 gün ertelenmesine yol açacağını belirtiyor.

İnsan ihtiyaçlarının büyük bir kısmının doğal kaynaklardan karşılandığına, su kaynaklarının yaklaşık yüzde 71’lik kısmının tarımsal sulamada kullanıldığına dikkati çeken Dindar, sosyoekonomik anlamda gelişmiş ülkelerde tüketimin diğer ülkelere oranla daha fazla olduğunu, tüket-at anlayışının da daha yaygın görüldüğüne dikkat çekti.

Türkiye 1,75 tane dünya varmış gibi davrandı

Sanayinin  geliştiği ülkelerde doğal kaynak kullanımı giderek artıyor ve bu ülkelerde limit aşım günleri, gelişmemiş veya gelişmekte olan ülkelere göre daha erken bir tarihe denk geliyor.

2023’te ABD 5, Almanya 3 ve Türkiye 1,75 dünya varmış gibi doğal kaynakları kullanıyor.

Nasıl önüne geçilir?