Demokrasi insan türünün en büyük ideallerinden… Günümüzde artık evrensel bir değer biçimini alan demokrasi, temsili demokrasinin kriziyle karşı karşıya… Belli periyotlarla gidip oy kullanıyoruz ama seçtiklerimizin gerçekten bizim çıkarlarımızı temsil edip etmediği ise bir muamma olarak karşımızda duruyor. Sonuç ise genellikle hayal kırıklığı oluyor.
İşte, Fareler Ülkesi’nde de fareler, benzer bir durumu deneyimliyor. Bu ülkede de demokrasi hüküm sürüyor; fareler yöneticileri oy kullanarak belirliyor. Ama sonuç hüsran oluyor. Çünkü aslında demokrasi şeklen var olmasına var da; fareler kendi kendilerini yönetmiyorlar ki! Her seferinde farelerin kendi oyuyla seçilenler kediler oluyor. Tabii kedi yöneticilerin yaptıkları kanunların hepsi iyi kanunlar, ama küçük bir farkla: Bu kanunlar fareler için değil kediler için iyi! Bir gün minik bir farenin aklına bu gidişata dur demek geliyor. “Neden kendi kendimizi yönetmiyoruz ki?” diyor. İşte bu özyönetim fikri hem minik farenin hem de Fareler Ülkesi’nin geleceğini belirliyor.
Ne kahraman var ne de anti-kahraman
Kitabın yazarı, Alice Méricourt, kitapta demokrasi idealinin içeriği üzerine kendi fikirlerini de satır aralarında okurla paylaşırken yer yer didaktik bir dile kaçıyor. Ama bu kitabın kimi satırlarında beliren didaktizme rağmen, kitabın dilini didaktik ve üstten diye nitelemek kitaba haksızlık olur. Méricourt, çocuk edebiyatında görece daha az yer verildiği oranda zor olan bir konuyu çocuk diline uygun bir şekilde, okuru boğmadan ve kitaba yabancılaştırmadan anlatmayı başarıyor.
Kitabı resimleyen Ma Sanjin de koyu renklerle Fareler Ülkesi’nin şeklen demokratik, ama özünde anti-demokratik ortamını okurun zihninde yeniden yaratıyor. Kitapta yönetici figürü olarak yer verilen kedi türü, canavarımsı çizimlerle betimlense de yazar, meselenin kedilerin kötü doğasından değil de sadece kedi olmaları itibariyle türsel özelliklerinden kaynaklandığını belirterek farelerin karşısında kedi türünü ötekileştirmekten kaçınmayı başarmış oluyor.
Sonuç olarak, ne kahraman ne de anti-kahraman klişesine kaçan bu kitap demokrasi ve özyönetim üzerine, çocuk, yetişkin tüm kitapseverlere leziz bir okuma sunuyor.
Künye
Yazan: Alice Méricourt
Resimleyen: Ma Sanjin
Çeviren: Cemile Özyakan
Yayınevi: NotaBene
