By 
Tarihi bir kuraklık yaşanan ve su sıcaklığının yer yer 39 dereceyi aştığı Brezilya Amazonları‘nda son bir haftada 100’den fazla ölü yunus bulunduğu bildirildi.
Brezilya Bilim, Teknoloji ve İnovasyon Bakanlığı’nın finanse ettiği Mamiraua Enstitüsü tarafından yapılan açıklamada, ölü yunusların tamamının Tefe Gölü‘nde bulunduğu açıklandı.
Durumun “olağandışı” olduğu vurgulanan açıklamada, uzmanların bu olayı kuraklıkla ve Tefe Gölü’ndeki su sıcaklığının yer yer 39 dereceyi aşmasıyla bağlantılı olarak değerlendirdiği belirtildi.
Yunusların ani ölümü, artan küresel sıcaklığın hassas bölgelerdeki türlerin tolerans eşiğini aşabileceği yönündeki korkuları artırdı.
Amazon kuraklıkla mücadele ediyor
Mamiraua Enstitüsü araştırmacılarından Andre Coelho, bölgedeki yunusların başka nehirlere nakledilebileceğini ancak bunun çok güvenli olmadığını söyledi: “Hayvanları doğaya salmadan önce sudaki toksinleri veya virüsleri tespit etmek önemli.”
Aynı enstitüde jeoloji araştırmacısı olan Ayan Fleischmann da hastalık ve kanalizasyon kirliliği de dahil olmak üzere birçok olası nedenin araştırıldığını ancak su derinliği ve sıcaklığının kitlesel ölümlerin “kesinlikle ana bileşeni” olduğunu söyledi: “Cumartesi günü saat 6’da Tefé Gölü’nde 39C’nin üzerinde bir sıcaklık ölçtük. Bu çok sıcak, korkunç.”
Dünyanın diğer yerlerinde olduğu gibi Brezilya da son aylarda insan kaynaklı iklim çöküşü ve El Niño‘nun bir sonucu olarak olağandışı aşırı hava koşullarından zarar görüyor. Ülkenin güneyindeki geniş alanlar yoğun yağmur fırtınaları nedeniyle sular altında kalırken, kuzeyi alışılmadık derecede şiddetli bir kurak mevsim nedeniyle kavruluyor.
Dünyanın en büyük nehri olan Amazon’daki su seviyesinin ise son iki haftadır her gün 30 cm. düştüğü tespit edildi. Yılın bu zamanında Manaus‘taki ortalama derinlik, yağışlı sezon zirvesinden 4,4 metre daha düşük oluyor ancak bu yıl şimdiden 7,4 metre ölçülde ve yerel biyologlar bunu görülmedik bir durum olarak değerlendiriyor.
Yetkililer, gelecek birkaç haftada da toplu ölümlere yol açabilecek şiddette kuraklık beklendiğine dair uyarı yaptı.
‣ İnsan faaliyeti ve kuraklık Amazon’un üçte birinde bozulmaya yol açıyor
‣ [Dünya Amazon Günü] ‘Amazonlar kaybedilirse iklim değişikliği durdurulamaz’
Dünyada kalan altı tatlı su yunus türünden biri
Yunuslar, nehir kıyısında yaşayanlar için hayati önem taşıyan nehrin sağlığının bir göstergesi olarak kabul ediliyor. “Boto” olarak bilinen Amazon yunusları piranayla besleneniyor ve pembe ya da gri renkte oluyor.
Uluslararası Doğayı Koruma Birliği, botoları nesli tükenmekte olan türler arasında sınıflandırıyor. Eskiden çeşitli ve bol olmalarına rağmen, dünyada kalan sadece altı tatlı su yunus türü arasında yer alıyorlar . Bunlardan biri olan Çin‘deki “Baiji” olarak bilinen Yangtze Nehri yunusu; kirlilik, nehir trafiği, barajlar ve aşırı avlanma nedeniyle neredeyse yok oldu. 20 milyon yıldır yeryüzündeydi ama 2002’den beri görülmedi.
Yunuslar sadece Tefé’de değil, Amazon’un diğer bölgelerinde de kuraklıkla mücadele ediyor. Bu ayın başlarında, Pará eyaletindeki Marechal Thaumaturgo‘daki balıkçılar, Juruá Nehri’ndeki su seviyesinin beş yılın en düşük noktası olan 2,3 metreye düşmesi sonucu mahsur kalan iki hayvanı kurtarmıştı.
Bu olağanüstü türün nesli zaten tehlike altında; dolayısıyla bu kadar kısa sürede bu kadar çok bireyi kaybetmek felakettir” diyen WWF koruma grubundan Daphne Willems, bu trajediye acil müdahale gerektiğini söyledi; 24 Ekim’de imzalanacak olan küresel nehir yunusları deklarasyonunun önemine dikkat çekti.
Sadece yunuslar değil, bölgedeki diğer birçok tür de kuraklıktan etkileniyor. Sosyal medyada yayınlanan videolarda, ölü deniz ayıları ve diğer hayvanların görüntüleri yayınlanıyor.
İnsanlar da zor durumda
Bölgede yaşayan İngiliz araştırmacı Daniel Tregidgo ise sosyal zincirleme etkiler konusunda uyardı çünkü neredeyse tüm yiyecek ve yakıt malzemeleri, 550 km uzaklıktaki Manaus’tan Solimões Nehri boyunca tekneyle taşınıyor. Bu su yolu artık geçilemez durumda, bu da fiyatları artıracak ve gıda güvensizliğine neden olacak.
Tefé kuraklıktan en çok etkilenen bölgelerden biri. Ulusal Meteoroloji Enstitüsü, eylül ayında buradaki yağış miktarının tarihsel ortalamanın ancak üçte biri kadar olduğunu söylemişti. Bölgedeki birçok kanal kurudu, tanoların suyun yanı sıra çamurda da yol alması gerektiğinden, eskiden üç saat süren nehir teknesi yolculukları artık tam bir gün sürüyor.
Amazonas eyalet yetkililerine göre Tefé’deki 70.000 kişilik insan nüfusu, su kıtlığından etkilenmiş durumda. Su krizi yaşayan bölge giderek genişlerken, kuraklığın ekim ayında yoğunlaşması bekleniyor. Yerel yetkililerse insani yardım için federal yetkililerle görüşmek üzere başkent Brasil‘e gitti.
Devlet Bakanı Luiz Inacio Lula da Silva, iklim değişikliği ve çevresel sorunlarla boğuşan Amazonlar’a 20 milyon dolar kaynak sağlanacağını açıklanmıştı.
Comments