By 
4-6 Eylül tarihleri arasında ilki düzenlenen Afrika İklim Zirvesi, iklim krizine en az katkıda bulunmalarına rağmen bu küresel sorundan en fazla etkilenen 1,3 milyar insanın yaşadığı kıtanın sesini güçlendirmek isteyen temsilcilerin ve devlet başkanlarının katılımıyla Kenya’nın başkenti Nairobi’de başladı.
Afrika’nın daha fazla küresel nüfuza sahip olması ve kıtaya çok daha fazla finansman ve destek sağlamasını hedefleyen birçok devlet başkanının da Nairobi’ye gelmesinin ardından, Kenya Devlet Başkanı William Ruto‘nun hükümeti ve Afrika Birliği bugün (4 Eylül) bakanlar oturumunu başlattı. İlk konuşmacılar arasında bu süreçte daha fazla söz sahibi olmak isteyen gençler de yer aldı.
İklim krizinin Afrika üzerindeki etkilerini değerlendiren Ruto, milyarlarca dolarlık ekonomik olanaklardan, yeni finansal yapılardan, kıtanın maden varlıklarından ve ortak refah idealinden söz ederek “Uzun bir süre boyunca bunu [iklim krizini] bir sorun olarak gördük. Ama aynı zamanda büyük fırsatlar da mevcut. Burada olma amacımız şikayetlerimizi sıralamak değil” dedi.
Ancak yine de kıtada, uzun süredir iklimi tehlikeye sokan emisyonların çoğuna neden olan dünyanın en zengin ülkelerinden daha temiz yöntemlerle kalkınmalarının istenmesi – üstelik bunu vaat edilen desteğin çoğunun yerine getirilmeden yapmalarının beklenmesi – hususunda hayal kırıklığı söz konusu.
Nairobi’de düzenlenen protestolarda açılan pankartlarda ‘Petrol ve gaz için Afrika’daki yeni-sömürgeci talana son verin’ (arkada) ve ‘İklim için daha az konuşma, daha çok icraat’ (önde) ifadeleri yer aldı. Fotoğraf: AP
‘İklim tazminatı derhal ödenmeli’
Associated Press‘in aktardığına göre, Pan Afrika İklim Adaleti İttifakı‘ndan Mithika Mwenda konuşmasında Afrika’nın iklim ve enerji açısından dünyada belirleyici bir rolü olacağına dikkati çekerek “Zaman bizim zamanımız” dedi.
Mwanda, kıtaya ödenen yıllık iklim tazminatı akışının ihtiyaç duyulanın onda biri veya daha azı olduğunu ifade etti ve gereken miktarın kirletici bazı şirketlerin bütçesinin “ufacık bir kısmına” tekabül ettiğini belirtti.
Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) Genel Sekreteri Simon Stiell, “Zengin ülkelerin gelişmekte olan ülkelere taahhüt ettiği yıllık 100 milyar dolarlık iklim finansmanının ödendiğini derhal görmemiz gerekiyor” dedi.
2020’de yoksul ülkelere 83 milyar dolardan fazla iklim finansmanı verildi; bu, bir önceki yıla göre yüzde 4’lük bir artış anlamına gelse de 2009’da belirlenen hedefin hâlâ altında.
‘Afrika’nın acıları üzerinden zengin olanlar fon sağlamalı’
Power Shift Africa‘dan Mohamed Adow zirve öncesinde yaptığı konuşmada “Bol miktarda temiz, yenilenebilir enerjiye sahibiz ve bunu gelecekteki refahımıza güç sağlamak için kullanmamız hayati önem taşıyor. Ancak bu gücü ortaya çıkarmak için Afrika’nın bizim acılarımız üzerinden zengin olan ülkelerden fon alması gerekiyor” diye konuştu.
Zirveye dışarıdan katılanlar arasında ABD iklim elçisi John Kerry ile finansman konusunu “iklim krizinin yakıcı adaletsizliklerinden” biri olarak ele alacağını söyleyen BM Genel Sekreteri Antonio Guterres yer aldı.
Kenya Devlet Başkanı William Ruto (solda) ve Başkan Yardımcısı Rigathi Gachagua (sağda) Nairobi Uluslararası Kongre Merkezi’nde. Fotoğraf: AP
Halk, fosil yakıtları hedef aldı
Kenya Devlet Başkanının konuşması sırasında Nairobi’de yüzlerce kişi, fosil yakıtların hedef alınmasını talep eden pankartlarla iklim konulu bir “halk yürüyüşüne” katıldı. Ruto da daha önce yaptığı bir konuşmada fosil yakıtlara olan “bağımlılığın” sona ermesi gerektiğini söylemişti.
Protesto edilen projelerden biri de Uganda ve Tanzanya‘da yer alan ve TotalEnergies tarafından finanse edilen 1,443 kilometre uzunluğundaki Doğu Afrika Ham Petrol Boru Hattı oldu.
BM, Afrika’da iklim değişikliğine bağlı kayıp ve hasarın, ısınmanın derecesine bağlı olarak 290 milyar ila 440 milyar dolar arasında olacağını tahmin ediyor.
Ruto, “Kıyamet gerçekleştiğinde hepimizi etkileyecek” diye uyardı.
Nairobi’de düzenlenen protestolarda açılan pankartlarda ‘Acımasız çiftlik hayvanı üretiminin iklim üzerindeki etkisini tanıyın’ (solda), ‘Fosil yakıtların yayılmasının önlenmesine yönelik bir anlaşmanın zamanı geldi’ (ortada) ve ‘İklim için daha az konuşma, daha çok icraat’ (arkada) ifadeleri yer aldı. Fotoğraf: AP
Söylenenler tutarlı; peki ya yapılanlar?
Ruto’nun zirveden önce yayımlanan karşılama videosu ağırlıklı olarak ağaç dikimine odaklansa da, Kenya yönetiminin bu yıl verdiği, çevre gözlemci kuruluşları alarma geçiren ticari ağaç kesimi yasağını kaldırma kararından bahsedilmedi.
Karara mahkemede itiraz edildi ancak hükümet yalnızca devlet tarafından işletilen tarlalardaki “olgun ağaçların hasat edileceğini”söyledi.
Kenya, enerjisinin yüzde 93’ünü yenilenebilir enerji kaynaklardan elde ediyor. Ülke tek kullanımlık plastik poşetleri yasaklasa da, bazı iklim dostu uyarlamalarla mücadelesi sürüyor.
Bazı zirve katılımcılarının havaalanından seyahat etmek için kullandıkları otoyolun inşası için ağaçlar kesildi. Ayrıca Nairobi’deki bazı sokak köşelerinde yasadışı yollarla üretilmiş odun kömürü torbalarına rastlandı.
Ruto, bugünkü etkinliklere, alışılagelmiş hükümet konvoylarının aksine küçük bir elektrikli araç ile gitti. Normalde bazen bakımsız ve duman püskürten otobüslerin ve kamyonetlere sıkça rastlanan yolda, bugün bu araçlara rastlanmadı.
Kıtanın diğer yerlerinde yaklaşık 600 milyon Afrikalı, güneş enerjisi ve diğer yenilenebilir enerjilerdeki büyük potansiyele rağmen elektriğe erişimden yoksun.
Afrika kıtasının karşı karşıya olduğu zorluklardan biri de hava durumu tahmin ve gözlemlerinin yapılması; zira tıpkı iklim değişikliği gibi kıtanın çok ötesinde etkileri olan hava olayları, binlerce ölüme ve milyarlarca dolarlık zarara neden oluyor.
Comments