By 
17 Mayıs ve Kaos GL dernekleri, Türkiye üniversitelerinden mezun olan transların üniversite resmi belgelerinin değiştirilmesi taleplerine üniversitelerin yaklaşımını inceleyen değerlendirme raporu yayınladı.
Kaos GL Hukuk Koordinatörü Avukat Kerem Dikmen’in kaleme aldığı rapor, bir sistematiğin geliştirilememiş olması nedeniyle, kişinin eski nüfus bilgilerine göre düzenlenmiş olan ve hala kullanılagelen bazı temel belgelerin, yeni kimlik bilgilerine göre yeniden düzenlenmediğini ortaya koyuyor. Raporda bu durum şöyle değerlendiriliyor:
Bu da aslında kişinin ait olmadığı bir cinsiyet ya da ismin güncel olarak üçüncü kişilerin bilgisine sunulmasına neden olmakta, sonuç olarak özel hayata dair bilgilerin kişinin iradesi dışında alenileşmesine yol açmaktadır.”
‘Başvuru ile yetinilmesi lazım’
Raporda özellikle kişinin mezuniyeti sırasında kendisine verilen lise veya üniversite diploması veya transkriptlerin ya hiç değiştirilmediği ya da eski kimlik bilgileri ortadan kaldırılmaksızın bu belgeler üzerinde değişikliklerin şerh düşmek yoluyla yansıtıldığı belirtiliyor.
Rapora göre bu durum iş başvurusunda, mezuniyet durumu ile not durumunun belgelendirilmesini gerektiren kimi başvurularda veya hiçbir yere başvurması gerekmese bile işyerinde bu tip belgeleri görünür biçimde sergilemek istediğinde geçmişe ilişkin bu bilgilerin üçüncü kişiler tarafından bilinmesi sonucunu doğuruyor.
Kamuya açık bilgiler çok az
Çalışma kapsamında üniversite bazında düzenlenmiş yönetmelik ve yönergeler ya üniversite internet sitelerinden ya da elektronik kamu bilgi yönetim sistemi üzerinden indirilerek incelendi.
Üniversitelerin bir kısmının ne kendi internet sitelerinde ne de kamu bilgi yönetim sistemi üzerinde konuya ilişkin yönerge veya yönetmeliğinin olmadığı fark edildiğinde, 84 üniversiteye ilişkin bilgi edinme başvurusu yapıldı.
37 üniversite bilgi paylaşmadı
Bilgi talep edilen üniversitelerin 37’si kanuni süresi içinde bilgi edinme başvurusuna yanıt vermedi. Tekrar başvurunun ardından bilgi paylaşıldı. Ancak rapor yazılırken 19 üniversite hâlâ bilgi paylaşmamıştı. Raporda bu durum şöyle değerlendiriliyor:
Bu durum tek başına bilgi edinme hakkının inkarıdır ve bir hak ihlalidir. İnternet sitesinde yönerge, yönetmelik paylaşmayan üniversiteler kişilerin bilgiye erişim haklarını bu tutumlarıyla ihlal etmektedir. Öte yandan kamusal bir değer taşıyan bu bilgilerin, bu rapor örneğinde olduğu gibi, toplumun bilgisine sunulmasını bu belgeleri internet sitesinde paylaşmayarak engelleme, ifade özgürlüğünü de haksız şekilde sınırlamaktadır.”
Beş kategoride incelendi
Raporda mezuniyet sonrası diploma ve diğer belgelere ilişkin yeniden düzenleme taleplerine üniversitelerin yaklaşımı beş kategoride inceleniyor:
- Belgelerin yeniden düzenlenmesi taleplerini hiçbir koşulda karşılamayanlar
- Belgelerin yeniden düzenlenmesi taleplerini koşullu karşılayanlar
- Bu alanı uygulayıcıların tasarrufuna terk ederek belirsiz ve güvencesiz bırakanlar
- Belgelerin yeniden düzenlenmesi taleplerini karşılayanlar
- Bilinmeyenler
Yalnızca yüzde 3,9’u değişiklik yaptı
Rapora göre üniversitelerin yalnızca yüzde 3,9’una tekabül eden sekizi, koşulsuz olarak mezun trans öğrencilerin geçiş süreci sonrasındaki kimlik bilgilerine göre yeniden diploma düzenliyor.
Yükseköğretim mevzuatında engelleyici bir hüküm bulunmamasına rağmen üniversitelerin sayı bakımından yüzde 67,8, kayıtlı öğrenci sayısı bakımından ise yüzde 59,5 gibi ezici bir çoğunluğu, cinsiyetin yasal olarak tanınmasını takiben nüfus kaydında gerçekleşen değişiklikleri temel mezuniyet belgelerine yansıtmayarak hak ihlaline neden oluyor.
Comments